Punku p'anqa: Yupay yachay
Yupana
Yupay yachay, Yupana, Yachaqay icha Huchhawa nisqaqa (Mathimatika nisqapas, grigu simimanta: Μαθηματικά) huchhakunamanta yachaymi, yupa hap'ichiypas pacha tupuypas.
Qillqakuna
Yupa hap'ichiy / Huchhayachapa
Yupa hap'ichiy - Yupaykuna - Yapay - Qichuy – Miray – Rakiy;
Pacha tupuy; Rikch'aykuna pachanka pachatupuykunanpi: P'allta muyu (Muyu, Iruru, Suntur) - Tawak'uchu - T'asra (Tawak'a) – Siwk siq'i - Chhuka (k'uchu) – Wask'a (T'aksak'uchu) – Kimsak'uchu – P'allta muyu (Muyu, Iruru, Suntur) – Lump'u – Machina – Wayru (Suqta uya pachanka) – Lunq'u (Sinku, Murq'u, Qhururumpa) – Ch'iqan – Raqta – Chimpa pura uyayuq – Chuntu (Suntu) – Chuqu (Chhuquruqutu, Suyt'u) – Illwa – Ch'uytu siq'ip ch'atan – Ch'uytu siq'i – Patan siq'i – Yanantin siq'i – P'allta - Achka t'asla (Achka uya) - Chimpa pura uyayuq - Chiqan chhuka - Chunka iskayniyuq uya
Pithagoras- Thalis - Platon - Euklidis - Arkhimidis - Isaac Newton - Carl Friedrich Gauss
Ñawrakuna
llamk'apuy
Yupa hap'ichiy / HuchhayachapaYupa hap'ichiy - Yupaykuna - Yapay - Qichuy – Miray – Rakiy; |
|
Pacha tupuy; Rikch'aykuna pachanka pachatupuykunanpi: P'allta muyu (Muyu, Iruru, Suntur) - Tawak'uchu - T'asra (Tawak'a) – Siwk siq'i - Chhuka (k'uchu) – Wask'a (T'aksak'uchu) – Kimsak'uchu – P'allta muyu (Muyu, Iruru, Suntur) – Lump'u – Machina – Wayru (Suqta uya pachanka) – Lunq'u (Sinku, Murq'u, Qhururumpa) – Ch'iqan – Raqta – Chimpa pura uyayuq – Chuntu (Suntu) – Chuqu (Chhuquruqutu, Suyt'u) – Illwa – Ch'uytu siq'ip ch'atan – Ch'uytu siq'i – Patan siq'i – Yanantin siq'i – P'allta - Achka t'asla (Achka uya) - Chimpa pura uyayuq - Chiqan chhuka - Chunka iskayniyuq uya |
Pithagoras- Thalis - Platon - Euklidis - Arkhimidis - Isaac Newton - Carl Friedrich Gauss |
|
Ñawrakunallamk'apuy |
Hawa tinkikuna
llamk'apuyCosas que puedes hacer
Palabras y expreciónes
llamk'apuyRunasimi - kastillasimi
llamk'apuy- chunkaman chunka miraq chayri patmakuq - sistema decimal
- iskaychunka uya (iskaychunka uyayuq p'unlu) - dodecaedro
- muyu - círculo
- chhikankama chiru wamp'ar (paqtanp'allpa wamp'ar) - isósceles
- chhuquruqutu (suyt'u, siwis puquy) - cono
- ch'alliy allwiya (warkika ruwaka) - combinatorio,a (adj.)
- ch'iqtaku (patmaku; t'unaku) - fracción
- hallka k'iti kanchar - area
- hamupallachi - deductivo (adj.)
- hamuphallachi - inductivo (adj.)
- huchhayachapa - aritmética
- huñuqhuchukuq - convergente (adj.)
- iskay huchhayuq yupana - binario
- iskay sutichanayuq huchha (puraq huchha) - binomio
- isqun chunka ñiqin k'atma - grado (de 90)
- kuraq raqtha (quyllurkunaq muyurinampa kuraq raqthan) - apside
- kuskanachina tupu (tupun tinkuchina, kuskanachina tupu; imawampas urapuyana tupu) - parámetro
- kuskanchaku - bisección
- kuskanchaq (kuskan-manta chhikankamata pat maq siqwi) - bisector,-triz
- kuskanmanta patmasqa t'asla - semiplano
- khaqnachaq atikuq (khaqnaqchakuq); anchaynikuq- demostrable (adj.)
- k'apña (huk sanaywaki q'ichu) - hipérbola
- k'apñaki (k'apñañiraq) - hipérboloide
- k'atma - grado
- k'awchi chhuka - ángulo agudo
- luqarismu - logaritmo
- luqarismu huchakunapi - mantisa
- mach'itma (thupa sullul) - axioma
- mach'itmakuq - axiomático (adj.)
- makillwaku (ruk'aku- operación
- makmachaku (makma yawkuyninta tupuykama) - cubicación
- mana pitu (ch'ulla) - inlish simipi: odd number
- mana thukina - axiomático
- minuywa (pawallpama imata ruwanapaq) - fórmula
- murq'a chhuka - ángulo obtuso
- pachak huña - centena
- pachak ñiqin k'atma - centígrado
- pankunakuq sikwi - tangente (línea)
- paqtanchantayuq kay - isomorfismo
- paqtan k'uchu (ñinchik paqtak'chuyuq ch'inkirkunata) - isógono
- paqtan p'allpa wamp'ar (chhikankama chiru wamp'ar) - isósceles
- patmachinapaq llalliq (yakllin t'aqan) - divisorio,a (adj.)
- patmachiq - divisor
- patmaku (t'unaku; ch'iqtaku; phiriku) - fracción; fraccionamiento
- patmama (siwk urampi qillqakuq huchha (3/8), kaypi patmamaqa 8, 3-taqri yupama kan) - denominador
- patmana - dividendo
- patmaqa (huk chhikata waq chhikarayku patmasqamanta lluqsiq chhika; huchha) - cuociente; cociente
- patmaq sikwi (ninchiq imaq rast'anta mallmanta chayri p'unlunta patmaq sikwita) - secante
- pawa huchha (suk'aq huchha) - ordinal
- pawallpama - fórmula
- pichi - elemento
- pilla t'asra - trapecio
- pilla t'asranira - trapezoide
- pillwinku ñiraq (pillwinku rikch'ayniyuq imapas)- helicoidal (adj.)
- pisichana - minuendo
- puchiq - resta
- pusaq uya - octaedro
- puytu - rombo
- qanchis uyayuq p'unlu - heptaedro
- qharanya (q'inqu q'inqu) - quebrado
- qhayran hawari - parábola
- q'achinchu tinkuq sikwi - abscisa
- q'iwi sikwi - curva
- q'iwiynin - curvatura
- ruk'aku - operación
- sanaq sikwi - generatriz
- sikwiq - lineal
- sinkurwaq illwa - vector
- sinruchaku - alineación
- siwiq - circunferencia
- siwkchaku - alineación
- siwk sikwi - recta
- suk'aq huchha - ordinal
- suniman tupuy - longitud
- suntu - pirámide
- supancha (supaqillqa; supat'iktu) - diagrama
- suqta chiruñiraq - hexagonal (adj.)
- suyt'u - cono
- tawa chiruyuq ratkha - cuadrilátero
- tawahuña (tawamanta waqisqa) - cuádruple (exp.)
- tawa paqta chiru - cuadro
- tinkurachina siwi - coordenada
- tiñiqiñiraq - cilíndrico (adj.)
- tupun tinkuchina - parámetro
- tuqllarana chimpan - paralela
- thupa sullul - axioma
- thupa sullullpa (mana thukina) - axiomático (adj.)
- t'asraychaku - cuadratura
- t'ipi (patmaku; rak'iku; k'utu; ch'iqta) - división
- t'unaku (patmaku; ch'iqtaku; phiriku)- fracción; fraccionamiento
- wach'i sikwi - sagita
- wakina tupu - módulo
- wallpama hawari - parábola
- wamp'artupuykama - trigonometría
- waranqa huña - millar
- warkika ruraka - combinatorio,a (adj.)
- wiksuynin - curvatura; inclinación
- willapaqi (wipiq huchha) - exponente
- wiqu t'asratu - trapezoide
- yupakuq (yupayta atikuq) - contable (adj.)
- yupa k'uchu chawpinmanta pacha (yupa k'uchu illwa) - apotema
- yupama - numerador
12345