Марк Шагал
Марк Заха́рович (Моисе́й Ха́цкелевич) Шага́л (идиш מאַרק שאַגאַל фр. Marc Chagall, 1887, от ыйын 6[1] эбэтэр 7[2], Лиозно, Витебскай күбүөрүнэ, Арассыыйа импиэрийэтэ — 1985, кулун тутар 28, Сен-Поль-де-Ванс, Прованс, Франция) — Арассыыйа, Беларусь, уонна Франция худуоһунньуга, омугунан дьэбириэй. графиканнан уонна живопиһинэн дьарыктанарын сэргэ сценографтыыр, идиш тылынан хоһоон суруйар этэ. XX үйэ авангардизмын биир саамай биллэр бэрэстэбиитэлэ.[3][4].
Кыра эрдэҕинэ былыргы дьэбириэй үгэһинэн дьиэтигэр үөрэммит, былыргы дьэбириэй тылын, Тораны уонна Талмуду үөрэппит. 1898 сылтан 1905 сыфллаахха диэри Шагал 1-кы Витебскэй түөрт кылаастаах училищетыгар үөрэммит[5][6]. 1906 сыллаахха Витебскэйгэ Юдель Пэн диэн живописец оскуолатыгар үөрэммит[3], онтон Петербурга барбыт.
Петербурга Шагал икки сезон Н. К. Рерих салайар Рисовальнай оскуолатыгар үөрэммит (эксээмэнэ суох үһүс кууруска ылбыттар). 1909—1911 сылларга Званцева чааһынай уруһуйдуур оскуолатыгар Лев Бакст диэн худуоһунньукка салгыы үөрэммит.[3]. Өссө Витебскэйтэн доҕордоһор Виктор Меклер диэн уолун уонна эмиэ Петербурга үөрэнэ сылдтар Тея Брахман диэн Витебскэй бырааһын кыыһын өҥөлөрүнэн ускуустубанан уонна поэзиянан үлүһүйэр эдэр интеллигенция эргимтэтигэр киирбит.
1911 сыл ыам ыйыгар Максим Винавертан ылбыт истипиэндьийэтинэн Шагал Парижка барбыт[3], онно авангардист худуоһунньуктары уонна бэйиэттэри кытта билсибит (кэргэннии Соня уонна Робер Делонердар, А. Лот, Г. Аполлинер, М. Жакоб, Р. Канудо уо.д.а.). Манна бэйэтин аан бастаан Марк диэн ааттаммыт. Бу кэмҥэ нууччалыы билэр бэйиэт Блезом Сандрары кытта доҕордоспут (хойут худуоһунньуктан ордук суолталаах олоҕун түгэннэрин ааттыырыгар көрдөспүттэригэр кини маннык хоруйдаабыта: «Сандрардыын көрсүһүүм уонна нуучча өрөбөлүүссүйэтэ»)[7].
Быһаарыылар
[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]- ↑ Meyer Fr. Marc Chagall. Life and Work. — Халыып:N. Y., 1963. — P. 27.
- ↑ Шагал и Витебск. — Халыып:Мн.: Беларусь, 2008. — 90 с. — ISBN 978-985-01-0783-1
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 Цитата сыыһата: Сыыһа
<ref>тиэк (тег);krugosvetдиэн хос быһаарыыларга аналлаах тиэкис суох - ↑ Шагал, Марк Захарович (Chagall, Marc Zakharovich), картины Шагал, биография Шагал — Живопись, Картины Художника
- ↑ Владимир Денисов «Неизвестные страницы биографии Марка Шагала витебского периода»: В «Списке лиц, желающих поступить в Витебское городское училище в 1898 году» под № 62 значился Шагал Мовша Хацкелев, мещанин, вероисповедания иудейского, родившийся 24 июня 1887 г.
- ↑ Тематический перечень документов к виртуальной выставке, посвящённой 125-летию со дня рождения Марка Шагала
- ↑ Хмельницкая Л Марк Шагал и Блез Сандрар в Париже в 1912–1914 годах // Шагаловский сборник. Вып. 4. Материалы XXIV и XXV Шагаловских чтений в Витебске (2014–2015) / Музей М. Шагала. — Минск, 2016. — С. 15. — 280 с.