Andaluzija

Andaluzija
Andalucía

Zastava Grb
Geografski položaj Andaluzije u Španjolskoj
Glavni grad	Sevilla
Površina - ukupno	2. po veličini - 87.268 km²
Stanovništvo - Ukupno - Gustoća	1. po veličini - 8,388,107 (2016.) - {{{stan_gust}}}/km²
Politički status	Autonomna zajednica
Statut usvojen	11. januar 1982.
ISO 3166-2	ES-AN
Broj predstavnika u Las Cortes Generales  Kongres  Senat	62 40
Predsjednik	Susana Díaz (PSOE)
Službene stranice

Mojon del Trigo zvjezdarnica na Sierra Nevadi

Andaluzija (/andaluːzija/ špan. Andalucía [andaluˈθi.a]) je španska autonomna zajednica, smještena na jugu Pirenejskog poluostrva. Nalazi se na obalama Sredozemnog mora i Atlantskog okeana, graniči na jugu s Gibraltarom, na sjeveru s Ekstremadurom i Kastilja-La Manchom, na istoku sa Regijom Murcia te na zapadu s Portugalom.

Etimologija

Ime Andaluzija potiče od arapske reči Al-Andalus (الأندلس). Postoji više teorija kako je nastala ova reč, najstarija je da potiče od imena Vandala, a druga da je Andalus arapsko ime Atlantika.

Geografija

Andaluzija je druga španska autonomna zajednica, iza Kastilje i Leóna, po površini, a prva po broju stanovnika.

Reljef

Reljef se sastoji od tri temeljne cijeline:

• Sierra Morena, prirodna granica između kastiljske visoravni i Andaluzije, sa osamljenom planinom Sierra Madrona koja doseže 1.300 metara u svojoj najvišoj tački (Bañuela). Unutar ovog sistema treba istaknuti klanac Despeñaperros, koji tvori prirodnu granicu sa Kastiljom.
• Betijski Kordiljeri, razvijaju se paralelno sa mediteranskom obalom. Najviši vrhovi Andaluzije nalaze se na Sierra Nevadi, gdje se nalaze i najviši vrhovi Pirenejskog poluotoka: vrh Mulhacén (3478 m) i vrh Veleta (3392 m).
• Dolina rijeke Guadalquivir koja se nalazi između gore spomenutih cijelina; to je ravničarski predjel koji se otvara prema Zaljevu Cádizna jugozapadu.

Klima

Klima Andaluzije je pretežno mediteranska, iako nemaju svi predjeli istu klimu.

Padavine se smanjuju sa zapada prema istoku; najkišovitije mjesto je Sierra de Grazalema (2.138 mm godišnje), a najsuše mjesto u Evropi je Rt Gata, sa 117 litara godišnje.

Hidrologija

Rijeka Guadalquivir u Córdobi.

Andaluzijske rijeke pripadaju atlantskom i sredozemnom slivu. Najvažnije rijeke su:

• Guadalquivir, najduža rijeka u Andaluzijia (657 km), izvire u Sierra de Cazorla, prolazi kroz gradove Córdobu i Sevillu, i uljeva se kod Sanlúcar de Barrameda. Njezini glavni pritoci su Genil i Guadiana Menor te Guadalimar, Guadiato i Bembézar.
• Guadiana
• Odiel i Río Tinto
• Guadalete y Barbate.

Demografija

Andaluzija je prva španska autonomna zajednica po broju stanovnika, sa 7.849.799 stanovnika (prema popisu iz 2005. godine). Stanovništvo je, prije svega, koncentrisano u glavnim gradovima provincija, te obalnim područjima, zbog čega je stepen urbanizacije Andaluzije visok. U Andaluziji postoje 26 grada sa više od 50.000 stanovnika.

Stanovništvo u glavnim gradovima provincija:

• Sevilla - 704.154
• Málaga - 558.287
• Córdoba - 321.164
• Granada - 236.982
• Almería - 181.702
• Huelva - 145.150
• Cádiz - 131.813
• Jaén - 116.540

Drugi veći gradovi u Andaluziji:

• Jerez de la Frontera - 196.275
• Marbella - 116.234
• Dos Hermanas - 112.273
• Algeciras - 111.283
• San Fernando - 92.666
• El Puerto de Santa María - 82.306
• Vélez-Málaga - 64.919
• Alcalá de Guadaíra - 63.237
• La Línea de la Concepción - 61.892
• Linares - 60.807

Jezik

Za ovu regiju karakterističan je govor koji se razlikuje od standardnog španskog jezika, te se naziv još i andaluzijskim govorom ili dijalektom.

Političko-upravna organizacija

Andaluzija je iskoristila mogućnost koju dopušta Ustav Španske iz 1978. godine, te je proglasila svoju autonomiju, konstituirajući se kao Autonomna zajednica Andaluzija (špan. Comunidad Autonoma de Andalucía) 28. februara 1980.

Provincije

Andaluzijske provincije

Andaluzija se dijeli na osam provincija, koje se pak dijele na 770 gradova:

• Provincija Almería - 611.037 stanovnika i 102 grada
• Provincija Cádiz - 1.178.773 stanovnika i 44 grada
• Provincija Córdoba - 784.057 stanovnika i 75 grada
• Provincija Granada - 854.419 stanovnika i 168 grada
• Provincija Huelva - 482.965 stanovnika i 79 grada
• Provincija Jaén - 657.714 stanovnika i 97 grada
• Provincija Málaga - 1.453.409 stanovnika i 100 grada
• Provincija Sevilla - 1.811.177 stanovnika i 105 grada

Turizam

Položaj Andaluzija - na jugu Pirenejskog poluotoka - omogućava joj svrstavanje najtoplije evropske regija. Mediteranska klima, velik broj sunčanih sati, zajedno s velikim plažama, idealni su uvjeti za razvoj turizma.

Obala je ono što predstavlja najvažniji ulog sa stajališta turizma, ali istovremeno njezino intenzivno iskorištavanje predstavlja veliki rizik, posebno od onečišćenja i megalomanske izgradnje.

Ulaz Sredozemnog mora u Gibraltarski moreuz

Najveći broj noćenja ostvaruje se u augustu, sa 13,26% noćenja u cijeloj godini, dok se u decembru ostvaruje samo 5,36%.

Njezinih 836 km obale oplakuju Atlantski okean na zapadu, gdje se nalazi Costa de la Luz (Obala svijetlosti) (Huelva i Cádiz), i Sredozemno more na istoku, gdje se obala dijeli na Costa del Sol (Obala sunca) (dio Cádiza i Málage), Costa Tropical (Tropska obala) (Granada i dio Almeríe) i Costa de Almería.

Pored turizma sunca i plaža, razvijeni su i drugi tipovi turizma, kao što je kulturni turizam, sportski turizam i kongresni turizam.

Ulaz Atlantskog okeana u Gibraltarski moreuz

Što se tiče kulturnog turizma, nesporno je bogatstvo historijske baštine ove regije. Andaluzija je poznata po spomenicima kao što su Alhambra (Granada), Giralda (Sevilla) ili džamija u Córdobi. Također se ističu katedrale i crkve, dvorci i utvrde, samostani te drugi historijski ostaci u svakoj od provincija, te prisutnost različitih arhitektonskih stilova (islamska arhitektura, renesansna te barokna arhitektura).

S druge strane, Andaluzija je zavičaj velikih slikara, kao što su Pablo Picasso (Málaga), ili Bartolomé Esteban Murillo i Velázquez (Sevilla), što je još jedan turistički adut. Fundacija Picasso u Málagi, Muzej Picasso, kao i Kuća muzej Murillo u Sevilli, sve su to destinacije koje turisti posjećuju u velikom broju. Valja spomenuti i veliki broj drugih muzeja i bogatih izložbi.

Znamenitosti

Katedrala u Sevilli.

• La Alhambra (najposjećeniji spomenik u Španiji)
• džamija u Córdobi
• Giralda
• Doñana
• Grazalema
• Ronda (Málaga)
• Gibraltarski moreuz
• Úbeda i Baeza
• Almuñécar
• Botanički vrt La Concepción

Andaluzija na Wikimedijinoj ostavi