Arhanđeo
Za ostala značenja, vidi Arhanđeo (razvrstavanje).
Arhanđeli, ili arhangeli, su natprirodna bića zoroasterske, persijske, hrišćanske, jevrejske i islamske teologije.
Pravoslavna tradicija pominje hiljade arhanđela ali su ipak samo sedam arhanđela slavljeni po imenu. Svaki ponedeljak posvećen je anđelima.
U spisu O nebeskoj hijerarhiji, Dionizije Areopagita kaže da se sva bestelesna bića mogu svrstati u tzv. nebesku hijerarhiju u sledećoj hijerarhiji, a svaka u tri lika:
- viša: serafimi, heruvimi, prestoli;
- srednja: gospodstva, sile, vlasti;
- niža: načela, arhanđeli, anđeli.
U pravoslavnoj ikonografiji, svaki od arhanđela je drugačije predstavljen:
- Mihailo, na hebrejskom znači „onaj koji je poput Boga“. Arh. Mihailo je još od prvih vekova hrišćanstva predstavljan kao vojskovođa, koji u svojoj desnoj ruci drži koplje kojim se borio protiv Lucifera, a u levoj ruci zelenu palminu grančicu. Arh. Mihailo se smatra važnim zaštitnikom pravoslavne vere i borcem protiv jeresi.
- Gavrilo znači „sila Božija“. On je glasnik Božiji. Predstavljen je tako da u desnoj ruci drži lampu, a u levoj ogledalce. Ogledalce označava Premudrost Božiju.
- Rafailo znači „isceljenje Božije“. Predstavljen je kako drži za ruku Tobijasa.
- Urilo znači „Božanska svetlost“ ili "vatra Božija". Predstavljen je kako u desnoj ruci drži mač okrenut prema Persijancima i plamen u levoj.
- Salatilo znači „vrhovni služitelj molitava“. Predstavljen je sa pognutom glavom i oborenim pogledom i sa rukama na grudima, kao na molitvi.
- Jegudilo znači „hvala Božija“. Predstavljen je kako u desnoj ruci drži zlatan venac i bič u levoj.
- Varahilo znači „delitelj blagoslova“. Predstavljen je kako drži belu ružu na grudima.
- Lucifer, pali serafim koji je želeo da dostigne Boga (Isaija 14,14). Lucifera je proterao sa nebesa arhanđel Mihailo. Poznat je i kao Satana, Zmija, Kušač i Lukavi. Bio je i heruvim (Ezekilj 28,14) i "jutarnja zvezda" (Isaija 14,12). Ezekilj (Ezekilj 28,17) navodi da je Satana bio vanredno lep anđeo.
