Austronezijski jezici
Austronezijski jezici su porodica jezika rasprostranjena u Jugoistočnoj Aziji, Madagaskaru i Okeaniji. Zajedno sa indo-evropskim, afro-azijskim i uralskim jezicima čini grupu starih i rasprostranjenih jezičkih porodica.
| Austronezijski jezici | |
|---|---|
.png) Mapa koja prikazuje zastupljenost jezičkih porodica (austronezijska je označena roze bojom) | |
Termin austronezijski potiče od latinske reči auster (južni vetar) i grčke reči nêsos (ostrvo). Ovo ime ilustruje činjenicu da velika većina govornika ovih jezika živi na ostrvima. Malajski jezik je jedini austronezijski jezik značajnije zastupljen u kontinentalnoj Aziji. Neki austronezijski jezici imaju samo par govornika, dok druge koriste desetine miliona ljudi. Lingvisti smatraju da ih ima preko 1200, što je petina ukupnog broja jezika na svetu.
U osnovi, austronezijski jezici se dele na jezike Formoze (Tajvana), sa devet podgrupa, i malajo-polinežanske jezike, koji čine desetu podgrupu. Smatra se da je Tajvan prapostojbina cele ove jezičke grupe.
Prostor na kojem su rasprostranjeni austronezijski jezici obuhvata: Madagaskar, Indonežanski arhipelag, Malajsko poluostrvo, Filipine, Tajvan (2% stanovništva), Fidži, Havaje, ostrva Mikronezije i Polinezije, sve do Uskršnjeg ostrva.
- Javanski (76 miliona govornika)
- Malajski (40 miliona kao prvi jezik, 175 miliona ukupno)
- Indonežanski jezik - standardizovana forma malajskog jezika (23 miliona kao prvi jezik, ~220 miliona ukupno)
- Sunda (27 miliona)
- Tagalog (22 miliona kao prvi jezik, ~70 miliona ukupno)
- Cebuano (19 miliona kao prvi jezik, ~30 miliona ukupno)
- Malagaški (17 miliona)
- Madura (14 miliona)
- Ilokano (8 miliona kao prvi jezik, ~10 miliona ukupno)
- Hiligajnon (7 miliona kao prvi jezik, ~11 miliona ukupno)
- Minangkabau (7 miliona)
Za raznoliku jezičku porodicu, kao što je austronezijska, teško je izdvojiti opšte karakteristike. U osnovi, ovi jezici su višesložni. Reči se tvore od korena i afiksa.
Neki jezici (jezici Filipina) imaju izraženu osobinu da rečenica započinje glagolom i neobičan sistem padeža i glagolskih stanja.
Česta je upotreba reduplikacije (ponavljanje reči ili njihovog dela, recimo: wiki-wiki). Broj fonema je mali, a slogovi su najčešće tipa suglasnik+samoglasnik.
Sličnosti između geografski veoma udaljenih jezika su vidljive iz sledećih primera:
(malajski — malgaški — jezik Uskršnjeg ostrva »srpski prevod«)
- mata — maso — mata »oko«
- langit — lanitra — rangi »nebo«
- hati — aty — ate »jetra«
- mati — maty — mate »umreti«
