Mahala
Za ostale upotrebe, v. Mahala (razvrstavanje).
Mahala
Mahalle (turski) | |
|---|---|
 | |
Mahala (kratko mala; albanski: mahallë ili mahalla, ili mëhallë ili mëhalla, bugarski: махала [makhala], grčki: μαχαλάς [mahalás], makedonski: маало [maalo] ili маалa [maala], aromunski: mãhãlã, rumunjski: mahala, romski: mahalla, turski: mahalle) je riječ koja znači gradski kvart ili zaselak[1], i u upotrebi je bila (i još je uvijek) po čitavom Balkanu, Turskoj, Bliskom Istoku i južnim državama nekadašnjeg Sovjetskog Saveza.
Mahala je izvorno arapska riječ محلة [mähallä], koja je značila "naseliti", "zauzeti".[1]
Mahale su nastale nakon osmanskog osvajanja Balkana, i transformacije gradova i sela u skladu sa osmanskim zakonima i običajima, od 17. do kraja 19. vijeka. Po gradovima su mahale bile stambeni kvartovi koji su okruživali uži centar, - trgovački dio grada - čaršiju. Mahale su uobičajeno bile skup od četrdesetak, pedesetak porodičnih kuća, iako je bilo i iznimaka, kao što je to bio Fanar grčka mahala u Istanbulu, koja je bila pravi mali grad. Mahale su često imale vlastite male centre, obično je to bio vjerski objekt; – džamija u muslimanskim mahalama, crkva po kršćanskim ili sinagoga po židovskim mahalama, uz koji je bila po koja trgovina i ugostiteljski objekt – kafana. Po selima su mahale bile – zaseoci u kojima su živile porodice istog porijekla.
Mahale od 19. vijeka
[uredi | uredi kod]Mahale su pred kraj Osmanskog Carstva od 19. vijeka, bile najmanja administrativna jedinica (nešto kao današnja mjesna zajednica), kojom je upravljao muktar. On je odgovarao vlastima za mir i red u svojoj mahali,ali i vlastitim sugrađanima za probleme koji bi ih tištili. Mahale su bile prije svega vjerski strogo odvojene (muslimani, kršćani, židovi), ali i etnički tako su po većim turskim gradovima Istanbul, Solun, Bursa, Skoplje, Sarajevo, Bitolj postojale turske, grčke, slavenske, židovske, vlaške, armenske, ciganske mahale.[1]