Nikomedija
Nikomedija ili Nikomidija (antgrč. Νικομήδεια [Nikomedeia, moderno Nikomídeia; suvremeni İzmit u Turskoj) je bio helenistički grad koga je na obalama Astačkog zaljeva, odnosno Propontis osnovao i po sebi nazvao bitinijski kralj Nikomed I od Bitinije. Na njegovom mjestu je ranije - 712/11. pne. - bila osnovana megarska kolonija po imenu Astak (jastog)[1]. Astak je u vrijeme ratova dijadoha uništio trakijski vladar Lizimah.[2] Nakon što ga je oko godine 264. pne. obnovio bitinijski kralj Nikomed I, postao je jedan od najvažnijih gradova na sjeverozapadu Male Azije. U Nikomediju je kasnije došao Hanibal kako bi proveo posljednje godine života, te je izvršio samoubistvo u obližnjoj Libisi (Diliskelesi, Gebze). U istom gradu je rođen znameniti historičar Arijan. Pod Rimskim Carstvom je Nikomedija bila glavni grad provincije Bitinije, a Dioklecijan ju je godine 286. proglasio glavnim gradom istočnog dijela carstva, nakon što je uveo sistem tetrarhije. Nikomedija je ostala istočnom (i najvažnijom) prijestolnicom carstva sve dok ko-car Licinije nije poražen od Konstantina Velikog u bitci kod Hrizopolisa (Üsküdar) godine 324. Konstantin je sljedećih šest godina vladao iz Nikomedije kao privremene prijestolnice, sve dok 330. godine nije proglasio obližnji Bizantij - Konstantinopolis, budući Carigrad - za Novi Rim. Konstantin je godine 337. umro u carskoj vili nedaleko Nikomedije. Iako je Konstantinopolis postao novi glavni grad, Nikomedija je zbog azijskih cesta koje su vodile prema njemu, ostalo važno središte.[3]
24. augusta 358. Nikomediju je pogodio težak potres, a nakon njega i požar koji je potpuno uništio grad. Nikomedija je obnovljena, ali nije vratila nekadašnju veličinu.[4] U 6. vijeku joj je car Justinijan obnovio sagradivši nove javne zgrade. Kasnije je imala važnu ulogu kao vojno uporište, odnosno bizantinska baza za pohode protiv Kalifata.[5]
Od 840-ih Nikomedija je bila glavni grad teme Optimatoi. Do tog vremena je stari, primorski grad napušten, te ga je arapski geograf Ibn Khurdadhbeh opisao kao ruševine. Naselje se svelo na citadelu na vrh brda.[5] 1080-ih je služio kao glavna baza Aleksija I Komnena u pohodima protiv Turaka Seldžuka, te u Prvom i Drugom križarskom ratu. Grad je držalo Latinsko Carstvo od 1204. pa do oko 1240. kada ga je osvojio Jovan III Duka Vatac. Još jedan vijek je ostao pod bizantskom vlašću, ali je nakon bizantskog poraza u bitci kod Bafeja 1302 došao pod udar Otomanskog begovata. Otomanski Turci su grad dva puta opsjeli (1304 i 1330) prije nego što je konačno pao u njihove ruke 1337.[5]
- Adrijan iz Nikomedije
- Antim i Nikomedije
- Mihael Pselos (11. vijek) grčki pisac, filozof, političar i historičar
- Sv. Juraj
- Nikeja (suvremenik İznik)
- 20.000 mučenika Nikomedije
- ↑ Guide to Greece By Pausanias, Peter Levi Page 232 ISBN 0-14-044225-1
- ↑ The Hellenistic settlements in Europe, the islands, and Asia Minor By Getzel M. Cohen Page 400 ISBN 0-520-08329-6
- ↑ See C. Texier, Asie mineure (Paris, 1839); V. Cuenet, Turquie d'Asie (Paris, 1894).
- ↑ V. Ammianus Marcellinus 17.7.1-8
- ↑ 5,0 5,1 5,2 Kazhdan, Alexander, ur. (1991), Oxford Dictionary of Byzantium, Oxford University Press, pp. 1483-1484, ISBN 978-0-19-504652-6
