The Dam Busters (film)
| The Dam Busters | |
|---|---|
 britanski poster iz 1955. godine | |
| Režija | Michael Anderson |
| Scenario | R. C. Sherriff |
| Predložak | The Dam Busters; autor: Paul Brickhill Enemy Coast Ahead; autor: Guy Gibson |
| Uloge | Richard Todd Michael Redgrave Ursula Jeans Basil Sydney |
| Muzika | Eric Coates Leighton Lucas |
| Fotografija | Erwin Hillier |
| Montaža | Richard Best |
| Studio | ABPC |
| Distribucija | Ass. British Pathé (UK) |
| Datum(i) premijere | 16. 5. 1955 (UK)
|
| Trajanje | 124 min. |
| Zemlja |  Ujedinjeno Kraljevstvo |
| Jezik | engleski |
| Bruto prihod | 419.528 £ (UK)[1] |
The Dam Busters (sh. Razarači brana ili Rušitelji brana) je britanski crno-bijeli ratni film snimljen 1955. u režiji Michaela Anderson. Temelji se na knjigama Enemy Coast Ahead Guya Gibsona i The Dam Busters Paula Brickhilla. Radnja prikazuje operaciju Chastise, odnosno zračne napade na njemačke strateške brane u dolini Ruhra koje je za vrijeme Drugog svjetskog rata 1943. godine izvelo britansko ratno zrakoplovstvo. Protagonisti su Barnes Wallis (čiji lik tumači Michael Redgrave), naučnik koji je izmislio odskakujuće bombe korištene u napadu, te Guy Gibson (čiji lik tumači Richard Todd), komandant 617. eskadrile koja je izvela napad.
The Dam Busters je snimljen u vrijeme kada su mnogi od detalja napada bili još uvijek bili povjerljivi, ali se usprkos toga smatra prilično vjerodostojnim prikazom stvarnih događaja. U nastojanju za što većom autentičnošću su, uz pomoć britanske vlade, za dio scena korišteni bombarderi Avro Lancaster poput onih korištenih u samom napadu. Kritičarima su, pak, kasnije navodili završnu scenu u kojoj se, za razliku od brojnih tadašnjih ratnih filmova, trijumfalni rezultat same akcije izaziva ambivalentne emocije kod protagonista, svjesnih da su uspjeh platili životima svojih drugova i suboraca. Usprkos svega toga, The Dam Busters je bio najgledaniji film godine u britanskim kino-dvoranama. Sa uspjehom je prikazan i u SAD (gdje je morao biti nadosnimljen zvuk u scenama gdje se spominje Gibsonov pas po imenu "Nigger"). Danas se smatra jednim od klasika žanra.
Reputaciji filma je značajno pomoglo i to što se danas često navodi kao inspiracija za scenu napada na Zvijezdu smrti u Lucasovom filmu Ratovi zvijezda. Muzička tema koju je za film komponirao Eric Coates je pod naslovom The Dam Busters March postala omiljeni dio repertoara britanskih vojnih i drugih limenih orkestara, a korištena je kao dio ceremonije otvaranja londonskih Olimpijskih igara.
- Richard Todd ... Komandant vinga Guy Gibson, komandant 617. eskadrile i pilot "Georgea"
- Michael Redgrave ... Barnes Wallis, pomoćnik glavnog dizajnera u avio-sekcji podueća Vickers-Armstrong Ltd
- Ursula Jeans ... Gđa Molly Wallis
- Basil Sydney ... Air Chief Marshal Sir Arthur Harris, komandant RAF-ove Bombarderske komande
- Patrick Barr ... Kapetan Joseph "Mutt" Summers, glavni probni pilot Vickers-Armstrong Ltd
- Ernest Clark ... Zračni vice-maršal Ralph Cochrane, RAF-ova grupa br. 5
- Derek Farr ... Kapetan grupe John Whitworth, komandant stanice RAF Scampton
- Charles Carson ... Ljekar
- Stanley Van Beers ... David Pye, direktor naučnih istraživanja, Ministarstvo zrakoplovstva
- Colin Tapley ... Dr William Glanville, direktor istraživanja puteva, Ministarstvo naučnih i industrijskih istraživanja
- Frederick Leister ... član odbora
- Eric Messiter ... član odbora
- Laidman Browne ... član odbora
- Raymond Huntley ... službenik Nacionalne fizičke laboratorije
- Hugh Manning ... službenik Nacionalne fizičke laboratorije
- Edwin Styles ... promatrač na eksperimentima
- Hugh Moxey ... promatrač na eksperimentima
- Anthony Shaw ... RAF-ov oficir na eksperimentima
- Laurence Naismith ... farmer
- Harold Siddons ... oficir za vezu
- Frank Phillips ... BBC-ov spiker
- Brewster Mason ... Letački poručnik Richard Trevor-Roper, stražnji mitraljezac na "Georgeu"
- Anthony Doonan ... Letački poručnik Robert Hutchison, radio-operator "Georgea"
- Nigel Stock ... Letački oficir Frederick Spafford, nišandžija "George"
- Brian Nissen ... Letački poručnik Torger Taerum, navigator "Georgea"
- Robert Shaw ... Letački narednik John Pulford, inženjer leta "Georgea"
- Peter Assinder ... Pilot oficir Andrew Deering, prednji mitraljezac "Georgea"
- Richard Leech ... Vođa eskadrile Melvin "Dinghy" Young, pilot "Applea"
- Richard Thorp ... Vođa eskadrile Henry Maudslay, pilot "Zebre"
- John Fraser ... Letački poručnik John Hopgood, pilot "Mothera"
- David Morrell ... Letački poručnik Bill Astell, pilot "Bakera"
- Bill Kerr ... Letački poručnik H. B. "Micky" Martin, pilot "Popsieja"
- George Baker ... Letački poručnik David Maltby, pilot "Johnnyja"
- Ronald Wilson ... Letački poručnik Dave Shannon, pilot "Leathera"
- Denys Graham ... Letački oficir Les Knight, pilot "Nuta"
- Basil Appleby ... Letački poručnik Bob Hay, nišandžija "Popsieja"
- Tim Turner ... Letački poručnik Jack Leggo, navigator "Popsieja"
- Ewen Solon ... Letački narednik G. E. Powell, šef posade
- Harold Goodwin ... Gibsonov pomoćnik
- Peter Arne (van špice) ... Štapski oficir zračnog maršala Cochranea
- Edward Cast (van špice) ... član posade
- Richard Coleman (van špice) ... RAF-ov oficir
- Peter Diamond (van špice) ... Repni mitraljezac
- Gerald Harper (van špice) ... RAF-ov oficir
- Arthur Howard (van špice) ... RAF-ov službenik za isplatu u NAAFI
- Lloyd Lamble (van špice) ... Collins
- Philip Latham (van špice) ... Letački narednik
- Patrick McGoohan (van špice) ... RAF-ov stražar [N 1]
- Edwin Richfield (van špice) ... RAF-ov oficir
- ↑ Ovo je bila McGoohanova prva uloga u cjelovečernjem filmu. Jedine riječi koje su izgovorene su upućene Gibsonovom psu.
- ↑ Porter, Vincent. "The Robert Clark Account." Historical Journal of Film, Radio and Television, Vol. 20, No 4, 2000.
- Dolan, Edward F. Jr. Hollywood Goes to War. London: Bison Books, 1985. ISBN 0-86124-229-7.
- Garbett, Mike and Brian Goulding. The Lancaster at War. Toronto: Musson Book Company, 1971. ISBN 0-7737-0005-6.
- Kaminski, Michael. The Secret History of Star Wars. Kingston, Ontario, Canada: Legacy Books Press, 2008, First edition 2007. ISBN 978-0-9784652-3-0.
- The Dam Busters na sajtu IMDb
- The Dam Busters na filmskoj bazi podataka TCM
- The Dam Busters na AllMovie-u (en)
- May 2003 article in The Guardian revisiting the actual sites of the film, and testifying to the iconic status of The Dam Busters March
- "A Triumphant British Picture" a 1955 Flight review of The Dam Busters film by Bill Gunston