KAPITULLI I PESTË
VEKTORËT
1. KUPTIMI DHE LLOJET E VEKTORËVE
- Madhësitë si gjatësia, syprina, vëllimi, pesha, masa, temperatura, dendësia, puna, energjia etj. karakterizohen vetëm me numër (i cili shpreh raportin ndërmjet madhësisë dhe njësisë për matjen e saj). Mirëpo, ekzistojnë edhe madhësi të tjera, si b.f. forca, shpejtësia, nxitimi, translacioni, rotacioni etj., të cilat përveç numrit karakterizohen edhe me drejtimin dhe kahun. Madhësitë që karakterizohen vetëm me numër quhen madhësi skalare ose skalarë, ndërsa madhësitë që karakterizohen me numër, me drejtimin dhe me kahun quhen madhësi vektoriale ose vektorë. Gjeometrikisht çdo madhësi vektoriale mund të paraqitet me një segment të orientuar i cili ka gjatësinë, drejtimin dhe pikën e fillimit (origjinën) të caktuar. Segmenti i orientuar rëndom përkufizohet në këtë mënyrë:
- P ë r k u f i z i m i 1.1. - Segmenti skajet e të cilit merren si dyshe e renditur (, ) të pikave dhe quhet segment i orientuar dhe shënohet me .
Fig. 5.1.
|
- Pikat dhe quhen ekstremitetet (skajet, kufjtë) e segmentit të orientuar , ku pika quhet ekstremiteti i parë apo origjina (ose pika e fillimit), kurse pika quhet ekstremiteti i dytë.
- Segmenti i orientuar shkurt quhet vektor, shënohet me , kurse paraqitet me anën e një shigjete (fig. 5.1.). Vektorët rëndom i emërtojmë me anën e ekstremiteteve ose me shkronja të vogla: .
- Pra, mund të konkludojmë se elementet përcaktuese të vektorit janë:
- 1°.Intensiteti ose moduli i tij i cili shënohet me ose me dhe është i barabartë me distancën ndërmjet ekstremiteteve dhe ;
|