Jump to content

Qyteti i lashtë i Halepit

Coordinates: 36°11′N 37°09′E / 36.183°N 37.150°E / 36.183; 37.150
Nga Wikipedia, enciklopedia e lirë
Qyteti i lashtë i Halepit
UNESCO World Heritage Site
Referenca21

Qyteti i lashtë i Halepit është qendra historike e qytetit të Halepit, Siri. Para luftës civile të Sirisë shumë distrikte të qytetit të lashtë kishin mbetur në thelb të pandryshuara që nga ndërtimi i tyre nga shekulli i XII-të deri në shekullin e XVI-të. Duke qenë subjekt i pushtimeve të vazhdueshme dhe paqëndrueshmërisë politike, banorët e qytetit u detyruan të ndërtonin lagjet në formë të qelive dhe distrikte që ishin të pavarura nga pikëpamja sociale dhe ekonomike. Çdo distrikt u karakterizua nga karakteristikat fetare dhe etnike të banorëve të saj.

Halepi në vitin 1912

Qyteti i lashtë i Halepit – i përbërë nga qyteti antik brenda mureve dhe lagjet e vjetra të qelive jashtë mureve – ka një sipërfaqe të përafërt prej 350 hectares (860 acres; 3.5 km2), që strehon më shumë se 120.000 banorë.[1]

I karakterizohet nga pallate të mëdha, shtigje të ngushta, tregje të mbuluara dhe caravanserais të lashtë (hotele për udhëtarët), qyteti i lashtë i Halepit u bë një Vend i Trashëgimisë Botërore të UNESCO-s në vitin 1986. [2]

Shumë pjesë në Al-Madina Souq dhe ndërtesa të tjera mesjetare në qytetin e lashtë u shkatërruan ose u dogjën si rezultat i përplasjeve mes Ushtrisë Arabe Siriane dhe forcave rebele të Jabhat al-Nusra, në atë që quhet Beteja e Halepit, e nisur nga grupet e armatosura të opozitës JN më 25 shtator 2012. [3] Në shkurt 2014, grupet e opozitës të Frontit Islamik morën përgjegjësinë për shkatërrimin e një sërë ndërtesash të mëdha historike që përdoreshin si baza të fortifikuara nga Ushtria Siriane në qytetin e vjetër duke përfshirë pallatin e drejtësisë, hotelin Carlton dhe ndërtesën e vjetër të këshillit të qytetit.[4][5][6]

30%[7] qyteti të lashtë të Halepit është shkatërruar gjatë luftimeve.

Origjina dhe themelimi

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Model i Halepit të lashtë
Halepi i lashtë

I shtrirë në bregun e majtë të lumit "Queiq", qyteti i lashtë ishte rrethuar nga një rreth prej tetë kodrave që rrethonin dhe një kodër qendrore më e dalluar në të cilën u ndërtua kalaja (fillimisht një tempull që datonte në mijëvjeçarin e dytë pes) në formën e një akropoli. Rrezja e rrethit është rreth 10 km (6 mi). Kodrat janë Tell as-Sawda, Tell ʕāysha, Tell as-Sett, Tell al-Yāsmīn (Al-ʕaqaba), Tell al-Ansāri (Yārūqiyya), ʕan at-Tall, al-Jallūm, Baḥsīta.[8] Me një sipërfaqe të përafërt prej 160 hectares (400 acres; 1.6 km2), qyteti i lashtë u mbyll brenda një muri historik prej 5 km (3 mi) në qark që ishte i fundit i rindërtuar nga Mamlukes. Muri është zhdukur në pjesën më të madhe të tij. Ai kishte nëntë porta (5 prej tyre janë të ruajtur mirë) dhe ishte i rrethuar nga një hendek i gjerë dhe i thellë.[8]

Lagjet Jdeydeh më të reja e qytetit të vjetër janë ndërtuar për herë të parë nga të krishterët gjatë fillim të shekullit të XV-të, në rrethinat veriore të qytetit të lashtë, pas tërheqjes të Mongolëve nga Halepi. Jdeydeh është një nga shembujt më të mirë të një lagje qelizore në Halep. Si rezultat i zhvillimit ekonomik, shumë lagje të tjera u krijuan jashtë mureve të qytetit të lashtë gjatë shekujve XV dhe XVI.

Periudhat historike

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Para-historia dhe epoka para-klasike

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Halepi i lashtë
Tempulli Hadad brenda kështjellës së Halepit.

Halepi nuk është prekur asnjëherë nga arkeologët, pasi qyteti modern e zë vendin e tij të lashtë. Vendi është okupuar përafërsisht nga vitet 5000 pes, siç tregojnë gërmimet në Tallet Alsauda.

Epoka e hershme e Bronzit

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Halepi shfaqet në shënimet historike si një qytet i rëndësishëm shumë më herët se Damasku. Regjistrimi i parë i Halepit vjen nga mijëvjeçari i tretë para Krishtit, kur Halepi ishte kryeqyteti i një mbretërie të pavarur të lidhur ngushtë me Ebla-n, e njohur si Armi për Ebla dhe Arman për Akadianët. Giovanni Pettinato e përshkruan "Armi"-n si alter ego të "Ebla"-s. Naram-Sin of Akkad (ose gjyshi i tij Sargon) shkatërroi të dyja, Ebla-n dhe Arman në shekullin e XXIII para Krishtit.[9][10]

Epoka e mesme e Bronzit

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Në periudhën e vjetër babilonase, emri Halepo për herë të parë dukej si Halab (Ḥalba).[10] Halepi ishte kryeqyteti i dinastisë së madhe Amorite të Yamhadit. Mbretëria e Yamadit (rreth 1800-1600 pes), ndryshe e njohur si 'toka e Ḥalab', ishte më e fuqishme në Lindjen e Afërme në atë kohë.

Yamḥad u shkatërrua nga Hittites nën udhëheqjen e Mursilis I në shekullin e XVI pes. Megjithatë, Aleppo rifitoi sërish rolin e tij udhëheqës në Siri kur fuqia e Hiteut në rajon u dobësua për shkak të konflikteve të brendshme.[10]

Epoka e vonshme e Bronzit

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Duke përfituar nga vakuumi i fuqisë në rajon, Parshatatar, mbreti i mbretërisë Hurrian-e nga Mitanni, pushtoi Halepin në shekullin e XV pes. Më pas, Halepi u gjend në vijën e parë në luftën midis Mitanni-t dhe Hitejve dhe Egjiptit.[10]

Suppiluliumas I i Hiteut, mundi përgjithmonë Mitanni-n dhe pushtoi Halepin në shekullin e XIV para Krishtit. Halepi kishte rëndësi kultit tek Hitejtë për të qenë qendra e adhurimit të Zotit Stuhisë (Teshub).[10]

Epoka e hekurit

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Kur mbretëria e Hiteut u rrëzua në shekullin e XII para Krishtit, Halepi u bë pjesë e mbretërisë Syro-Hittite të Palistinit,[11] pastaj mbretëria Aramaean Syro-Hittite e Bit Agusi-t (e cila kishte kryeqytetin e saj në Arpad),[12] ajo qëndroi pjesë e asaj mbretërie derisa u pushtua nga Asirianët në shekullin e IX para Krishtit dhe u bë pjesë e Perandorisë Neo-Asiriane deri në fund të shekullit të VII para Krishtit, para se të kalonte nëpër duart e Neo-Babilonasve dhe Persianëve Akamenid.

Periudha mesjetare dhe zgjerimi i qytetit

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Salla e fronit të kështjellës u rivendos gjatë periudhës Mamluk

Persianët Sassanid pushtuan Sirinë shkurtimisht në fillim të shekullit të VII-të. Menjëherë pasi Halepi ra në pushtimin musliman të arabëve nën Khalid ibn al-Walid në vitin 637. Në vitin 944 u bë selia e një emiri të pavarur nën udhëheqjen e Hamdanid Sayf al-Daula, dhe gëzonte një periudhë të prosperitetit të madh.

Më 9 gusht 1138, një tërmet vdekjeprurës shkatërroi qytetin dhe zonën përreth. Edhe pse vlerësimet nga kjo kohë janë shumë të pasigurta, besohet se 230.000 njerëz vdiqën, duke e bërë atë tërmetin e pestë të regjistruar me vdekshmëri më të lartë në historinë e njerëzimit.

Pasi Timuri pushtoi Halepin në vitin 1400 dhe e shkatërroi atë, të krishterët migruan nga muret e qytetit dhe krijuan lagjet e tyre në vitin 1420, në periferinë veriperëndimore të qytetit, duke krijuar kështu lagjet Jdeydeh. Banorët e El-Jedejde ishin kryesisht tregtarët që lehtësonin tregtinë ndërmjet tregtarëve të huaj dhe tregtarëve vendas. Shumë zona të tjera u ndërtuan jashtë mureve historike gjatë shekujve XV dhe XVI.

Përmendja e qytetit është bërë nga një nga shtrigat në veprën Makbeth të William Shakespeare, e shkruar mes vitit 1603 dhe 1607.[13]

Pamjet kryesore

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Tregjet dhe bujtinat

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Bawabet al-Yasmin pranë tregut "souq" të leshit, Jdeideh
Halepi i lashtë, hyrja në Al-Madina Souq

Pozita tregtare strategjike e qytetit tërhoqi kolonët e të gjitha racave dhe besimeve që dëshironin të përfitonin nga rrugët tregtare u takuan në Halep nga Kina dhe Mesopotamia në lindje, Evropa në perëndim dhe Egjipti në jug. Tregu më i madh i mbuluar në botë është në Halep, me një gjatësi të përafërt prej 13 kilometres (8.1 miles).[14]

Al-Madina Souq, siç njihet në nivel lokal, është një qendër tregtare aktive për mallrat luksoze të importuara, të tilla si mëndafshi nga Irani, erëza dhe ngjyra nga India dhe kafe nga Damasku. Souq al-Madina është gjithashtu shtëpia e produkteve vendore si leshi, prodhimet bujqësore dhe sapuni. Shumica e tregjeve datojnë në shekullin e XIV dhe janë emëruar pas profesioneve të ndryshme dhe veprave artizanale, pra tregu i leshit, tregu i bakrit, dhe kështu me radhë. Përveç tregtisë, tregu strehon tregtarët dhe mallrat e tyre në bujtina (caravanserais) dhe është i përhapur në gjithë tregun. Lloje të tjera të tregjeve të vogla quheshin caeserias (قيساريات). Caeserias jannë më të vogla se bujtinat dhe kanë shërbyer si punëtori për zejtarët. Shumica e bujtinave morën emrat e tyre pas vendndodhjes së tyre në treg dhe sipas funksionit, të cilat gjithashtu karakterizohen me fasadat e tyre të bukura dhe hyrjet me dyer druri të fortifikuar.

Bujtinat më të rëndësishëm brenda dhe përgjatë zonës së mbuluar të Souq al-Madina janë: Khan al-Qadi nga viti 1450, Khan al-Saboun nga fillimi i shekullit të XVI-të, Khan al-Nahhaseen nga viti 1539, Khan al-Shouneh nga viti 1546, Khan al-Jumrok nga viti 1574, Souq Khan al-Wazir nga viti 1682, Souq al-Farrayin, Souq al-Dira', Souq al-Hiraj, Souq al-Attarine, Souq az-Zirb, Souq Marcopoli, Souq as-Siyyagh, The Venetians' Khan,*Souq Khan al-Harir nga pjesa e dytë e shekullit të XVI-të, Suweiqa, etj.

Bujtina dhe tregje të tjera tradicionale në lagjen Jdeydeh (jashtë mureve të qytetit):

  • Souq al-Hokedun ose "Khan al-Quds". Pjesa e vjetër e Hokeduni daton në fund të shekullit të XV dhe në fillim të shekullit të XVI, ndërsa pjesa e re u ndërtua gjatë shekullit të XVII-të. Sot, ajo është shndërruar në një treg të madh me një numër të madh të dyqaneve të specializuar në tregtinë e veshjeve.
  • Souq as-Souf ose tregu i leshit, i vendosur në rrugën Salibeh, i rrethuar me kishat e vjetra të lagjes.
  • Bawabet al-Qasab, një qendër tregtare për produktet prej druri.[15]
  • Al-Madina Souq
  • Khan al-Shouneh
    Khan al-Shouneh
  • Souq al-Hiraj
    Souq al-Hiraj
  • Souq al-'Atmah
    Souq al-'Atmah
  • Souq al-Dira'
    Souq al-Dira'
  • Khan al-Wazir
    Khan al-Wazir

Ndërtesa historike

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Ndërtesat më të rëndësishme historike të qytetit të lashtë përfshijnë:

Kështjella e Halepit
Shkolla-Kisha Al-Shibani
Bimaristan Arghun al-Kamili, 1354
Kulla e sahatit Bab al-Faraj
Rrugica Dar Basile në Jdeydeh, shekulli XVIII-të
  • Kështjella, një kështjellë e madhe e ndërtuar mbi një kodër të madhe, pjesërisht artificiale që ngrihet në lartësi prej 50 m (164 ft) mbi qytetin, daton në mijëvjeçarin e parë pes. Gërmimet e fundit zbuluan një tempull dhe 25 statuja që datojnë në mijëvjeçarin e parë pes.[16] Shumë nga strukturat aktuale datojnë nga shekulli i XIII-të. Kështjella është dëmtuar kryesisht nga tërmetet, sidomos në vitin 1822.
  • Al-Matbakh al-Ajami, një pallat i hershëm i shekullit të XII-të që ndodhet pranë kështjellës, i ndërtuar nga emiri i Zengid - Majd ad-Din bin ad-Daya. Ndërtesa u rinovua gjatë shekullit të XV-të. Ajo ishte shtëpia e Muzeut të Traditave Popullore midis viteve 1967-1975.
  • Shkolla-Kisha Al-Shibani e shekullit të 12-të, një kishë dhe shkollë e vjetër e Misionarëve françeskanë të Merjemit që gjendet në qytetin e vjetër, që aktualisht përdoret si qendër kulturore.
  • Khanqah al-Farafira, një manastir sufi i shekullit të 13-të i ndërtuar në vitin 1237 nga Dayfa Khatun.
  • Bimaristan Arghun al-Kamili, një azil funksiononte nga viti 1354 deri në fillim të shekullit të XX-të.
  • Dar Rajab Pasha, një rezidencë e madhe e ndërtuar gjatë shekullit të XVI-të pranë rrugës "El-Khandaq". Gjatë dekadës së parë të shekullit XXI, shtëpia u rinovua dhe u shndërrua në një qendër të rëndësishme kulturore me një sallë të madhe teatri aty pranë.
  • Junblatt Palace, e ndërtuar gjatë gjysmës së dytë të shekullit të XVI-të nga emiri i kurdëve në Halep dhe themeluesi i familjes Janpolad (Jumblatt); Janpolad bek ibn Qasim.
  • Beit Marrash, një rezidencë e vjetër Halepiane e vendosur në lagjen al-Farafira, e ndërtuar në fund të shekullit të XVIII nga familja Marrash.
  • Bab al-Faraj Clock Tower, e ndërtuar në vitin 1898-1899 nga arkitekti austriak Chartier.[17]
  • Grand Serail d'Alep, ish-selia e guvernatorit të Halepit, e ndërtuar gjatë viteve 1920 dhe u hap në vitin 1933.
  • National Library of Aleppo, e ndërtuar gjatë viteve 1930 dhe u hap në vitin 1945.[18]

Ndërtesat më të rëndësishme historike të lagjes krishtere Jdeydeh përfshijnë:[19]

  • Beit Wakil, një rezidencë Halepiane e ndërtuar në vitin 1603, me dekorime unike prej druri. Një prej dekorimeve të tij u mor në Berlin dhe u shfaq në Muzeun e Pergamon, i njohur si Dhoma e Halepit.
  • Beit Ghazaleh, një rezidencë e vjetër e shekullit të XVIII-të e karakterizuar me dekorime të bukura, të gdhendura nga skulptori armen Khachadur Bali në vitin 1691. Ishte përdorur si një shkollë fillore armene gjatë shekullit të XX-të.
  • Dar Zamaria, e ndërtuar në fund të shekullit të XVII-të dhe në pronësi të familjes Zamaria që nga fillimi i shekullit të XVIII-të.
  • Beit Achiqbash, një shtëpi e vjetër Halepiane e ndërtuar në vitin 1757. Ndërtesa është shtëpia e Muzeut të Traditave Popullore që nga viti 1975, duke treguar dekorime të bukura të artit Halepian.
  • Dar Basile, një shtëpi Halepiane nga fillim të shekullit të XVIII-të, që vepron si një shkollë private që nga viti 2001.
  • Beit Dallal ose Shtëpia Dallal, e ndërtuar në vitin 1826 në vendin e një kishe dhe manastiri të vjetër.

Medrese

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
  • Al-Halawiyah Madrasa, e ndërtuar në vitin 1124 në Halep, në vendin e Katedrales së Madhe Bizantine të Shën Helenës të shekullit të V-të, ku sipas traditës, dikur ishte tempulli romak. Shën Helena, nëna e Konstandinit të Madh, ndërtoi një katedrale të madhe bizantine këtu. Kur kryqtarët po plaçkitnin fshatrat përreth, kryeprokurori i qytetit e ktheu katedralen në një xhami. Në vitin 1149, Nur al-Din e shndërroi atë në një medrese; një shkollë fetare islame.[20] Në ditët e sotme, në sallën mund të shihen shtyllat bizantine të shekullit VI të katedrales së vjetër.
  • Al-Muqaddamiyah Madrasa, e vendosur në rrugicën Khan al-Tutun, fillimisht ishte një kishë para vitit 1123. Ajo u shndërrua në një xhami nga gjyqtari i Aleppo Ibn-Khashab, pastaj në një medrese në 1168 nga Izz Eddin Abdal Malek al-Muqadam gjatë mbretërimit të Nur al-Din. Kjo është medreseja më e vjetër operuese e Halepit.[21]
  • Al-Shadbakhtiyah Madrasa, një nga medresetë Ayyubid më të hershme të ruajtura, e ndërtuar në vitin 1193 nga Jamal al-Din Shadbakht, një rob i liruar nga sundimtari i Zengid, Nur al-Din.[22]
  • Al-Zahiriyah Madrasa, e ndërtuar në vitin 1217 jashtë mureve të qytetit në jug të el-Maqam, nga Az-Zahir Ghazi.[23]

Vende të adhurimit

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Xhamia Khusruwiyah
Katedralja Armene e Dyzet Martirëve
  • Xhamia Al-Shuaibiyah, gjithashtu i njohur si xhamia el-Omari, al-Tuteh dhe al-Atras, është xhamia më e vjetër në Aleppo, e ndërtuar në vitin 637. Ndërtesa u rinovua tërësisht në vitin 1146 dhe 1401. Është e njohur për mbishkrimet dhe dekorimet e saj të shekullit të XII-të.
  • Xhamia e Madhe e Halepit (Jāmi‘ Bani Omayya al-Kabīr), e themeluar rreth vitit 715 nga kalifi i Umayyad, Walid I, dhe me shumë gjasa të përfunduar nga pasardhësi i tij Sulayman ibn Abd al-Malik. Ndërtimi i strukturës së tanishme për Nur el-Din filloi në vitin 1158. Megjithatë, ajo u dëmtua gjatë pushtimit mongol të vitit 1260 dhe u rindërtua. Kulla e lartë 45-metre-high (148 ft) (e përshkruar si "monumenti kryesor i Sirisë mesjetare")[24] u ngrit në vitet 1090-1092 nën sulltanin e parë selxhuk, Tutush I. Ka katër fasada me stile të ndryshme.
  • Xhamia Al-Qaiqan ("Xhamia e varrezave") e shekullit të XII-të, e zbukuruar me dy kolona të lashta në bazalt në hyrje. Në muret e xhamisë, mund të shihej një bllok guri me një mbishkrim hieroglifi anatolian.
  • Xhamia Altun Bogha e epokës Mamluk, e ndërtuar në vitin 1318.
  • Xhamia Al-Sahibiyah e vitit 1350, e ndërtuar pranë Khan al-Wazir.
  • Xhamia Al-Tawashi e ndërtuar në vitin 1398 dhe restauruar në vitin 1537. Ajo ka një fasadë të mrekullueshme të zbukuruar me kolonete.
  • Xhamia Al-Otrush, e ndërtuar në vitin 1398 në stilin e Mamluk. Është e famshme për fasadën e saj të dekoruar dhe hyrjen e cila është në krye me muqarnas tradicionale islame. U restaurua në vitin 1922.
  • Xhamia Al-Saffahiyah, e ndërtuar në vitin 1425 dhe pjesërisht e rinovuar në vitin 1925. Është e famshme për minaren e saj tetëkëndore të dekoruar në mënyrë të përpiktë.
  • Xhamia Khusruwiyah e përfunduar në vitin 1547, e projektuar nga arkitekti i famshëm armen-osman Mimar Sinan.
  • Xhamia Al-Adiliyah, e ndërtuar në vitin 1557[25] nga guvernatori osman i Halepit "Muhammed Pasha". Ajo ka një sallë lutjesh, një kupolë, një mihrab me pllaka faience lokale.
  • Kisha e vjetër e "Nënës së Shenjtë të Zotit" të Kishës Apostolike Armene në lagjen Jdeydeh, e ndërtuar para vitit 1429.
  • Katedralja e Apostolisë Armene e Dyzet Martirëve e vitit 1429, që ndodhet në lagjen Jdeydeh.
  • Kisha Mar Assia al-Hakim kisha katolike siriane e shekullit të XV në Jdeideh.
  • Fjetja e Zonës sonë Kisha ortodokse greke e shekullit të XV në Jdeideh.
  • Kisha e Jdeydehit të krishterë të tillë si Maroniti Katedralja e Shën Elias, Katedralja Katolike Armene e Our Mother of Reliefs dhe Katedralja e Virgjëreshës Mari katolike greke Melkite .
  • Sinagoga Qendrore e Halepit ose Sinagoga al-Bandara, e përfunduar qysh në shekullin e IX-të nga përpjekjet e komunitetit hebre. Sinagoga u shkatërrua disa herë deri në vitin 1428 kur u rindërtua. Kohët e fundit, ndërtesa u rinovua nga përpjekjet e emigrantëve hebrenj të Halepit në Shtetet e Bashkuara.

Portat

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Muret e qytetit të Halepit dhe Porta e Qinnasrin, e restauruar në vitin 1256 nga An-Nasir Yusuf

Pjesa e vjetër e qytetit është e rrethuar me mure të rasha në gjatësi prej 5 kilometres (3.1 miles)*, përshkruan nëntë porta historike (shumë prej të cilave janë të ruajtur mirë) të qytetit të vjetër. Këto janë, në drejtim të kundërt, nga veri-lindja e kështjellës:

Hamame

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Hamami al-Nahhasin

Halepi ka qenë shtëpi për 177 hamame gjatë periudhës mesjetare, deri në pushtimin mongol kur shumë struktura vitale në qytet u shkatërruan. Në ditët e sotme, rreth 18 hamame veprojnë në qytetin e vjetër.

  • Hammam al-Sultan u ndërtua në vitin 1211 nga Az-Zahir Ghazi.
  • Hammam al-Nahhasin u ndërtua në shekullin e XII-të afër Khan al-Nahhasin.
  • Hammam al-Bayadah i epokës Mamluk u ndërtua nëvitin 1450.
  • Hammam Yalbugha u ndërtua në vitin 1491 nga Emiri i Halepit, Saif ad-Din Yalbugha al-Naseri.[26]
  • Hamami al-Jawhary, hamami Azdemir, hamami Bahram Pasha, hamami Bab al-Ahmar, etj.

Distriktet dhe nënndarjet

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Mbetjet e mureve të vjetra në hyrje të Bab Al-Faraj
Rruga e vjetër rreth kështjellës në Oghlubek, distrikti Altunbogha

Lagjet e vjetra rreth kështjellës brenda mureve të qytetit të lashtë:

  • Al-A'jam (الأعجام) është distrikt me lagjen ad-Dahdileh (الدحديلة).
  • Altunbogha (ألتونبوغا) është distrikt me lagjen Oghlubek (أوغلبك) dhe Sahet al-Milh (ساحة الملح).
  • Aqabeh (العقبة) është distrikt me lagjen Bahsita (بحسيتا), Khan al-Harir (خان الحرير), al-Masaben (المصابن) dhe Jebb Asad Allah (جب أسد الله).
  • Bayadah (البياضة) është distrikt me lagjen Jbeileh الجبيلة, Keltawiyeh (الكلتاوية) dhe Mustadamiyeh (المستدامية).
  • Farafira (الفرافرة) është distrikt me lagjen (البندرة), Qastal Hajjarin (قسطل الحجارين), ad-Dabbagha al-Atiqa (الدباغة العتيقة), Suweiqat Ali (سويقة علي) dhe Suweiqat Hatem (سويقة حاتم).
  • Jalloum (الجلوم) është distrikt me lagjen Saffahiyeh (السفاحية), Khan al-Wazir (خان الوزير) dhe Souq al-Madina (سوق المدينة).
  • Qal'at al-Sharif (قلعة الشريف) është distrikt me lagjen Tallet Alsauda (تلة السودا).
  • Al-Qasileh (القصيلة) është distrikt me lagjen al-Hawraneh (الحورانة).
  • Sahet Bizzeh (ساحة بزة) është distrikt me lagjen Maghazleh (المغازلة).

Lagjet e vjetra jashtë mureve të qytetit të lashtë:

Sheshi Al-Hatab në lagjen Jdeideh
  • Abraj (الأبراج) është distrikt me lagjen Haret al-Pasha (حارة الباشا) dhe Shaker Agha (شاكر آغا).
  • Aghyol (أقيول) është distrikt me lagjen Shmesatiyeh (الشميصاتية).
  • Almaji (ألمه جي) është distrikt me lagjen Qastal Harami (قسطل الحرامي), Wakiliyeh (الوكيلية) dhe Shara'sous (شرعسوس).
  • Bab al-Maqam (باب المقام) është distrikt me lagjen al-Maghayer (المغاير) dhe Maqamat (المقامات).
  • Ballat (البلاط) është distrikt me lagjen Qattaneh (القطانة) dhe Sahet Hamad (ساحة حمد).
  • Ad-Dallalin (الدلالين) (distrikt).
  • Ad-Dudu (الضوضو) është distrikt me lagjen Safsafeh (الصفصافة), Jubb al-Qubbeh (جب القبة), Jubb Qaraman (جب قرمان) dhe Barriyet al-Maslakh (برية المسلخ).
  • Fardos (الفردوس) (distrikt).
  • Hazzazeh (الهزازة) është distrikt me lagjen at-Tadribeh (التدريبة) dhe Zuqaq al-Arba'in (زقاق الأربعين).
  • Ibn Ya'qoub (ابن يعقوب) është distrikt me lagjen Banqusa (بانقوسا) dhe Mushatiyeh (المشاطية).
  • Distrikti Beit Meheb ose qelia Jdeideh (بيت محب أو الجديدة) me lagjen Sissi (سيسي), Salibeh (الصليبة), Bawabet al-Qasab (بوابة القصب), Basatneh (البساتنة), al-Muballet (المبلط) dhe Sahet at-Tananir (ساحة التنانير).
  • Kallaseh (الكلاسة) (distrikt).
  • Muhammad Bek (محمد بك) është distrikt me lagjen Badenjk (بادنجك), Baggara (البكارة) dhe Sakhaneh (السخانة).
  • Qadi Askar (قاضي عسكر) është distrikt me lagjen Hamza Bek (حمزة بك).
  • Qarleq (قرلق) (distrikt).
  • Qastal al-Mosht (قسطل المشط) është distrikt me lagjen al-Aryan (العريان), Trab al-Ghuraba (تراب الغرباء) dhe Mawardi (الماوردي).
  • Sajlikhan (صاجليخان) është distrikt me lagjen Aghajek (أغاجك).
  • As-Salheen (الصالحين) (distrikt).
  • Tatarlar (تاتارلار) (distrikt).

Ruajtja e qytetit të lashtë

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Si një qendër e lashtë tregtare, Halepi me tregjet, bujtinat, hamamet, medresetë, xhamitë dhe kishat mbresëlënëse ka nevojë për më shumë kujdes dhe ruajtje. Pas Luftës së Dytë Botërore, qyteti u ridizajnua ndjeshëm; Në vitin 1954 arkitekti francez André Gutton kishte projektuar një numër të madh të rrugëve të reja të gjera përmes qytetit për të lejuar kalimin më të lehtë për trafikun modern. Midis viteve 1954-1983 shumë ndërtesa në qytetin e vjetër u shkatërruan për të lejuar ndërtimin e blloqeve të apartamenteve moderne, veçanërisht në zonat veriperëndimore (Bab al-Faraj dhe Bab al-Jinan). Pasi vetëdija e nevojës për të ruajtur këtë trashëgimi të veçantë kulturore u rrit, plani kryesor i Guttonit u braktis në fund të vitit 1979 dhe u zëvendësua me një plan të ri të paraqitur nga eksperti zviceran dhe projektuesi urban Stefano Bianca, i cili miratoi idenë e "ruajtjes së stilit arkitektonik tradicional të Halepit të lashtë" duke hapur rrugën që UNESCO të deklarojë qytetin e lashtë të Halepit si një vend i Trashëgimisë Botërore në vitin 1986.[2]

Disa institucione ndërkombëtare i janë bashkuar përpjekjeve me autoritetet lokale dhe Shoqatën Arkeologjike Halepi, për të rehabilituar qytetin e vjetër duke akomoduar jetën bashkëkohore duke ruajtur të vjetrën. Qeveria dhe komuna po zbatojnë programe serioze të orientuara drejt zgjerimit të qytetit të lashtë dhe lagjes Jdeydeh.

Bashkëpunimi Teknik Gjerman (GTZ dhe Fondacioni Aga Khan (në kuadër të "Programit të qyteteve historike Aga Khan" kanë një kontribut të madh në procesin e ruajtjes së qytetit të vjetër.

Referime

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
  1. ^ bleeker. "Alepposeife: Aleppo history". Historische-aleppo-seife.de. Marrë më 2013-06-10. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  2. ^ a b "eAleppo:Aleppo city major plans throughout the history" (në arabisht).
  3. ^ "Fighting in Aleppo starts fire in medieval souks". Kyivpost.com. Marrë më 2013-06-10. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  4. ^ "Bombing of the justice palace". Arkivuar nga origjinali më 31 mars 2018. Marrë më 20 prill 2017. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  5. ^ Bombing of Carlton hotel
  6. ^ "Bombing of the city council". Arkivuar nga origjinali më 15 prill 2015. Marrë më 20 prill 2017. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  7. ^ https://www.usnews.com/news/world/articles/2017-01-20/unesco-30-percent-of-aleppos-ancient-city-destroyed
  8. ^ a b Alexander Russell, red. (1856). The Natural History of Aleppo (bot. 1 (i pari)). London: panjohur. fq. 266. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  9. ^ Pettinato, Giovanni (Johns Hopkins University Press, 1991) Ebla, a new look at history p.135
  10. ^ a b c d e Hawkins, John David (2000) Inscriptions of the iron age p.388
  11. ^ Trevor Bryce. Ancient Syria: A Three Thousand Year History. fq. 111. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  12. ^ John Boardman. The Cambridge Ancient History: The prehistory of the Balkans; and the Middle East and the Aegean world, tenth to eighth centuries B.C.. Volume 3. Part 1. fq. 389. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  13. ^ "The Tragedy of Macbeth: Act 1, Scene 3". Shakespeare.mit.edu. Arkivuar nga origjinali më 27 maj 2013. Marrë më 2013-06-10. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  14. ^ "eAleppo: The old Souqs of Aleppo (in Arabic)". Esyria.sy. Marrë më 2013-06-10. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  15. ^ "Aleppo.us: Khans of Aleppo (in Arabic)". Arkivuar nga origjinali më 14 janar 2013. Marrë më 20 prill 2017. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  16. ^ "Aleppo…Cultural Landmark, Trade Hub by the Chinese News Agency (Xinhua)". DP-news. 2011-04-16. Marrë më 2013-06-10. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  17. ^ eAleppo Bab al-Faraj tower (in Arabic)
  18. ^ Aleppo Culture National Library of Aleppo (in Arabic)[lidhje e vdekur përfundimisht]
  19. ^ "Ministry of Tourism, Syria: Aleppine House (in Arabic)". Arkivuar nga origjinali më 16 korrik 2011. Marrë më 20 prill 2017. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  20. ^ Halawiyya Mosque and Madrasa Arkivuar 3 maj 2012 tek Wayback Machine Archnet Digital Library.
  21. ^ Muqaddamiyya Madrasa Arkivuar 3 maj 2012 tek Wayback Machine Archnet Digital Library.
  22. ^ Shadbakhtiyya Madrasa Arkivuar 26 prill 2012 tek Wayback Machine Archnet Digital Library.
  23. ^ Zahiriyya Madrasa Arkivuar 12 janar 2014 tek Wayback Machine Archnet Digital Library.
  24. ^ Burns, Russ (1999). Monuments of Syria. New York, London. fq. 35. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)Mirëmbajtja CS1: Mungon shtëpia botuese te vendodhja (lidhja)
  25. ^ Syrian Ministry of Tourism Baba Antakya & Qennesrin Arkivuar 9 shtator 2017 tek Wayback Machine
  26. ^ Carter, Terry; Dunston, Lara; Humphreys, Andrew (2004). Syria & Lebanon. Lonely Planet. fq. 186. ISBN 978-1-86450-333-3. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)

Lidhje të jashtme

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

36°11′N 37°09′E / 36.183°N 37.150°E / 36.183; 37.150

Marrë nga "https://sq.wikipedia.org/w/index.php?title=Qyteti_i_lashtë_i_Halepit&oldid=2689425"