14. mart
14. mart (14.03) je 73. dan u godini po gregorijanskom kalendaru (74. u prestupnoj godini). Do kraja godine ima još 292 dana.
Događaji
[uredi | uredi izvor]| mart | ||||||
| P | U | S | Č | P | S | N |
| 1 | 2 | 3 | ||||
| 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 |
| 11 | 12 | 13 | 14 | 15 | 16 | 17 |
| 18 | 19 | 20 | 21 | 22 | 23 | 24 |
| 25 | 26 | 27 | 28 | 29 | 30 | 31 |
- 1489 — Kraljica Kipra Katarina Kornaro je abdicirala i ustupila kraljevinu Mletačkoj republici.
- 1558 — Nemački kralj Ferdinand I je uzeo titulu cara Svetog rimskog carstva bez uobičajenog papinog krunisanja.
- 1864 — Engleski istraživač Samjuel Bejker je otkrio drugi izvor reke Nil u istočnoj Africi i nazvao ga Albertovo jezero.
- 1883 — U Beogradu obavljen prvi telefonski razgovor u Kneževini Srbiji.
- 1891 — Podmornica "Monarh" postavila telefonski kabl ispod Lamanša, pripremajući prvu telefonsku vezu Velike Britanije s kopnom.
- 1910 — Tragači za naftom su probušili rupu u nalazištu sa naftom pod pritiskom u okrugu Kern u Kaliforniji, izazvavši najveće slučajno izlivanje nafte u istoriji.
- 1915 — Britanska mornarica je pronašla i potopila nemačku laku krstaricu SMS Drezden u bici kod Mas de Tijere.
- 1932 — Američki industrijalac Džordž Istman, jedan od pionira fotografije i filma, osnivač kompanije "Kodak", izvršio samoubistvo.
- 1938 — Streljan ruski revolucionar Nikolaj Buharin. Jedan od vodećih ideologa boljševika, proglašen krivim za kontrarevolucionarne aktivnosti i špijunažu na montiranom procesu i osuđen na smrt.
- 1943 — Nacisti su u Drugom svetskom ratu završili sa likvidacijom Krakovskog getoa.
- 1945 — Britansko ratno vazduhoplovstvo na železnički vijadukt u nemačkom gradu Bilefeld je prvi put izbacilo najtežu bombu u Drugom svetskom ratu, "Veliki Slem", tešku 9 tona.
- 1964 — Džek Rubi, proglašen je krivim za ubistvo Harija Li Osvalda (ubice predsednika Kenedija) i osuđen na smrt.
- 1976 — Egipat je poništio ugovor o prijateljstvu i saradnji sklopljen sa Sovjetskim Savezom.
- 1978 — Izraelska vojska je napala i okupirala jug Libana u operaciji Litani.
- 1979 — Najmanje 200 ljudi poginulo u padu aviona tipa "Trajdent" na jednu fabriku blizu Pekinga.
- 1980 — U avionskoj nesreći u Varšavi poginulo 87 osoba, među njima 14 članova američkog bokserskog tima.
- 1983 — Članice Organizacije zemalja proizvođača nafte saglasile se, prvi put od osnivanja organizacije, 1960, da smanje cene nafte za 15%.
- 1991 — "Birmingemska šestorka", šest Iraca pogrešno optuženih da su 1974. podmetnuli eksplozije u pabove u engleskom gradu Birmingem, je oslobođena posle 16 godina u zatvoru.
- 1995 — Astronaut Norman Tagard postao prvi Amerikanac koji je poleteo u kosmos ruskom raketom, lansiranom sa kosmodroma u Bajkonuru u Kazahstanu.
- 2002 — Predstavnici Srbije, Crne Gore, Jugoslavije i Evropske unije u Beogradu potpisali Sporazum o preuređenju odnosa Srbije i Crne Gore.
- 2003 — Predsednik SAD Džordž Buš produžio sankcije Iraku uvedene 1995, kojima se građanima i kompanijama SAD zabranjuje da ulažu u razvoj naftne industrije u Iraku. Buš istovremeno Pakistanu ukinuo sankcije, na snazi od vojnog puča u toj zemlji, 1999.
- 2006 — Nije izabran predstavnik Srbije i Crne Gore na takmičenju za Pesmu Evrovizije, saopštio UJRT.
Rođenja
[uredi | uredi izvor]- 1776 — Evstahija Arsić, srpska književnica. (prem. 1843)[1]
- 1804 — Johan Štraus Stariji, austrijski kompozitor. (prem. 1849)[2]
- 1820 — Vitorio Emanuele II Savojski, kralj ujedinjene Italije. (prem. 1878)[3]
- 1879 — Albert Ajnštajn, nemački teorijski fizičar. (prem. 1955)[4]
- 1905 — Remon Aron, francuski filozof i sociolog. (prem. 1983)[5]
- 1908 — Koča Popović, srpski književnik, filozof, pesnik, vojnik i društveno-politički radnik. (prem. 1992)[6]
- 1916 — Svetozar Brkić, srpski pesnik, pripovedač, esejista, prevodilac i profesor. (prem. 1993)[7]
- 1922 — Voja Carić, srpski pesnik, pisac, urednik i antologičar. (prem. 1992)[8]
- 1932 — Miroslav Antić, srpski pesnik, novinar, scenarista, dramaturg, reditelj i slikar. (prem. 1986)[9][10]
- 1933 — Majkl Kejn, engleski glumac, producent i pisac.[4]
- 1941 — Volfgang Petersen, nemački reditelj, scenarista i producent. (prem. 2022)
- 1943 — Kole Angelovski, makedonski glumac, reditelj i scenarista.[11]
- 1946 — Ves Anseld, američki košarkaš i košarkaški trener. (prem. 2020)[12]
- 1948 — Mirko Babić, srpski glumac. (prem. 2020)[13]
- 1948 — Bili Kristal, američki glumac, komičar, pisac, reditelj, producent i scenarista.[4]
- 1949 — Slavenko Terzić, srpski istoričar.[14]
- 1955 — Danijel Bertoni, argentinski fudbaler.[15]
- 1965 — Kevin Vilijamson, američki scenarista, producent, glumac i reditelj.[16]
- 1969 — Lari Džonson, američki košarkaš.[17]
- 1972 — Stevan Pletikosić, srpski strelac.[18]
- 1973 — Predrag Pažin, bugarsko-srpski fudbaler i fudbalski trener.[19]
- 1974 — Grejs Park, kanadska glumica.[20]
- 1979 — Nikola Anelka, francuski fudbaler.[21]
- 1982 — Kapri Kavani, kanadska pornografska glumica.[22]
- 1982 — Blagota Sekulić, crnogorski košarkaš.[23]
- 1983 — Kristaps Janičenoks, letonski košarkaš.[24]
- 1985 — Eva Andželina, američka pornografska glumica.[25]
- 1985 — Stiven Marković, australijsko-srpski košarkaš.[26]
- 1985 — Aleksej Nešović, bosanskohercegovački košarkaš.[27]
- 1986 — Džejmi Bel, engleski glumac.
- 1988 — Saša Grej, američka pornografska glumica.[28]
- 1988 — Stefen Kari, američki košarkaš.[29]
- 1990 — Džo Alen, velški fudbaler.[30]
- 1991 — Emir Bekrić, srpski atletičar.[31]
- 1994 — Ansel Elgort, američki glumac, pevač i di-džej.[32]
- 1995 — Sanja Mandić, srpska košarkašica.[33]
- 1997 — Simon Bajls, američka gimnastičarka.[34]
Smrti
[uredi | uredi izvor]- 840 — Ajnhard, franački književnik (rođ. 775)[35]
- 1883 — Karl Marks, nemački filozof i ekonomist (rođ. 1818)[36]
- 1953 — Klement Gotvald, predsednik Čehoslovačke. (rođ. 1896)[37]
- 1986 — Mihailo Vukdragović, srpski kompozitor, dirigent i muzički kritičar. (rođ. 1900)[38]
- 1995 — Vilijam Alfred Fauler, američki fizičar, dobitnik Nobelove nagrade za fiziku. (rođ. 1911)[39]
- 1997 — Fred Cineman, američki filmski režiser. (rođ. 1907)[40]
- 1999 — Ludmila Frajt, srpska kompozitorka češkog porekla. (rođ. 1919)[41]
- 2011 — Goran Gvardiol, akademski slikar. (rođ. 1948)
- 2014 — Gašo Knežević, srpski profesor prava i ministar prosvete. (rođ. 1953)[42]
- 2018 — Stiven Hoking, engleski teoretski fizičar. (rođ. 1942)[43]
- 2021 — Albert Andijev, ruski dobrovoljac u ratu na Kosovu i Metohiji (rođ. 1970)[44]
Praznici i dani sećanja
[uredi | uredi izvor]- Srpska pravoslavna crkva proslavlja:
Reference
[uredi | uredi izvor]- ^ Jugoslovenski književni leksikon (2. izd.). Novi Sad: Matica srpska. 1984. str. 29.
- ^ Chisholm, Hugh, ur. (1911). „Strauss, Johann”. Encyclopædia Britannica (na jeziku: engleski) (11 izd.). Cambridge University Press.
- ^ Chisholm, Hugh, ur. (1911). „Victor Emmanuel II.”. Encyclopædia Britannica (na jeziku: engleski). 28 (11 izd.). Cambridge University Press. str. 28.
- ^ a b v „MILESTONES: March 14, birthdays for Simone Biles, Stephen Curry, Michael Caine”. Brooklyn Eagle (na jeziku: engleski). 2019-03-14. Pristupljeno 2021-01-22.
- ^ Ledeen, Michael A. (1994). „Raymond Aron (14 March 1905-17 October 1983)”. Proceedings of the American Philosophical Society. 138 (1): 151—157. ISSN 0003-049X. JSTOR 986709.
- ^ „Rođen Koča Popović 14.03.1908”. Antifašistički VJESNIK. Pristupljeno 2022-01-30.
- ^ „Svetozar Brkić”. tromedja.rs. Arhivirano iz originala 16. 05. 2022. g. Pristupljeno 19. 1. 2022.
- ^ „Voja Carić (1922—1992)”. riznicasrpska.net. Arhivirano iz originala 19. 01. 2022. g. Pristupljeno 19. 1. 2022.
- ^ Jugoslovenski književni leksikon (2. izd.). Novi Sad: Matica srpska. 1984. str. 26.
- ^ „ANTIĆ Miroslav”. snp.org.rs. Pristupljeno 19. 1. 2024.
- ^ „Nikola-Kole Angelovski”. IMDb. Pristupljeno 2022-01-30.
- ^ „Wes Unseld Stats”. Basketball-Reference.com (na jeziku: engleski). Arhivirano iz originala 1. 3. 2011. g. Pristupljeno 4. 4. 2020.
- ^ „Mirko Babic”. IMDb. Pristupljeno 2022-01-30.
- ^ „Član SANU”. web.archive.org. 2015-11-24. Arhivirano iz originala 24. 11. 2015. g. Pristupljeno 2022-01-30. Arhivirano na sajtu Wayback Machine (24. novembar 2015)
- ^ Strack-Zimmermann, Benjamin. „Daniel Bertoni (Player)”. www.national-football-teams.com (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2022-01-30.
- ^ „Kevin Brown Stats”. Baseball-Reference.com (na jeziku: engleski). Arhivirano iz originala 26. 4. 2020. g. Pristupljeno 19. 3. 2020.
- ^ „Larry Johnson Stats”. Basketball-Reference.com (na jeziku: engleski). Arhivirano iz originala 4. 8. 2011. g. Pristupljeno 16. 3. 2020.
- ^ „ISSF - International Shooting Sport Federation - issf-sports.org”. www.issf-sports.org. Pristupljeno 2022-01-30.
- ^ „Predrag Pazin - Player profile”. www.transfermarkt.co.uk (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2022-01-30.
- ^ „Grace Park”. IMDb. Pristupljeno 2022-01-30.
- ^ „Nicolas Anelka | Football Stats | No Club | Age 42 | 1994- | Soccer Base”. www.soccerbase.com. Pristupljeno 2022-01-30.
- ^ „Capri Cavanni”. IMDb. Pristupljeno 2022-01-30.
- ^ „SEKULIC, BLAGOTA - Welcome to EUROLEAGUE BASKETBALL”. www.euroleague.net. Pristupljeno 2022-01-30.
- ^ „JANICENOKS, KRISTAPS - Welcome to EUROLEAGUE BASKETBALL”. www.euroleague.net. Pristupljeno 2022-01-30.
- ^ „Eva Angelina”. IMDb. Pristupljeno 2022-01-30.
- ^ „LEGABASKET SERIE A LEGABASKET SERIE A”. web.legabasket.it. Arhivirano iz originala 01. 10. 2011. g. Pristupljeno 2022-01-30.
- ^ Eurobasket. „Aleksej Nesovic Player Profile, OKK Novi Pazar, News, Stats - Eurobasket”. Eurobasket LLC. Pristupljeno 2022-01-30.
- ^ „Sasha Grey”. IMDb. Pristupljeno 2022-01-30.
- ^ „MILESTONES: March 14, birthdays for Simone Biles, Stephen Curry, Michael Caine”. Brooklyn Eagle. 14. 3. 2019. Arhivirano iz originala 29. 2. 2020. g. Pristupljeno 29. 2. 2020.
- ^ „Wales - J. Allen - Profile with news, career statistics and history”. Soccerway.
- ^ „Emir BEKRIĆ | Profile”. www.worldathletics.org. Arhivirano iz originala 10. 12. 2019. g. Pristupljeno 23. 2. 2020.
- ^ „Ansel Elgort”. IMDb. Pristupljeno 2022-01-30.
- ^ Eurobasket. „Sanja Mandic Player Profile, Rutronik Stars Keltern, News, Stats - Eurobasket”. Eurobasket LLC. Pristupljeno 2022-01-30.
- ^ „Simone Biles Bio, Stats, and Results”. Olympics at Sports-Reference.com (na jeziku: engleski). Arhivirano iz originala 14. 1. 2020. g. Pristupljeno 23. 2. 2020.
- ^ „Einhard | Frankish historian”. Encyclopedia Britannica (na jeziku: engleski). Arhivirano iz originala 5. 11. 2018. g. Pristupljeno 3. 5. 2020.
- ^ Blumenberg, Werner (2000). Karl Marx (na jeziku: engleski). Verso. str. 156. ISBN 978-1-85984-254-6. Pristupljeno 3. 5. 2020.
- ^ „Nemoc a smrt Klementa Gottwalda”. Radio Prague International (na jeziku: češki). Arhivirano iz originala 7. 7. 2018. g. Pristupljeno 3. 5. 2020.
- ^ „Vukdragović Mihailo”. SANU.
- ^ Dicke, William (16. 3. 1995). „William A. Fowler, 83, Astrophysicist, Dies”. The New York Times. Arhivirano iz originala 12. 4. 2020. g. Pristupljeno 2. 5. 2020.
- ^ Adair, Gilbert (17. 3. 1997). „Obituary: Fred Zinnemann”. The Independent (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2. 5. 2020.
- ^ „Ludmila Frajt Archives”. Srpski Kompozitori (na jeziku: srpski). Pristupljeno 2022-01-30.
- ^ Fonet. „Preminuo Gašo Knežević”. Blic.rs (na jeziku: srpski). Pristupljeno 2022-01-30.
- ^ Overbye, Dennis (14. 3. 2018). „Stephen Hawking Dies at 76; His Mind Roamed the Cosmos”. The New York Times. Arhivirano iz originala 14. 3. 2018. g. Pristupljeno 7. 3. 2020.
- ^ Srbija, Sputnik. „Preminuo Albert Andijev, Rus koji se borio za Srbiju”. Sputnik Srbija (na jeziku: rs). Pristupljeno 2022-01-30.
