Martin Luther馬丁•路德
Matin.lude(馬丁·路德), deyice a sensiaciw (神學家) ,cesiaciw (哲學家) naw sensn Luoma-dikuo kiwkay sunfu mikawaw tu naw sensn Luoma-dikuo kiwkay sunfu mikawaw tu sensia saydan, i sabaw tu enem a secian palekal tu deyice misumad tu kiwkay, sadikuday mamin ku O-cuo (歐洲) a kiwkayan masumad mala kilisetu tawya amabangbang.
馬丁·路德（德語：Martin Luther），德意志神學家、哲學家，原為神聖羅馬帝國教會司鐸兼神學教授，於十六世紀初發動了德意志宗教改革，最終是全歐洲的宗教改革促成基督新教的興起。
ci Lude (路德) pabaliw tu sencuokun micaliw tu kalisiw miliyun tu patelac nida tu sapasubanan.
路德強烈質疑聖座關於藉金錢換取上帝赦罪的教導。
cacay a malebut lima a lasubu cacay a bataan idaw ku pitu (1517) a mihcaan, paduhepiden ni Lude (路德) i nuayawan nu panan nu Witenpaw (威登堡), patahekal tu sasakamuen tunika la’cus nu kiwkay.
1517年，路德在威登堡諸聖堂門前貼出了，提出討論教會腐敗問題。
ci Lude (路德) itini i cacay a malebut lima a lasubu tusa a bataan (1520) a mihcaan atu cacay a malebut lima a lasubu tusa a bataan idaw ku cacay (1521) a mihcaan, waniken nida ku sakakaay nu kiwkay ci Len-sese’ (良十世) atu sense’n Luo-ma (羅馬) hunti’ ci Cali wuse’ miyukiw cinidaan patalumaen tu sakalecad nu cudad a nakamuan, nina kawa sadikuday hantu ci Lude (路德) hiyan nu sakakaay nu kiwkay papaliyasen, pakasicumi han tu nu sense’n Luo-ma-tikuo (羅馬帝國).
路德分別於1520年和1521年，拒絕教宗良十世與神聖羅馬皇帝查理五世要求他撤回相關文件的命令，此舉最後導致路德被聖座判處破門律，也被神聖羅馬帝國定罪。
閱論編aadihan tu sakasasuwalan
[mikawaway-kalumyiti | mikawaway tu kalumyiti sakatizeng bangu]sakamu sa ci Lude (路德), mialaay tu balucu’ numita u tapang ku pabeliay titaan, caay ka pacebasa pabeli titaan tu sinubu.
路德指出，救恩是上帝的恩典，是祂白白給予人類的禮物。
saan cinida, miala tu balucu numita caay kaw pabeliay tu kapahay sa, caay kaw nipiidaan ci Ye-suan maala tu kita sananay.
他認為，這救贖並不是透過善功，而是單單藉信靠耶穌基督作為救贖者而獲得的。
Lude (路德) nu sisiwan a cudad u tapang ku palekalay saan, u paculiay tu sakakaay nu balucu, musakamu cinida tu tincuciw (天主教) nu daduducan （即聖統制）tatengan mibelih tu《baluhay a sisiw 新約聖經》「sinza u musakamuay namin信徒皆祭司」a cudad sa.
路德的神學教導《聖經》是上帝啟示的唯一來源，這無疑是挑戰教宗權威，他更指出天主教會強調的等級制度（即聖統制）明顯違反了《新約聖經》中「信徒皆祭司」的教義。
miduduc tu Lude sensie (路德神學) nabalucuan a tademaw pangangan han namin u Lude (路德) a sinza.
接受路德神學思想的人普遍被稱為路德宗教信徒。
Lude (路德) hiyan nida ku Latin kamu (拉丁語) nu sisiw《聖經》belihen nida ku cudad malakananaman nu kamu nuheni, cudad sa matineng tu kita tu imian, nina kawaw sakay kiwkay atu De-kuo lalangawan tabaki satu ku nipicalilawan.
路德將拉丁語《聖經》翻譯成平民慣用的德意志方言，使之更淺白易明，此舉對教會和德國文化產生了巨大的影響。
《Lude a sisiwan路德版聖經》mapalekal tu nu aydaay a tatengaay nu De-kuo a nakamuwan tunipalekalan, nipibabelihan tu cudad yadah kunipaini i tawya, nikudan satu nipacalilawan tu ingu a 《cenmusewan sencin 詹姆士王聖經》sisiwan nu sapatahekal.
其《路德版聖經》也促進了現代標準德語的發展，為當時翻譯學帶來多項貢獻，更影響了後來英語《詹姆士王聖經》的刊行。
sisiw nu cudad a dadadiwan macalilaw tu ku baluhay a sisiw nu dadadiwan anipalekal. dumasatu, cinida atu ci Katalinna.pen.puo-la anika talacawaan mahemek namin ku siakay, malingatu tu sinza palecad idaw namin ku kikun nu lihaday sa.
路德的詩歌著作亦影響了教會歌唱的發展。另外，他與卡塔琳娜·馮·博拉的婚姻為當時社會樹立了榜樣，重申教會牧者同樣享有婚姻自由。
修道院的困惑siwduing a utiih
[mikawaway-kalumyiti | mikawaway tu kalumyiti sakatizeng bangu]Awsetin siwduing micidek kunipiyukiw, minanam henay ci Lude (路德) i siwduing, masinanut cinida tu kawaw nu sideing, nika maadih nida ku cinidatu yadahay nu balucuaay a kawaw tu yadah nu patelac a cumian.
奧斯定會修道院要求非常嚴格，路德在修道院的學習中，非常遵守修會的清規，但他發現自己在很多細節的事情上以及心靈的深處仍然有罪。
katuut ku miadihay tu caay kaw masahicaay a kawaw atu nidatengan, duducen nida ku tatengaay a dadan nu tapang, maadih nida ku cumi namin, amicukay kya taneng a sululan ku cumi, sisa tanayu kunipikukuhaku nida tu patelac nida, caay tu pakadungdung ku kakakukuhakuan nida a mamalasunghu mitengil tu kamu nida.
很多在別人看來實在微不足道的事情和想法，他按照上帝的標準來省察，發現都是罪，那就一定要懺悔才能得赦免，於是他花很長的時間認罪告解，甚至讓聽告解的修士都不堪忍受。
namahida satu, idaw ku kapawanan nida, tu cumin tu nu udip, pabaliw cinida tu nipikukuhakuan nida maalaay hakiya nu tapang. adingu numaku hina tayda i duuduudan.
但即使如此，也肯定還有自己忘記了，或者連自己都沒有意識到的罪，這讓他對自己能否得到上帝的拯救產生懷疑。他常常陷入靈性的黑暗。
malalitin tu ihekalay atu zumaay a natinengan (外部連結)