มันเทศ
| มันเทศ | |
|---|---|
| |
| รากสะสมอาหารของมันเทศ | |
| การจำแนกชั้นทางวิทยาศาสตร์ | |
| อาณาจักร: | Plantae |
| หมวด: | Magnoliophyta |
| ชั้น: | Magnoliopsida |
| อันดับ: | Solanales |
| วงศ์: | Convolvulaceae |
| สกุล: | Ipomoea |
| สปีชีส์: | I. batatas |
| ชื่อทวินาม | |
| Ipomoea batatas (L.) Lam. | |
มันเทศ (อังกฤษ: sweet potato) เป็นพืชหัวเกรียนใต้ดินเถาเลื้อยราบไปบนพื้นดิน ปลูกเป็นพืชไร่ มีเนื้อสีหลายสีตามสายพันธุ์ ใช้ประโยชน์ได้ทุกส่วน เช่น เถา ใบ หัว นิยมนำมารับประทานโดย ต้ม หรือ เผา ทำเป็นอาหารคาวหวาน ส่วนผสมของอาหารสำหรับเด็ก ใช้เป็นอาหารสัตว์ เป็นต้น
ลักษณะทางพฤกษศาสตร์
[แก้]มันเทศ เป็นพืชอายุยืน ไม่มีเนื้อไม้ รากแตกตามข้อและมีรากที่ขยายใหญ่เพื่อสะสมอาหาร มีรูปร่าง ขนาด จำนวนและสีของหัวต่างกัน ตั้งแต่สีขาว สีเหลือง สีน้ำตาล สีแดง และสีม่วง ใบเดี่ยว ไม่มีหูใบ มีต่อมน้ำหวานสองต่อมตรงขั้วใบ ก้านใบด้านบนเป็นร่องลึก กลีบดอกรูปกรวยสีขาวหรือสีม่วงแดง กลีบดอกในส่วนที่เป็นหลอดมีสีม่วง รังไข่ล้อมรอบด้วยต่อมน้ำหวานสีส้มเป็นพู ยอดเกสรตัวเมียมี 2 พู สีขาวหรือสีม่วงอ่อน ผลเป็นแบบแคบซูล มันเทศที่หัวมีสีม่วงบางครั้งเรียกมันต่อเผือกด้วย
การใช้ประโยชน์
[แก้]มันเทศมีถิ่นกำเนิดในอเมริกากลางหรืออเมริกาใต้ เส้นทางการกระจายพันธุ์ของมันเทศมี 3 ทิศทางคือ เส้นทางกูมาราออกจากทางเหนือของอเมริกาเหนือไปยังแถบตะวันตกของพอลินีเซีย เส้นทางบาตาตาสเข้าสู่แอฟริกาและเอเชียผ่านทางยุโรป และเส้นทางกาโมเต จากเม็กซิโกเข้าสู่ฮาวาย กวมแล้วผ่านไปยังฟิลิปปินส์ มันเทศเป็นพืชที่ใช้หัวบริโภค ใช้เป็นอาหารสัตว์น้อย ในทางอุตสาหกรรมใช้ผลิตแป้งและแอลกอฮอล์ ในเขตร้อนของเอเชียนิยมรับประทานเป็นอาหารว่าง ส่วนในเกาะนิวกินีและแถบโอเชียเนียบางประเทศรับประทานเป็นอาหารหลัก ยอดอ่อนรับประทานเป็นผักได้ องค์ประกอบในหัวมันเทศส่วนใหญ่เป็นแป้ง หัวที่มีเนื้อสีส้มมีเบตาแคโรทีน หัวสดมีวิตามินซีมาก[1]
คุณค่าทางอาหาร
[แก้]| คุณค่าทางโภชนาการต่อ 100 กรัม (3.5 ออนซ์) | |
|---|---|
| พลังงาน | 359 กิโลจูล (86 กิโลแคลอรี) |
20.1 g | |
| แป้ง | 12.7 g |
| น้ำตาล | 4.2 g |
| ใยอาหาร | 3 g |
0.1 g | |
1.6 g | |
| วิตามิน | |
| วิตามินเอ | (89%) 709 μg(79%) 8509 μg |
| ไทอามีน (บี1) | (7%) 0.078 มก. |
| ไรโบเฟลวิน (บี2) | (5%) 0.061 มก. |
| ไนอาซิน (บี3) | (4%) 0.557 มก. |
(16%) 0.8 มก. | |
| วิตามินบี6 | (16%) 0.209 มก. |
| โฟเลต (บี9) | (3%) 11 μg |
| วิตามินซี | (3%) 2.4 มก. |
| วิตามินอี | (2%) 0.26 มก. |
| แร่ธาตุ | |
| แคลเซียม | (3%) 30 มก. |
| เหล็ก | (5%) 0.61 มก. |
| แมกนีเซียม | (7%) 25 มก. |
| แมงกานีส | (12%) 0.258 มก. |
| ฟอสฟอรัส | (7%) 47 มก. |
| โพแทสเซียม | (7%) 337 มก. |
| โซเดียม | (4%) 55 มก. |
| สังกะสี | (3%) 0.3 มก. |
| ประมาณร้อยละคร่าว ๆ โดยใช้การแนะนำของสหรัฐสำหรับผู้ใหญ่ แหล่งที่มา: USDA FoodData Central | |
| คุณค่าทางโภชนาการต่อ 100 กรัม (3.5 ออนซ์) | |
|---|---|
| พลังงาน | 378 กิโลจูล (90 กิโลแคลอรี) |
20.7 g | |
| แป้ง | 7.05 g |
| น้ำตาล | 6.5 g |
| ใยอาหาร | 3.3 g |
0.15 g | |
2.0 g | |
| วิตามิน | |
| วิตามินเอ | (120%) 961 μg |
| ไทอามีน (บี1) | (10%) 0.11 มก. |
| ไรโบเฟลวิน (บี2) | (9%) 0.11 มก. |
| ไนอาซิน (บี3) | (10%) 1.5 มก. |
| วิตามินบี6 | (22%) 0.29 มก. |
| โฟเลต (บี9) | (2%) 6 μg |
| วิตามินซี | (24%) 19.6 มก. |
| วิตามินอี | (5%) 0.71 มก. |
| แร่ธาตุ | |
| แคลเซียม | (4%) 38 มก. |
| เหล็ก | (5%) 0.69 มก. |
| แมกนีเซียม | (8%) 27 มก. |
| แมงกานีส | (24%) 0.5 มก. |
| ฟอสฟอรัส | (8%) 54 มก. |
| โพแทสเซียม | (10%) 475 มก. |
| โซเดียม | (2%) 36 มก. |
| สังกะสี | (3%) 0.32 มก. |
| ประมาณร้อยละคร่าว ๆ โดยใช้การแนะนำของสหรัฐสำหรับผู้ใหญ่ แหล่งที่มา: USDA FoodData Central | |
| คุณค่าทางโภชนาการต่อ 100 กรัม (3.5 ออนซ์) | |
|---|---|
| พลังงาน | 175 กิโลจูล (42 กิโลแคลอรี) |
8.82 g | |
| ใยอาหาร | 5.3 g |
0.51 g | |
2.49 g | |
| วิตามิน | |
| วิตามินเอ | (24%) 189 μg(21%) 2217 μg14720 μg |
| ไทอามีน (บี1) | (14%) 0.156 มก. |
| ไรโบเฟลวิน (บี2) | (29%) 0.345 มก. |
| ไนอาซิน (บี3) | (8%) 1.13 มก. |
(5%) 0.225 มก. | |
| วิตามินบี6 | (15%) 0.19 มก. |
| วิตามินซี | (13%) 11 มก. |
| วิตามินเค | (288%) 302.2 μg |
| แร่ธาตุ | |
| แคลเซียม | (8%) 78 มก. |
| เหล็ก | (7%) 0.97 มก. |
| แมกนีเซียม | (20%) 70 มก. |
| ฟอสฟอรัส | (12%) 81 มก. |
| โพแทสเซียม | (11%) 508 มก. |
Direct link to database entry [1] | |
| ประมาณร้อยละคร่าว ๆ โดยใช้การแนะนำของสหรัฐสำหรับผู้ใหญ่ แหล่งที่มา: USDA FoodData Central | |
สายพันธุ์
[แก้]- พันธุ์พิจิตร 1 พจ. 113-7, พจ. 115-1, พจ. 166-5
- พันธุ์แม่โจ้
- พันธุ์ห้วยสีทน
- พันธุ์โอกุด (เกษตร)[2]