เครื่องอิสริยยศพระราชาณาจักรกัมพูชา

เครื่องอิสริยยศพระราชาณาจักรกัมพูชา
	; เครื่องอิสริยยศพระราชาณาจักรกัมพูชา; ชั้นมหาเสรีวัฒน์;
ประเภท	อิสริยาภรณ์แห่งชาติ จำนวน 5 ขั้น
วันสถาปนา	8 กุมภาพันธ์ ค.ศ. 1864
ประเทศ	ราชอาณาจักรกัมพูชา
จำนวนสำรับ	ไม่จำกัด
ผู้สมควรได้รับ	เป็นบำเหน็จความชอบแก่ข้าราชการทั้งฝ่ายทหารและพลเรือน
สถานะ	ยังคงมีการพระราชทาน
ผู้สถาปนา	สมเด็จพระนโรดมพรหมบริรักษ์
ประธาน	พระมหากษัตริย์แห่งราชอาณาจักรกัมพูชา, ประธานาธิบดีแห่งสาธารณรัฐฝรั่งเศส (สมัยรัฐอารักขา)
ลำดับเกียรติ
สูงกว่า	เครื่องอิสริยยศชาตูปการ
รองมา	เครื่องอิสริยยศมุนีสาราภัณฑ์

เครื่องอิสริยยศพระราชาณาจักรกัมพูชา (เขมร: គ្រឿងឥស្សរិយយសព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា เคฺรืองอิสฺสริยยสพฺระราชาณาจกฺรกมฺพุชา; ฝรั่งเศส: Ordre royal du Cambodge) เป็นเครื่องราชอิสริยาภรณ์แห่งชาติของราชอาณาจักรกัมพูชา สถาปนาครั้งแรกเมื่อวันที่ 8 กุมภาพันธ์ ค.ศ. 1864 ในรัชสมัยของพระบาทสมเด็จพระนโรดม บรมรามเทวาวตาร อันเป็นยุคที่กัมพูชามีฐานะเป็นรัฐในอารักขาของฝรั่งเศส เพื่อมอบเป็นบำเหน็จความชอบแก่ข้าราชการทั้งฝ่ายทหารและพลเรือน โดยมีพระมหากษัตริย์แห่งราชอาณาจักรกัมพูชาทรงเป็นประธานแห่งเครื่องราชอิสริยาภรณ์ตระกูลนี้

ในสมัยที่กัมพูชาอยู่ภายใต้การปกครองของฝรั่งเศสนั้น ประธานาธิบดีแห่งสาธารณรัฐฝรั่งเศสมีฐานะเป็นประธานเครื่องอิสริยยศพระราชาณาจักรกัมพูชาด้วยเช่นกันจนถึง ค.ศ. 1948 ฐานะประธานแห่งเครื่องราชอิสริยาภรณ์ตระกูลนี้จึงตกเป็นสิทธิ์ขาดของพระมหากษัตริย์กัมพูชาเพียงฝ่ายเดียว เนื่องจากฝรั่งเศสได้เริ่มมอบเอกราชบางส่วนให้กัมพูชาปกครองตนเองอีกครั้ง ทั้งนี้ สีของแพรแถบเครื่องราชอิสริยาภรณ์นี้แบบที่รัฐบาลฝรั่งเศสมอบให้ จะใช้คนละสีกับแบบที่พระมหากษัตริย์กัมพูชาเป็นผู้พระราชทาน

เครื่องอิสริยยศพระราชาณาจักรกัมพูชาได้มีการพระราชทานสืบต่อกันมาจนกระทั่งต้องยกเลิกไปเนื่องจากการเปลี่ยนแปลงทางการเมืองใน ค.ศ. 1975 หลังจากมีการฟื้นฟูพระราชอาณาจักรอีกครั้ง จึงได้เริ่มการพระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์นี้ขึ้นใหม่ ตามพระบรมราชโองการของพระบาทสมเด็จพระนโรดม สีหนุ ลงวันที่ 5 ตุลาคม ค.ศ. 1995

ลักษณะ

ลำดับชั้น

เครื่องอิสริยยศพระราชาณาจักรกัมพูชาแบ่งออกเป็นชั้นต่าง ๆ 5 ชั้น มีลักษณะดังนี้ (ชื่อของแต่ละชั้นใช้การปริวรรตอักษรตามภาษาเขมร)^[1]

มหาเสรีวัฒน์ (เขมร: មហាសេរីវឌ្ឍន៍ มหาเสรีวฑฺฒน์; อังกฤษ: Grand Cross; ฝรั่งเศส: Grand-croix) ประกอบด้วยดวงตราห้อยกับสายสะพายสีแดง ขอบสีเขียว สะพายเฉวียงบ่าของผู้ได้รับพระราชทานจากขวาไปซ้าย มีดาราสีทองประดับอัญมณีที่ใต้อกเสื้อเบื้องซ้าย
มหาเสนา (เขมร: មហាសេនា มหาเสนา; อังกฤษ: Grand Officer; ฝรั่งเศส: Grand-Officier) ประกอบด้วยดวงตราห้อยแพรแถบสีแดง ขอบสีเขียว สำหรับสวมคอ มีดาราสีทองประดับอัญมณีที่ใต้อกเสื้อเบื้องซ้ายของผู้ได้รับพระราชทาน
ธิบดินทร์ (เขมร: ធិបឌិន្ទ ธิบฑินฺท; อังกฤษ: Commander; ฝรั่งเศส: Commandeur) ลักษณะดวงตราและการประดับเป็นอย่างเดียวกับชั้นมหาเสนา แต่ไม่มีดาราประกอบ
เสนา (เขมร: សេនា เสนา; อังกฤษ: Officer; ฝรั่งเศส: Officier) เป็นดวงตราห้อยแพรแถบสีแดง ขอบสีเขียว สำหรับประดับที่เหนือกระเป๋าเสื้อเบื้องซ้ายของผู้ได้รับพระราชทาน บนแพรแถบประดับด้วยแพรจีบรูปดอกไม้สีเดียวกับกับแพรแถบเครื่องราชอิสริยาภรณ์ตระกูลนี้
อัสสฤทธิ์ (เขมร: អស្សឬទ្ធិ อสฺสฤๅทฺธิ; อังกฤษ: Knight; ฝรั่งเศส: Chevalier) ลักษณะดวงตราและการประดับเป็นอย่างเดียวกับชั้นเสนา แต่ไม่มีการประดับแพรจีบรูปดอกไม้

เครื่องอิสริยยศพระราชาณาจักรกัมพูชาแบบที่รัฐบาลฝรั่งเศสเป็นผู้มอบให้ ใช้สีสายสะพายและสีแพรแถบเป็นสีขาว ขอบสีเหลือง

แพรแถบย่อ

รัฐในอารักขา
กร็อง-ครัว (มหากางเขน) Grand Croix	กร็องตอฟีซีเย (มหาโยธิน) Grand Officier	กอม็องเดอร์ (เสนา) Commandeur	ออฟีซีเย (โยธิน) Officier	เชอวาลีเย (อัศวิน) Chevalier
แพรแถบย่อ
ชั้นมหาเสรีวัฒน์ មហាសេរីវឌ្ឍន៍	ชั้นมหาเสนา មហាសេនា	ชั้นธิบดินทร์ ធិបឌិន្ទ	ชั้นเสนา សេនា	ชั้นอัสสฤทธิ์ អស្សឫទ្ធិ
แพรแถบย่อ
ประถมาภรณ์	ทุติยาภรณ์	ตริตาภรณ์	จตุรถาภรณ์	เบญจมาภรณ์