Telegraf
Bu makala, umuman, telegrafiýa barada. Simleri geçirmek üçin telegrafiýa üçin Elektrik telegrafyna serediň. Gäminiň telegrafy üçin “Motor” telegrafyna serediň.
Klod Çappeň optiki telegrafynyň nusgasy, Germaniýanyň Nalbach şäheriniň golaýyndaky Litermontda Telegrafiýa, iberijiniň habary göterýän obýektiň fiziki alyş-çalşygy däl-de, alyja mälim bolan ýarym ulgam ulgamyny ulanýan tekst habarlarynyň uzak aralyga iberilmegi. Şeýlelik bilen, baýdak semafor telegraf usulydyr, kepderi posty ýok. Gadymy signal ulgamlary, käwagt Hytaýdaky ýaly gaty giň we çylşyrymly bolsa-da, köplenç özbaşdak tekst habarlaryny iberip bilmeýärdi. Mümkin habarlar düzedildi we öňünden kesgitlenildi we şonuň üçin ulgamlar hakyky telegraf däl.
Giňden ulanylan ilkinji hakyky telegraf XVIII asyryň ahyrynda oýlanyp tapylan Klod Çapeniň optiki telegrafydy. Ulgam Napoleon döwründe Fransiýada we Fransiýa tarapyndan dolandyrylýan Europeanewropa ýurtlarynda giňden ulanyldy. Elektrik telegrafy XIX asyryň ortalarynda optiki telegrafyň ornuny tutup başlady. Ilki Angliýada “Kuk we Wheatstone” telegraf görnüşinde alyndy, ilki bilen demirýol signalizasiýasyna kömek hökmünde ulanyldy. Amerikanyň Birleşen Ştatlarynda Samuel Morse tarapyndan işlenip düzülen başga bir ulgam çaltlyk bilen ýerine ýetirildi. Elektrik telegrafy döredilen optiki telegraf ulgamy sebäpli Fransiýada has haýal ösdi, ýöne Çappe optiki telegrafyna laýyk gelýän kod bilen elektrik telegraf ulanyldy. Morse ulgamy, 1865-nji ýylda Germaniýada işlenip düzülen Morse koduny ulanyp, halkara standarty hökmünde kabul edildi.
Geliograf signalizasiýa üçin şöhlelenýän gün şöhlesini ulanyp, telegraf ulgamydyr. Esasan elektrik telegrafynyň döredilmedik ýerlerinde ulanylýar we köplenç şol bir kody ulanýar. Iň giň geliografiki tor, Apaçi söweşleri wagtynda Arizona we Nýu-Meksikoda boldy. Geliograf Ikinji jahan urşy ýaly adaty harby enjamlardy. Simsiz telegrafiýa 20-nji asyryň başynda ösdi. Simsiz telegrafiýa deňizde ulanmak üçin möhüm ähmiýete eýe bolup, halkara aragatnaşyklarynda suwasty telegraf kabellerini ulanyp, elektrik telegrafiýasy bilen bäsdeşdi.
Telegramlar telegraf bahalary ýeterlik derejede peselenden soň habar ibermegiň meşhur serişdesine öwrüldi. Awtomatiki ulgamlaryň - teleprinterleriň we deşilen lentalaryň ýaýramagyna itergi bermek üçin ulag ýeterlik derejede ýokary boldy. Bu ulgamlar Baudot kodundan başlap täze telegraf kodlaryna sebäp boldy. Şeýle-de bolsa, telegrammalar hiç haçan bahadaky hat ýazgysy bilen bäsleşip bilmediler we tizlik artykmaçlygyny aýyrýan telefondan bäsdeşlik 1920-nji ýyldan başlap telegrafyň peselmegine sebäp boldy. Galan az sanly telegraf programmalary, esasan, 20-nji asyryň ahyrynda internetdäki alternatiwalar tarapyndan ele alyndy.
Terminologiýa
"Telegraf" sözi (Gadymy grek dilinden: τῆλε, têle, "uzakda" we γράφειν, grafhein, "ýazmak") sözüni ilkinji gezek Semafor telegrafynyň fransuz oýlap tapyjysy Klod Çappe hem döredipdir. semafor ".
"Telegraf" habarlary uzak aralyklara, ýagny telegrafiýa üçin ibermek we almak üçin enjamdyr. Diňe "telegraf" sözi köplenç elektrik telegrafyny aňladýar. Simsiz telegrafiýa, telegraf kodlary bilen habarlary radio arkaly geçirmekdir.
Çappe tarapyndan ulanylýan giňişleýin kesgitlemäniň tersine, Morse telegraf adalgasynyň diňe habarlary uzakdan iberýän we ýazga alýan ulgamlara degişlidigini öňe sürdi. Muny diňe habar iberýän semafordan tapawutlandyrmaly. Mysal üçin, tüsse signallary telegraf däl-de, ýarym manyly hasaplanýar. Morseň pikiriçe, telegraf diňe 1832-nji ýylda, Pawel Şilling iň irki elektrik telegraflaryndan birini oýlap tapandan soň ýüze çykýar.
Elektrik telegraf operatory ýa-da telegrafçy tarapyndan Morse kody (ýa-da ýönekeý tekst ulanyp çap edýän telegraf operatory) tarapyndan iberilen telegraf habary telegramma hökmünde tanalýardy. Kabelogramma, suwasty gämi telegraf kabeli tarapyndan iberilýän habardy, köplenç kabele ýa-da sim bilen gysgaldyldy. Soň bolsa, “Telex” telefon ulgamyna meňzeş teleprinterleriň kommutasiýa ulgamy bolan “Telex” ulgamy tarapyndan iberilen habar boldy.
Simli surat ýa-da simli surat, uzak ýerden faksimli telegraf tarapyndan iberilen gazet suratydy. Diplomatik kabel diýlip hem atlandyrylýan diplomatik telegramma, diplomatik missiýa bilen ene ýurduň Daşary işler ministrliginiň arasynda gizlin aragatnaşykdyr. Geçirmek üçin ulanylýan usula garamazdan, telegramma ýa-da kabel diýlip atlandyrylmagyny dowam etdirýärler.