Hadi Çaman
Hadi Çaman | |
|---|---|
 | |
| Doğum | 13 Ocak 1943 Arız, Kastamonu, Türkiye |
| Ölüm | 22 Eylül 2008 (65 yaşında) İstanbul, Türkiye |
| Defin yeri | Karacaahmet Mezarlığı, İstanbul |
| Milliyet | Türk |
| Meslek | Oyuncu, yönetmen, yazar, tiyatro hocası |
| Etkin yıllar | 1964-2006 |
| Evlilik | Bengi Şen |
Muharrem Hadi Çaman (13 Ocak 1943, Arız, Kastamonu - 22 Eylül 2008, İstanbul), Türk oyuncu, yönetmen, yazar ve tiyatro eğitmendir.
1982'de İstanbul'da Yeditepe Oyuncuları'nı kurdu ve çok sayıda genç oyuncu yetiştirdi.
Hayatı
[değiştir | kaynağı değiştir]1943 yılında Kastamonu'da doğdu. Balkan kökenli Kastamonulu bir ailenin üç çocuğundan biridir. Babası Devrekanili Niyazi Bey, annesi Zatiye Hanımdır.[1] İlk ve orta öğrenimini Abdurrahman Paşa Lisesi'nde tamamladı. Lise yıllarında tiyatro ile ilgillendi, okulun tiyatro kolunun başkanlığının üstlendi.[2] Anne ve babasının İstanbul'da devlet memuru olarak görev yapmalarından dolayı ailesiyle birlikte İstanbul'a yerleşti.
1960 yılında İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi'nde başladığı hukuk eğitimini yarıda bıraktı.[2] 1962 yılında Dormen Tiyatrosu ve ardından Kent Oyuncuları'nın açtığı müşterek sınavı kazanarak kursiyer oldu ve 1963'te Dormen Tiyatrosu'nda sahnelenen Altın Yumruk adlı oyunda rol alarak profesyonel oyunculuğa başladı.[3] Dormen Tiyatrosu'nda on yıl boyunca yirmi eserde rol aldı.[1] Tiyatroculuğa devam ederken 1963'te İstanbul Belediye Konservatuvarı'na girdi, iki yıl devam edebildi.[2] İzmirli tiyatro sanatçısı ve yazar Bengi Şen'le evlendi. Bu evlilikten oğlu Mehmet Efe Çaman (d.1971) doğdu.
Dormen Tiyatrosu'nun 1972'de kapanmasından sonra Gülriz Sururi-Engin Cezzar Tiyatrosu, Nisa Serezli-Tolga Aşkıner Tiyatrosu, Miyatro ve Şan Tiyatrosu gibi tiyatrolarda onlarca oyunda ve de müzikalde oynadı.
Türk sinemasının 1974-1980 arasındaki seks filmleri döneminde çeşitli filmlerinde rol aldı.[2] Sonraki yıllarda Kartal Tibet'in yönettiği, Adile Naşit'in rol aldığı Aile Pansiyonu, Yaygara filmlerinde ve televizyon dizilerinde rol aldı.
1982 yılında Nişantaşı'nda bir okulun müsamere salonununu kiralayıp tiyatro salonuna çevirerek Yeditepe Oyuncuları'nı kurdu ve sanat yaşamını bu tarihten sonra kendi tiyatrosunda sürdürdü. Geniş kitlelerce tanıması, bu tiyatronun ilk oyunu olan ve Füsun Önal ile birlikte rol aldığı "Kelebekler Özgürdür" adlı oyunu ile oldu.[4] Tiyatrosunda sonradan tanınmış oyuncular olan birçok genci (Tolga Çevik, Cem Özer, Sevinç Erbulak ve diğerleri) yetiştirdi ve profesyonel sahne sanatlarına kazandırdı. Genç kuşaklara desteği ve Türk tiyatrosunun altyapısına yaptığı önemli katkılardan dolayı UNESCO tarafından ödüle layık görüldü.[kaynak belirtilmeli]
Tiyatro oyunculuğu ve tiyatro işletmeciliği dışında İngilizceden Türkçeye çeviriler, uyarlamalar yaptı; üniversitede drama dersleri verdi; tiyatro oyunları yazdı, sahneye koydu; televizyon dizilerinde ve filmlerinde sayısız rol aldı. Kendi döneminin tiyatro yaşamını konu alan "Güzeltmek" adlı bir anı-kitap yazdı.[5]
Kişisel olarak kendisinin ve tiyatrosu Yeditepe Oyuncularının layık görüldüğü ödül ve takdirnameler arasında Avni Dilligil Ödülü, Afife Jale Ödülü, İsmet Küntay Ödülü[6] bulunur.
12 Aralık 2007'de, ALS hastalığı tanısıyla, oğlu M. Efe Çaman'ın öğretim üyesi olarak görev yaptığı Kocaeli Üniversitesi Tıp Fakültesi Araştırma Hastanesi'nde yoğun bakıma alındı. Sanatçı, bir süre bir bakım evinde kaldı.[7] 22 Eylül 2008 yılında öldü. Teşvikiye Camii'ndeki cenaze merasimine aralarında sanat, tiyatro, sinema, siyaset ve bilim camiasından kimselerin olduğu büyük bir kalabalık katıldı.[8] Cenazesi Karacaahmet Mezarlığı'na defnedildi.
40. sanat yılı nedeniyle yazdığı metin
[değiştir | kaynağı değiştir]"Yüze yaklaşan oyun. Bir o kadar ustayla, göz göze soluk soluğa geçen muhteşem günler. Dormen Tiyatrosu'nun ailevi ortamında başlayan daha sonra Gülriz Sururi-Engin Cezzar Tiyatrosu, Nisa Serezli-Tolga Aşkıner Tiyatrosu, Şan Tiyatrosu, Venüs Tiyatrosu'nu kapsayan yıllar... Ve yıl 1982. YEDİTEPE OYUNCULARI. Yirmi yıl, aralıksız ışık saçmak için verilen sonsuz savaş. Onlarca genç insana açılan kucak. Yazılan, yönetilen oyunlar, kazanılan sayısız ödül. En önemlisi, Türkiye'de bir ilke imza atıp, bir müsamere salonundan, kültür merkezine dönüştürülen koca bir yapı. Kısacası bir ÖMÜR! Seve seve, özveriyle, içtenlikle, gönülden sunulan bir yaşam. O arada yetiştirilen, büyütülen, 30 yaşına erişen bir oğul. Hepsi ülkeme helâl olsun."[9]
Yeditepe Oyuncuları'ndaki önemli oyunları
[değiştir | kaynağı değiştir]- Ak Saçlı Delikanlılar
- Aşk Dediğin Nedir Ki?
- Aşk Gibi
- Aşkın Yaşı Yoktur
- Azizname
- Baba İle Oğu
- Bir Anarşistin Kaza Sonucu Ölümü
- Can Cana
- Deniz Feneri
- Dikkat Kahvenizde Sonsuz Var
- Dostum
- Durdurun Dünyayı İnecek Var
- Evet Evet
- Evlilik Mi Evcilik Mi?
- Gel Kaçalım
- Gelin Geldi Hoş Geldi
- Helikopter
- Hisse-i Şaiya
- Hoşgeldin Amerika
- İyi ki Doğdum
- Kalbin Sesi
- Kamp 17
- Kelebekler Özgürdür
- Küheylan
- Kurşun Askerin Utancı
- Maç
- Matruşka
- Muhteşem Serseri
- Oyuncaklar da Sever
- Paramparça
- Parlak Teneke Kardeş
- Pepsi
- Sayın Muhbir Vatandaşlar
- Sen Beni Sevmiyorsun
- Sev Dünyayı
- Soygun Var
- Tecavüzcüler
- Unutulmuş Bir Ada
- Yalnızlar Parkı
Filmografisi
[değiştir | kaynağı değiştir]- 1970: Adım Kan Soyadım Silah
- 1975: Anahtarı Bendedir
- 1975: Anasının Kızı
- 1975: Beş Atış Yirmibeş
- 1975: Bu Baba Başka Baba
- 1975: Çılgın Gençlik
- 1975: Derece 37
- 1975: İntihar
- 1975: İş Bilenin
- 1975: Sev Doya Doya
- 1975: Şipşak Basarım
- 1975: Topuz
- 1975: Vur Tatlım
- 1975: Ye Beni Mahmut
- 1975: Yok Devenin Başı
- 1976: Güngörmüşler
- 1976: Lüküs Hayat
- 1976: Çılgın Ama Tatlı
- 1976: Elmanın Alına Bak
- 1976: Fiyakanı Bozarım
- 1976: Kartal Pendik Gittik Geldik
- 1976: Leş Kargaları
- 1976: Ne Alırsan İki Buçuk
- 1976: Sokak Kadını
- 1977: Alman Gelin
- 1977: Beceriksizler
- 1977: Hızlı Giden Yorulur
- 1977: İki Aşk Arasında
- 1977: Kuşku
- 1978: İsmet Bu Ne Kısmet
- 1978: Bizim Fıstıklar
- 1978: Çarli'nin Kelekleri
- 1978: Erkeklik Öldü mü Abiler
- 1978: Kadınlar Hamamı
- 1978: Kış Bekarı
- 1978: Köfte Ekmek Az Piyaz
- 1978: Ne Olacak Şimdi
- 1978: Olmadı Baştan
- 1978: Tatlı Sevgilim Kaymaklı Lokum
- 1978: Ya Bundadır Ya Şunda
- 1978: Yalnız Kalp / Uçurum
- 1979: Aşk Penceresi
- 1979: Koca Aranıyor
- 1979: Memnu Meyve
- 1979: Şaşırtma Beni
- 1979: Balıkçının Kızları
- 1979: Biz Böyle Severiz
- 1979: Dişi Melek
- 1979: Isıt Beni
- 1979: Kara Kısrak
- 1979: Kenarın Kızları
- 1979: Leyla, Necla, Mücella
- 1979: Oh De Yavrum Oh De
- 1979: Rezalet
- 1979: Saldırganlar
- 1979: Tamam mı Canım
- 1980: Sarışın Tehlike
- 1983: Üç İstanbul
- 1985: Ekmek Elden Su Gölden
- 1986: Hayroş
- 1986: Kiralık Ev
- 1986: Yaygara 86
- 1987: Aile Pansiyonu
- 1991: Ben Olsaydım
- 1991: Portatif Hüseyin
- 1992: Yağmurdan Kaçarken
- 1993: Şen Olasın Nuri Bey
- 1999: Kurtlar Sofrası
- 2000: Midas'ın Düşü
- 2000: Eşref Saati
- 2001: Gerçek Hikaye
- 2005: Ankara Ekspresi
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b Türkyılmaz, Fatih (21 Eylül 2022). "Türk tiyatrosunun usta ismi: Hadi Çaman". Anadolu Ajansı. 1 Ağustos 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ağustos 2024.
- ^ a b c d Dursun, Adem (2 Eylül 2008). "Hadi Çaman". tiyatronline.com. Erişim tarihi: 1 Ağustos 2024.
- ^ "Sedef Kabaş ile Portreler:Hadi Çaman". Sedef Kabaş TV Youtube Kanalı. 4 Ağustos 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ağustos 2024.
- ^ "Tiyatronun usta ismi: Hadi Çaman". NTV. 22 Eylül 2020. 1 Ağustos 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ağustos 2024.
- ^ ""Hadi Çaman'ın Değerli Hatırasına, Saygıyla…"". Tiyatro Dergisi. 22 Eylül 2022. 4 Ağustos 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ağustos 2024.
- ^ "İsmet Küntay Tiyatro Ödülleri". Hürriyet. 7 Kasım 2002. 8 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ağustos 2024.
- ^ DALLIAĞ, Dilek (19 Nisan 2008). "Artık rehabilitasyon merkezinde yaşayacak". Hürriyet. 1 Ağustos 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ağustos 2024.
- ^ "Hadi Çaman toprağa verildi". Cumhuriyet. 23 Eylül 2008. 1 Ağustos 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ağustos 2024.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 17 Aralık 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Aralık 2007.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- IMDb'de Hadi Çaman 10 Ekim 2004 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Sinema Türk'te Hadi Çaman 29 Eylül 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- tiyatrom.com 26 Kasım 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.