İçeriğe atla

Şükrü Kaya

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Mehmet Şükrü Kaya
Türkiye İçişleri Bakanı
Görev süresi
1 Kasım 1927 - 11 Kasım 1938
Başbakan İsmet İnönü
Celal Bayar
Yerine geldiği Cemil Uybadın
Yerine gelen Refik Saydam
Türkiye Dışişleri Bakanı
Görev süresi
21 Kasım 1924 - 3 Mart 1925
Başbakan Ali Fethi Okyar
Yerine geldiği İsmet İnönü
Yerine gelen Tevfik Rüştü Aras
Cumhuriyet Halk Partisi Genel Sekreteri
Görev süresi
29 Mayıs 1935 - 25 Ocak 1939
Genel Başkan Mustafa Kemal Atatürk
İsmet İnönü
Yerine geldiği Recep Peker
Yerine gelen Refik Saydam
Türkiye Büyük Millet Meclisi
2., 3., 4. ve 5. Dönem Milletvekili
Görev süresi
28 Haziran 1923 - 26 Mart 1939
Seçim bölgesi 1923 - Muğla
1927 - Muğla
1931 - Muğla
1935 - Muğla
Kişisel bilgiler
Doğum Mehmed Şükrü
1883
İstanköy, Osmanlı İmparatorluğu
Ölüm 10 Ocak 1959 (76 yaşında)
İstanbul, Türkiye Cumhuriyeti
Partisi Cumhuriyet Halk Partisi
Bitirdiği okul Galatasaray Lisesi, Paris Üniversitesi
Mesleği Hukukçu, Siyasetçi
İmzası
12 Ocak 1928 tarihli Servet-i Fünun dergisinde Maliye Bakanı Şükrü Saracoğlu ve İçişleri Bakanı Şükrü Kaya.

Mehmet Şükrü Kaya (1883, İstanköy - 10 Ocak 1959, İstanbul), Osmanlı Devleti'nin son yıllarında çeşitli devlet görevleri yaptıktan sonra, Türk Kurtuluş Savaşı'na katılmış, savaşın ardından kısa bir dönem İzmir Belediye Başkanlığı'nı üstlendikten sonra Mustafa Kemal Atatürk'ün yakın çalışma arkadaşlarından biri olmuş devlet ve siyaset adamıdır.

İlk yılları

[değiştir | kaynağı değiştir]

1883'te İstanköy'de doğdu. İlk ve ortaöğrenimini İstanköy'de yaptı. Midilli İdadisi'ni bitirdi. İstanbul'a giderek Galatasaray Sultanisi'ne girdi, burada okurken aynı zamanda Hukuk Mektebi'ne devam etti. 1908 yılında Hukuk Mektebi'ni bitirince Paris'e gitti, burada Hukuk Fakültesini bitirdi. Türkiye'ye dönünce Hariciye Nezaretinde kâtiplikle devlet hizmetine başladı. Mülkiye müfettişi oldu. Aşair ve Muhacirin (Aşiretler ve Göçmenler) Genel Müdürü oldu. Mülkiye Müfettişi olarak Anadolu'da ve Irak'ta bulundu. Sonra görevinden ayrılarak İzmir'e gitti. Buca Sultanîsi'nde bir süre öğretmenlik yaptı. Mondros Mütarekesinden sonra İzmir Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti'ne girerek dış ilişkiler bölümünde çalıştı. Millî Mücadele için yaptığı çalışmalar yüzünden tutuklanarak İstanbul'daki Bekirağa Bölüğü'ne gönderildi.

İstanbul'un işgalinden sonra Malta'ya sürüldü. Malta'dan kaçarak Avrupa'ya gitti. Bir süre İtalya ve Almanya'da kaldıktan sonra Anadolu'ya geldi ve Millî Mücadeleye katıldı. Birinci Lozan Konferansı'na giden heyette danışman olarak çalıştı. Konferansta bulunduğu sırada İzmir Belediye Başkanlığına seçildi. II. Dönem Menteşe, III. IV. ve V. Dönem Muğla Milletvekilliği yaptı. 1924 yılında II. İsmet Paşa Hükümeti'nde Ziraat Vekilliği yaptı. Fethi Bey Hükümetinde Hariciye Vekaleti'ne getirildi. Hükûmetin istifasıyla bu görevden ayrıldı. IV. İsmet Paşa Hükümetinde İçişleri Bakanlığı'nda bulundu. Bundan sonra Atatürk'ün ölümüne kadar kurulan bütün hükûmetlerde (1927-1938) aynı görevine devam etti.

Cumhuriyet tarihinde en uzun süre (4028 gün) İçişleri Bakanlığı yapan siyasetçidir. Bu arada CHP Genel Sekreterliğine de getirilmişti ve Mustafa Kemal Atatürk'ün vefatının arifesinde Cumhurbaşkanı yerini dolduracağı sanılanlardanmış.[1] Cumhurbaşkanı seçilen İsmet İnönü, Başvekil Celâl Bayar'dan, Dahiliye Vekili Şükrü Kaya ve Hariciye Vekili Dr. Tevfik Rüştü Aras'ın derhal istifa etmelerini istemesi üzerine 11 Kasım 1938 tarihinde bakanlık görevinden ayrıldı.

Diğer uğraşları

[değiştir | kaynağı değiştir]

Siyasetin yanı sıra yazarlık yaptı. Daniel Defoe'dan Robinson Crusoe (1923), Henri Béraud'dan Şişko (1924), Charles Rist ve Charles Gide'den Günümüze Kadar İktisadi Mezhepler Tarihi (1927), Bukley'den Eski Yunan Masalları ve Albert Mathiez'den Fransız İhtilali (1950) adlı eserleri Türkçeye çevirdi. Yine Cumhuriyet Gazetesi'nde makaleler yazan Şükrü Kaya'nın 1927-1937 yılları arasındaki konuşmaları ve yazıları da kitap olarak yayımlandı. Ayrıca 1935-1938 yıllarındaki söylevlerinin bir bölümü, Türkçe ve Fransızca broşür olarak çıktı.

Ölümü

[değiştir | kaynağı değiştir]

10 Ocak 1959 tarihinde İstanbul'da öldü.

Dış bağlantılar

[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ Ahmet Emin Yalman (1997). Yakın Tarihte Gördüklerim ve Geçirdiklerim. 3 (2 bas.). İstanbul: Pera Turizm ve Ticaret A.Ş. s. 1081. 
Siyasi görevi
Önce gelen:
Cemil Uybadın 		Türkiye İçişleri Bakanı
1 Kasım 1927 - 11 Kasım 1938 		Sonra gelen:
Refik Saydam
Önce gelen:
İsmet İnönü 		Türkiye Dışişleri Bakanı
21 Kasım 1924 - 4 Mart 1925 		Sonra gelen:
Tevfik Rüştü Aras
Önce gelen:
Zekai Apaydın 		Türkiye Tarım Bakanı
31 Ağustos 1924 - 21 Kasım 1924 		Sonra gelen:
Hasan Fehmi Ataç
Parti siyasi görevi
Önce gelen:
Recep Peker 		Cumhuriyet Halk Partisi Genel Sekreteri
29 Mayıs 1935 - 25 Ocak 1939 		Sonra gelen:
Refik Saydam
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Şükrü_Kaya&oldid=34023548" sayfasından alınmıştır