İçeriğe atla

Şebbiha

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Şebbiha
شبيحة
Kuruluş1980'li yıllar[1]
Feshediliş2012[1]
Bağlılık Suriye
Lider(ler)Mahir Esad[2]
Fawaz al-Assad[3]
Mundhir al-Assad[3]
Numeir al-Assad[4]
Zaino Berri  İdam edildi (Halep lideri)[5]
Ayman Jaber (Lazkiye lideri)
Mohammed al-Assad (ölü) (Kardaha lideri)
İdeolojiEsadizm[6]
Sünni karşıtlığı[6]
Büyüklük5,000–10,000 (2011)[7]
Müttefikler Suriye
Rakip(ler)Suriye Özgür Suriye Ordusu
Ahrar uş-Şam
El-Nusra Cephesi
Irak Şam İslam Devleti
Çatışma(lar)Halep Muharebesi (2012-16)
Tremseh Muharebesi[8]

Şebbiha (Levanten Arapça: شَبِّيحَة Šabbīḥa), Suriye hükûmetinin Esad ailesine sadık olan devlet destekli paralı askerleri için kullanılan bir terimdir. Paralı askerler, rejim tarafından ülke içindeki muhaliflerin ve beşinci kol olduğu iddia edilen isimleri ortadan kaldırmak için maaş alan Alevi erkeklerden oluşmaktadır. Şebbiha, 1980'li yıllarda Suriye'nin Lübnan'ı işgali sırasında Lübnan'da görev yapan Suriyeli askerlere silah kaçırmak amacıyla kurulmuştur.[9]

Kelime 1990'larda hükûmetle çalışan, sıklıkla Mercedes-Benz S-Serisi kullanan ve korumalarına aynı arabayı veren haydutlar için kullanıldığında yaygınlaşmıştır. Bu özel araba modeline birçok Arap ülkesinde Shabah (Hayalet) adı verildi ve bu da sürücülerinin Shabeeh olarak adlandırılmasına yol açtı.[10] Suriye muhalefeti, şebbiha'yı hükûmetin muhalefeti bastırmak için kullandığı bir araç olarak tanımlamaktadır.[11] Suriye İnsan Hakları Gözlemevi, bazı şebbihaların paralı asker olduğunu belirtmiştir.[11] Esad hanedanına ateşli bir şekilde bağlı ve Sünni karşıtı olan Şebbiha milisleri, rejimin katliamlarından muhalif kadın sempatizanlarına yönelik organize tecavüzlere kadar uzanan acımasız taktiklerine katılımını gizlemek amacıyla Esad yanlısı figürler tarafından gizlice finanse edilmektedir. Suriye'nin Sünni nüfusuna karşı Şebbiha tarafından da uygulanan psikolojik savaş, Sünni inançlarının şeytanlaştırılmasını ve 'Beşşar'dan başka Tanrı yoktur' gibi alaycı sloganların kullanılmasını içermektedir.[12]

Suriye iç savaşından önce

[değiştir | kaynağı değiştir]

The Star'ın 2012'de özel olarak röportaj yaptığı Şebbiha kaçaklarına göre Şebbiha paralı askerleri, 1980'lerde Rıfat Esad ve Cumhurbaşkanı Hafız Esad'ın kardeşi ve kuzeni Namir Esad tarafından kuruldu.[13] Başlangıçta Suriye'nin Akdeniz bölgesinde,Lazkiye, Baniyas ve Tartus civarında, yoğunlaşmışlardı ve iddialara göre bölgedeki limanlar aracılığıyla kaçakçılıktan faydalanıyorlardı.[11] Adını Arapça hayalet anlamına gelen kelimeden veya kaçakçılık boyutundaki bagajıyla popüler olan ve Shabah[13] olarak adlandırılan Mercedes S600'den alan Şebbihalar, Suriye'deki Aleviler tarafından Alevi çete ağları olarak bilinmekteydi.[14][15] 1980'lerin sonlarında ve 1990'ların başlarında, Suriye'den Lübnan'a hükûmet tarafından desteklenen yiyecekleri, sigaraları ve emtiaları kaçırıp büyük bir kâr karşılığında satmışlardır. Lüks arabalar, silahlar ile uyuşturucular ise tam tersine Lübnan'dan Bekaa Vadisi'ne ve Suriye'nin devlet kontrolündeki ekonomisine kaçırılmıştır.[13]

Her biri geniş Esad ailesinin farklı üyelerine bağlı olan Şebbiha muhafızları dokunulmazdı ve yerel yetkililer tarafından dokunulmazlıkla yönetilmekteydi.[13] Şebbihalar, 1990'larda Lazkiye'de koruma şantajlarını acımasızca uygulamalarıyla tanınmışlar ve zalimlikleri ile liderlerine körü körüne bağlılıklarıyla bilinmişlerdir.[16] 1990'ların ortalarında kontrolden çıkmışlar ve Başkan Hafız Esad'ın oğlu Basil Esad onlara baskı altına almıştır.[13] 2000 yılında Beşşar Esad iktidara geldiğinde Şebbiha'nın dağıtıldığı düşünülmekteydi. Ancak 2011 Mart ayında başlayan ayaklanmayı takiben Şebbiha milislerine dönüşen Şebbiha çeteleri, yeniden Esad'ın hükûmeti tarafından desteklenmiştir.[15][16]

Suriye İç Savaşı

[değiştir | kaynağı değiştir]
Halep'te Tevhid Tugayı tarafından yakalanan ve Şebbiha oldukları düşünülen Berri aşireti milisleri, Temmuz 2012

2011'de Suriye Devrimi'nin patlak vermesi üzerine rejim, göstericilerin üzerine Şebbiha ölüm timlerini gönderdi ve onlara protestoculara karşı mezhepçi saldırılar düzenleme, Sünni göstericilere işkence yapma ve Sünni karşıtı söylemlerde bulunma emri verdi. Bu politika, ordu saflarında büyük çaplı firarlara ve direniş hareketi oluşturmaya başlayan subayların daha fazla görevi bırakmasına yol açtı.[17][18][19] Mart 2011'de aktivistler, Şebbiha'nın makineli tüfeklerle donatılmış araçlar ile Lazkiye'den geçerek protestoculara ateş açtığını ve daha sonra çatılarda keskin nişancı pozisyonu alarak 21 kişiyi öldürdüğünü bildirdi.[16] Yerel aktivistler, 18 ve 19 Nisan tarihlerinde Şebbiha ve güvenlik güçlerinin Humus'ta 21 protestocuyu öldürdüğünü bildirdi.[20]

Mayıs ayında Dışişleri, Şebbiha'nın Mahir Esad liderliğindeki Dördüncü Zırhlı Tümen'e katıldığını ve Baniyas, Cebele ve Lazkiye şehirlerinde sivillere saldırdığını bildirdi.[2] Bir ay sonra, Haziran ayında, kuzeybatı bölgesinden tanıklar ve mülteciler, Şebbihaların ayaklanma sırasında yeniden ortaya çıktığını ve Esad rejimi tarafından "kavurulmuş toprak kampanyası […] yürütmek için ekinleri yakmak, evleri yağmalamak" için kullanıldığını söylediler. ve rastgele ateş ediyorum.[21] Washington Post, dört kız kardeşin şebbiha üyeleri tarafından tecavüze uğradığı bir vakayı bildirdi.[22]

Şebbihaların sivil kıyafetler, spor ayakkabılar ve beyaz koşu ayakkabıları giydikleri ve sıklıkla steroid kullandıkları anlatılmaktadır. Bir hekim, ''üyelerin çoğu vücut geliştirme kulüplerinden alınıyor ve steroid almaya teşvik ediliyor. Onlara hayvan muamelesi yapılıyor ve bu cinayetleri işlemek için patronları tarafından manipüle ediliyorlar" şeklinde bir açıklamada bulunmuştur.[14] Yerel halk, çoğu Şebbiha'nın kafalarını kazıtmış, ince sakallı ve beyaz spor ayakkabılı olduğunu söylemektedir. Ayrıca Suriyeli yerel halk, Şebbiha'daki bazı unsurların, kolaylıkla savunulabilecek bir güdük devlet yaratma umuduyla Sünni Müslüman köylerini Alevi kuzeybatıdan temizleme planları üzerinde çalıştıklarını da bildirmiştir.[23] Bir milis, arkadaşlarını, ailesini ve cumhurbaşkanını savunmak için kadınları ve çocukları öldürmeye hazır olduğunu "Sünni kadınlar önümüzdeki yıllarda bizimle savaşacak bebekler doğuruyor, bu yüzden bize gelecekte zarar verebilecek herkesle savaşma hakkına sahibiz." sözleriyle belirtmiştir.[24]

Temmuz 2012'de, yakalandığı iddia edilen bir Şebbiha üyesi, yaptığı yağma ve cinayeti "para ve güç" için yaptığını itiraf etmiştir.[25] Toronto Star gazetesi, Şebbiha'yı "mafya milisleri [...] Esad'ın geniş ailesinin isteğiyle Suriye ile Lübnan arasında emtia, ev eşyaları, uyuşturucu ve silah kaçakçılığı yapan grup" olarak tanımlarken Telegraph gazetesi Şebbiha'yı "dini öğreti, azınlık paranoyası ve kaçakçı köklerinin tehlikeli bir karışımı olan bir grup" olarak tanımlamaktadır.[13] Ağustos 2012'de yayınlanan Birleşmiş Milletler raporu, şebbihaları Sünni sivillere yönelik mezhepsel saldırılar, protestocuları öldürme, Sünni kökenli ordu mensuplarını gözaltına alma ve 41'i çocuk en az 108 Sünni sivilin öldüğü Hula katliamını gerçekleştirmeleri nedeniyle kınamıştır.[26][27][28]

Aralık 2012'de NBC Haber muhabiri Richard Engel ve beş ekip üyesi Lazkiye'de kaçırıldı. Beş gün tutsak kaldıktan sonra kaçan Engel, kaçırılma olayından bir Şebbiha grubunu sorumlu tuttu.[29] Ancak Engel'in beyanına başından itibaren itiraz edildi.[30] İki yılı aşkın bir süre sonra, The New York Times'ın daha ayrıntılı araştırmasının ardından, NBC ekibinin rejime sadık bir Şii gruptan ziyade "Büyük olasılıkla Özgür Suriye Ordusu ile bağlantılı Sünni bir suç örgütü tarafından kaçırıldığı" ortaya çıktı.[31]

Hula katliamı

[değiştir | kaynağı değiştir]

25 Mayıs 2012 tarihinde Humus'un kuzeyindeki köylerden oluşan Hula bölgesinde muhaliflerin kontrolünde bulunan iki köyde 49'u çocuk 78 kişi öldürülmüştür.[32] Ölümlerin küçük bir kısmının köylere karşı kullanılan top ve tank mermilerinden kaynaklandığı görünse de yabancı basın daha sonrasında katliamın çoğunun özetle iki ayrı olaydai gerçekleştiğini duyurdu ve tanıkların Şebbiha'nın muhtemel fail olduğunu doğruladı.[32][33] Kasaba halkı, Hula'nın güney ve batısındaki Şii/Alevi köylerinden (Kabu ve Felleh'in isimleri defalarca anılıyor) Şebbiha'nın, birkaç saat boyunca yeri bombalamasının ardından kasabaya nasıl girdiğini anlattı. Bir görgü tanığının ifadesine göre katiller alınlarına Şii sloganlar yazmışlardı.[34] Birleşmiş Milletler, tüm ailelerin evlerinde vurulduğunu bildirdi[32] ve çocukların kafataslarının yarıldığı bir video ortaya çıktı.[35] Diğerleri vurularak veya bıçaklanarak öldürülmüş bazılarının ise boğazları kesilmişti.[36]

BM Güvenlik Konseyi'nin on beş ülkesi oybirliğiyle katliamı kınamıştır.[37][38] Öyle ki Rusya ve Çin, Suriye İç Savaşı'na ilişkin bir karar üzerinde ilk kez anlaşmaya varmıştır.[39] ABD, İngiltere ve diğer 11 ülke (Hollanda, Avustralya, Fransa, Almanya, İtalya, Japonya, İspanya, Bulgaristan, Kanada ve Türkiye) katliamın gerçekleşmesinden 4 gün sonra Suriye büyükelçilerini ve diplomatlarını ortaklaşa şekilde sınır dışı etmiştir.[40][41]

El-Kubeyr katliamında rolünün bulunduğu iddiası

[değiştir | kaynağı değiştir]

Bir diğer katliamın, Hula'daki cinayetlerden sadece iki hafta sonra, 6 Haziran 2012 tarihinde Suriye'nin El-Kubeyr yerleşim yerinde gerçekleştiği bildirilmiş ancak iddia yerel köylüler ve aktivistler tarafından soruşturulmamıştır. BBC News'e göre El-Kubeyr, Maarzaf köyünün içinde bulunan bir çiftçi yerleşimidir.[42]

Aktivistlere göre çoğunluğu kadın ve çocuk olan 28 kişi öldürülmüştür. Katliamın ertesi günü, UNSMIS gözlemcileri raporları doğrulamak için El-Kubeyr'e girmeye çalışmış ancak önceki gün şehre giren Sünni silahlı milisler tarafından ateş açılmış ve gözlemciler geri çekilmek zorunda kalmıştır.[42] Kurbanların ailelerine göre, kurbanlar Beşşar Esad hükümetine sadık Şebbiha güçleri tarafından bıçaklanmış ve vurulmuştur.[43][44][45] Alman FAZ gazetesinin Haziran 2012'de yayınladığı haberlerde, Hula katliamının Suriye hükûmetine muhalif isyancı milisler tarafından gerçekleştirildiği iddia edilmiştir.[46]

Liderlik

[değiştir | kaynağı değiştir]

Suriye'nin kıyı bölgesinde grubun Devlet Başkanı Esad'ın birinci dereceden kuzenleri Fawaz el-Esad ve Münzer el-Esad tarafından yönetildiği bildirilimektedir.[2] Diğer bir kaynak, Arap İnsan Hakları Örgütü başkanı Mahmoud Merhi'nin, "Suriyelilerin çoğunun Şebbiha'yı bilinen herhangi bir örgüt veya liderlik olmadan faaliyet gösteren bir örgüt olarak gördüğünü söylediğini aktardı.[11] Ayrıca ülkede kendi çıkarlarını koruyan Sünni ve Alevi iş adamlarının gruplara ödeme yaptığı iddia edilmektedir.[47]

Yağma suçlaması ve dış analizi

[değiştir | kaynağı değiştir]

Orta Doğu konularında uzman İsveçli gazeteci Aron Lund, 2011 sonrası dönemde "Şebbiha" teriminin genellikle Esad destekçilerine yönelik genelleştirilmiş, aşağılayıcı bir terim olarak kullanıldığını söylemiştir.[48]

İngiliz gazetesi Sunday Times ve pan-Arap ağı Al-Arabiya, Şebbiha milislerinin Roma antikalarını çaldığını ve bunları Suriye ve Lübnan'daki karaborsada sattığını bildirmiştir.[49]

Ayrıca bakınız

[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ a b "Insight: Battered by war, Syrian army creates its own replacement". Reuters. 21 Nisan 2013. 1 Haziran 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ekim 2015. 
  2. ^ a b c Ahed Al Hendi (3 Mayıs 2011). "The Structure of Syria's Repression". Foreign Affairs. 3 Mart 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Mayıs 2012. 
  3. ^ a b Cooper (2015), s. 20.
  4. ^ Dougherty, Jill (9 Ağustos 2012). "Al-Assad's inner circle, mostly family, like 'mafia'". CNN. 23 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ağustos 2012. 
  5. ^ "Executions Reported as Syria Civilian Crisis Looms". Wall Street Journal. 1 Ağustos 2012. 18 Aralık 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Mayıs 2013. 
  6. ^ a b Phillips, Christopher (2015). "2: The Arab Spring Comes to Syria". The Battle for Syria: International Rivalry in the New Middle East. London, UK: Yale University Press. ss. 2, 53-54. ISBN 9780300217179. 
  7. ^ Cooper (2015), s. 21.
  8. ^ "Syrian Army Denies Using Heavy Artillery in Tremesh Assault". ABC News Radio. 16 Temmuz 2012. 26 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ağustos 2018. 
  9. ^ "Ghosts of Syria:diehard militias who kill in the name of Assad". Guardian. Londra. 31 Mayıs 2012. 5 Eylül 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi.  Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (yardım); Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)
  10. ^ "word origin". 3 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ekim 2023. 
  11. ^ a b c d Alexander, Caroline (1 Haziran 2011). "Syrian Thugs Are Assad's Tool in Protest Crackdown, Groups Say". Bloomberg Businessweek. 22 Ekim 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mayıs 2012.  Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (yardım); Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)
  12. ^ Phillips, Christopher (2015). The Battle for Syria: International Rivalry in the New Middle East. London, UK: Yale University Press. ss. 2, 53-54, 66, 83-84, 86, 131, 199-200. ISBN 9780300217179. 
  13. ^ a b c d e f Hugh Macleod and Annasofie Flamand (15 Haziran 2012). "Inside Syria's shabiha death squads". Global Star. Toronto Star Newspapers Ltd. 15 Ağustos 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ekim 2023. 
  14. ^ a b Harriet Alexander, and Ruth Sherlock (2 Haziran 2012). "The Shabiha: Inside Assad's death squads". The Telegraph. 20 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Aralık 2014. 
  15. ^ a b Michael Peel and Abigail Fielding-Smith (2 Haziran 2012). "Shoes Give Clue to Houla Assailants". The Financial Times. 22 Mayıs 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Haziran 2012. 
  16. ^ a b c Adrian Blomfield (27 Mart 2011). "Syria: feared militia kills up to 21 people as protests continue". The Daily Telegraph. 3 Eylül 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Mayıs 2012. 
  17. ^ Glynn Williams, Brian (2017). "6: The New War on ISIS". Counter Jihad: America's Military Experience in Afghanistan, Iraq, and Syria. Philadelphia, Pennsylvania 19104-4112, USA: University of Pennsylvania Press. ss. 270. ISBN 978-0-8122-4867-8. 
  18. ^ Lefevre, Raphael (2013). "9: Uprisings in Syria: Revenge on History". Ashes of Hama: The Muslim Brotherhood in Syria. 198 Madison Avenue, New York, New York 10016, USA: Oxford University Press. s. 185. ISBN 978-0-19-933062-1. 
  19. ^ A. Shoup, John (2018). "10: Bashar al-Asad's Syria: 2000–Present". The History of Syria. Santa Barbara, California 93116-1911, USA: ABC-CLIO, LLC. s. 144. ISBN 978-1-4408-5834-5. 
  20. ^ "Syria's President ends state of emergency". Buenos Aires Herald. Reuters. 21 Nisan 2011. 14 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Mayıs 2012. 
  21. ^ "Syria forces storm border town – witnesses". Euronews. 19 Haziran 2011. 8 Aralık 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Mayıs 2012. 
  22. ^ Gul Tuysuz (21 Haziran 2011). "Syrian men promise to marry women who were raped". The Washington Post. 27 Mayıs 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Mayıs 2012. 
  23. ^ "With both barrels". The Economist. 16 Haziran 2012. 9 Nisan 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ekim 2023. 
  24. ^ Macleod, Hugh; Flamand, Annasofie (15 Haziran 2012). "Syria: Shabiha Militia Member Tells It Like It Is". NewsHour. PBS. 6 Temmuz 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Temmuz 2012. 
  25. ^ "Confessions of an Assad 'Shabiha' loyalist: how I raped and killed for £300 a month". 20 Temmuz 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ağustos 2012. 
  26. ^ Luke Harding, Julian Borger and agencies in Damascus (15 Ağustos 2012). "Houla killings: UN blames Syria troops and militia". The Guardian. Londra. 29 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Eylül 2013. 
  27. ^ "Report of the independent international commission of inquiry on the Syrian Arab Republic" (PDF). Human Rights Council: Twenty-first Session. United Nations Human Rights Council: 1-102. 16 Ağustos 2012. 2 Şubat 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 14 Ekim 2023 – OHCHR.org vasıtasıyla. 
  28. ^ "Houla massacre: UN blames Syria and militia". The Guardian. 15 Ağustos 2012. 25 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  29. ^ Brian Stelter; Sebnem Arsu (18 Aralık 2012), "Richard Engel of NBC Is Freed in Syria", The New York Times, 23 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 8 Aralık 2015 
  30. ^ Jamie Dettmer (22 Aralık 2012). "Richard Engel's Kidnapping: A Behind the Scenes Look". The Daily Beast. 10 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Aralık 2015. 
  31. ^ C. J. Chivers; Karam Shoumali (15 Nisan 2015). "NBC News Alters Account of Correspondent's Kidnapping in Syria". 23 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Aralık 2015.  Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (yardım); Yazar eksik |soyadı1= (yardım)
  32. ^ a b c Nebehay, Stephanie (29 Mayıs 2012). "Most Houla victims killed in summary executions: U.N." Reuters. 30 Mayıs 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mayıs 2012. 
  33. ^ "Syria crisis: Most Houla victims 'were executed'". BBC News. 29 Mayıs 2012. 30 Mayıs 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mayıs 2012. 
  34. ^ Thomson, Alex (30 Mayıs 2012). "The searing grief of Houla's Survivors". Channel 4 News. 31 Mayıs 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Mayıs 2012. 
  35. ^ "U.N. observers in Syria visit scene of Houla 'massacre:' state media". Al Arabiya. 26 Mayıs 2012. 27 Mayıs 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Mayıs 2012. 
  36. ^ Cockburn, Patrick (27 Mayıs 2012). "Exclusive dispatch: Assad blamed for massacre of the innocents". The Independent. Londra. 26 Mayıs 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mayıs 2012. 
  37. ^ "UN condemns Syria over Houla massacre". Al Jazeera. 27 Mayıs 2012. 29 Mayıs 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mayıs 2012. 
  38. ^ MacFarquhar, Neil (27 Mayıs 2012). "U.N. Security Council Issues Condemnation of Syria Attack". The New York Times. 24 Mayıs 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mayıs 2012. 
  39. ^ "US hopes Syria massacre sparks change in Russia". Agence France-Presse. 29 Mayıs 2012. 29 Ekim 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mayıs 2012. 
  40. ^ "Several countries expel Syrian diplomats as EU mulls joint expulsion". Al Arabiya. 29 Mayıs 2012. 30 Mayıs 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mayıs 2012. 
  41. ^ agencies. "Executions reported in Syria". Al Jazeera. 31 Mayıs 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Mayıs 2012. 
  42. ^ a b "Syria UN team 'shot at' near Qubair 'massacre site'". BBC News. 7 Haziran 2012. 14 Haziran 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Haziran 2012. Qubair is a small farming settlement inside the Sunni Muslim village of Maarzaf, which lies close to Alawite villages. 
  43. ^ "New 'massacre' reported in Syria's Hama province". BBC News. 7 Haziran 2012. 24 Aralık 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Haziran 2012. 
  44. ^ "New Syria 'Massacre' Claims Emerge From Hama". Sky News. 7 Haziran 2012. 7 Haziran 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Haziran 2012. 
  45. ^ "Opposition claim Syrian government 'massacre'". Deutsche Welle. 7 Haziran 2012. 8 Haziran 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Haziran 2012. 
  46. ^ "Neue Erkenntnisse zu Getöteten von Hula; von Rainer Hermann, Damaskus". Frankfurter Allgemeine (Almanca). 7 Haziran 2012. 24 Haziran 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ekim 2023. 
  47. ^ Peter Kellier (pn) (1 Haziran 2012). "Ghosts of Syria:diehard militias who kill in the name of Assad". Guardian. Londra. 5 Eylül 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ekim 2023. 
  48. ^ "Gangs Of Latakia: The Militiafication Of The Assad Regime". Eurasia Review. 30 Temmuz 2013. 13 Ekim 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Temmuz 2013. 
  49. ^ الشبيحة ينهبون آثار سوريا ويبيعونها في السوق السوداء 19 Ekim 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. – quoting George Arbuthnott (5 Mayıs 2013). "Syrians loot Roman treasures to buy guns". The Syrian Times. 14 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Haziran 2013.  Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (yardım); Yazar eksik |soyadı1= (yardım)

Alıntı yapılan çalışmalar

[değiştir | kaynağı değiştir]

Dış bağlantılar

[değiştir | kaynağı değiştir]
  • Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Konseyi : Suriye Arap Cumhuriyeti'ne İlişkin Bağımsız Uluslararası Araştırma Komisyonu Raporu (Word Belgesi, 9.16 MB, 102 sayfa, önceden düzenlenmiş versiyon), 15 Ağustos 2012, şabiha faaliyetleriyle ilgili çok sayıda bulguyu içeriyor
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Şebbiha&oldid=33805082" sayfasından alınmıştır