İçeriğe atla

Assisili Francesco

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Assisili Fransis
Fransisken tarikatının kurucusu
Doğum1181 veya 1182
Assisi, Spolete Dükalığı, Kutsal Roma İmparatorluğu
Ölüm3 Ekim 1226
Assisi, Papalık Devleti
KutsayanlarKatolik Kilisesi, Anglikan
Aziz ilanı1228 IX. Gregorius tarafından
TürbeAssisili Fransis Bazilikası - İtalya
Yortu4 Ekim

Assisili Fransis (doğum adı Giovanni di Pietro di Bernardone; 1181 veya 1182, Assisi, Kutsal Roma İmparatorluğu - 3 Ekim 1226, Assisi, Papalık Devleti), bir İtalyan Katolik aziz, mistik ve tarikat kurucusu. Fransis, Hristiyanlığın en saygı duyulan dini figürlerinden biridir.[1]

Papa IX. Gregorius, 16 Temmuz 1228'de Fransis'i aziz ilan etti. Sienalı Katerina ile birlikte İtalya'nın koruyucu azizi olarak belirlendi. Fransis'in yortu günü 4 Ekim'dir.

Hayatı

[değiştir | kaynağı değiştir]

Gençliği ve Değişimi

[değiştir | kaynağı değiştir]

Assisili Fransis, İtalya'nın Umbria bölgesindeki Assisi şehrinde 1181'in sonlarında veya 1182'nin başlarında Pietro di Bernardone adında zengin bir İtalyan ipek tüccarı baba ve Pica adında bir Fransız anneden doğdu.[2] Ailesi tarafından şımartılan Fransis, zengin bir genç adamın tipik gençliğini yaşadı. Cömertçe para harcadı, zevkli bir hayatın tadını çıkardı. 1202 civarında, Perugia'ya karşı bir askeri sefere katıldı ve Collestrada'da esir düşerek bir yılını esir olarak geçirdi. Bir hastalık, hayatını yeniden değerlendirmesine neden oldu.[3]

Bir cüzamlıyla tanıştıktan sonra, süregelen değişimi başladı. Yalnız kalacağı yerlerde daha fazla vakit geçirmeye, Tanrı'dan ruhsal bir aydınlanma istemeye başladı. Assisi'nin hemen dışında, terk edilmiş Aziz Damiano Kilisesinde İsa Mesih'in mistik bir vizyonunu gördüğünü söyledi ve burada Çarmıha Gerilmiş İsa'nın İkonası kendisine şöyle dedi: "Fransis, Fransis, git ve evimi onar, görebildiğin üzere, harabeye dönüyor." Bunu, şu anda dua etmekte olduğu yıkık kiliseyi onarmak anlamına geldiğini sandı, oradaki papaza yardımcı olmak maksadıyla babasının dükkanında birkaç kumaş sattı. Bu olay babasıyla olan ilişkisini koparttı.[3]

Babasının gazabından kaçınmak için Fransis, yaklaşık bir ay boyunca Aziz Damiano yakınlarındaki bir mağarada saklandı. Kasabaya döndüğünde, oğlu tarafından rızası olmadan harcanan altını geri almakla hoşnut olamamış babası, aynı zamanda, tazminat olarak oğlunu mirasından vazgeçmeye zorlamaya çalıştı. Assisi Episkoposu'nun önünde, yasal işlemlerin ortasında, Fransis babasını reddetti ve mirasından vazgeçti. Bazı kayıtlar, bu feragatin bir işareti olarak çırılçıplak soyunduğunu ve episkoposun onu kendi peleriniyle örttüğünü bildiriyor.[4]

Sonraki birkaç ay boyunca Fransis, Assisi'nin arkasındaki tepelerde dilenci olarak dolaştı. Bir süre komşu bir manastırda çalıştı. İki yıl boyunca, Assisi çevresindeki kırsal kesimde birkaç harap şapeli restore ederek tövbekar bir hayat yaşadı.[5]

Fransisken Tarikatı’nın Kuruluşu

[değiştir | kaynağı değiştir]

1206'da inzivaya çekildi. 1208 yılının Şubat'ında bir sabah, Fransis, yanına bir kulübe inşa ettiği, Santa Maria degli Angeli şapelinde bir ayindeydi. Günün okuması Matta 10:7-10'daki "İsa On İki Havarisini Göreve Gönderiyor" idi. İncil'deki İsa'nın öğrencileri gidip Tanrı'nın Krallığının yakın olduğunu ilan edeceklerdi. Fransis, kendisini yoksullukla dolu bir hayata adama ilhamı aldı. Umbria'nın en yoksul köylülerinin giydiği kaba yünlü bir tunik elde ettikten sonra, onu düğümlü bir iple kendi etrafına bağladı ve kırsal kesimdeki insanları kefarete, kardeşçe sevgiye ve barışa teşvik etmeye başladı. Fransis'in sıradan insanlara vaaz etmesi olağandışıydı, çünkü bunu yapmaya yetkisi yoktu.[6]

Onun örnek davranışları başkalarını da çekti. Bir yıl içinde Fransis'in on bir takipçisi oldu. 1209'da takipçileri için basit bir kural ("keşişler") oluşturdu. Kural, "Rabbimiz İsa Mesih'in öğretilerini takip etmek ve onun izinden yürümek" idi. Daha sonra on bir takipçisini yeni bir tarikat kurmak için Papa III. İnnosent'ten izin istemeye Roma'ya götürdü. Bazı tereddütlerden sonra papa, Fransis'in tarikatını uygun buldu ve kabul etti. Böylece Fransisken tarikatı doğdu.[3]

29 Eylül 1220'de Fransis, tarikatın yönetimini Kardeş Pietro Cattani'ye devretti ancak Pietro Cattani beş ay sonra öldü. Kardeş Pietro'nun yerine, Fransis'in vekili olarak Kardeş Elias getirildi. İki yıl sonra Fransis "İlk Kural"ı değiştirerek "İkinci Kural"ı yarattı. Bu değişiklik Papa III. Honoryus tarafından 29 Kasım 1223'te onaylandı.

Fransis'in Misyonerliği

[değiştir | kaynağı değiştir]

Fransis'in çağrısının havarisel boyutu, yazılarında çok belirgindir, özellikle tarikatın tüm üyelerinin Hristiyanlığı eylemleriyle vaaz etmesi gerektiği yönündeki tavsiyesinde bu açıktır. Din adamları için saygıyı tekrar tekrar vurgulaması ve ortodoks(doğru) inancın gerekliliği konusundaki ısrarı, takipçilerini aşırılıklardan korumak için çabaladığı özeni göstermektedir.[7]

İncil'i tüm insanlara ulaştırmaya ve Tanrı'nın onları dönüştürmesine imkan vermeye kararlı olan Fransis, birkaç kez mesajını İtalya dışına çıkarmaya çalıştı. 1212 baharının sonlarında Kudüs'e doğru yola çıktı, ancak Dalmaçya kıyılarında bir fırtına yüzünden gemi enkaza dönüştü ve bu onu İtalya'ya dönmek zorunda bıraktı. Aynı yıl, Fransis Fas'a gitmek için yelken açtı ancak bir hastalık onu İspanya'dayken yolculuğunu sona erdirmek zorunda bıraktı.[3]

1219'da Mısır Sultanı Kamil bin Adil'i dinini değiştirtmek veya bu denemede şehit edilmek için Fransis, Beşinci Haçlı Seferi sırasında Mısır'a gitti. Fransis'in Müslüman cephelerini aşması ve Sultan'ın huzuruna çıkartılması ve kampında birkaç gün kalması büyük olasılıkla bir askeri ateşkes sırasında oldu. Raporlar, Sultan'ın Fransis'in nezaketle karşıladığını ve Fransis'in Müslümanlara barışı vaaz ettiğini belirtmenin ötesinde, karşılaşma sırasında neler olduğuna dair hiçbir bilgi vermiyor. Zarar görmeden döndü. Bilinen hiçbir Arap kaynağı ziyaretten bahsetmemektedir. Bazı geç kaynaklara göre, Sultan, Fransis'e Kutsal Topraklardaki kutsal yerleri ziyaret etmesine ve hatta orada vaaz vermesine izin verdi. Emin bir şekilde iddia edilebilecek tek şey, Fransis ve arkadaşının 1220'nin ikinci yarısında Akka'ya oradan da İtalya'ya gitmek için Haçlı kampını terk ettikleridir.[3]

Fransis'in Mistik Deneyimleri

[değiştir | kaynağı değiştir]

Verna dağında dua ederken, kırk günlük bir oruç sırasında, Francesco'nun 13 Eylül 1224'teki Kutsal Haç Bayramı sırada veya o güne yakın bir günde, bir vizyon gördüğü ve bunun sonucunda stigmata aldığı söylenir. O sırada Fransis ile birlikte olan Kardeş Leo, stigmata fenomeninin ilk kesin kaydı olacak olan olayın açık ve basit bir kaydını yaptı. "Birden bir Serafın, çarmıh üzerinde altı kanatlı bir meleğin görümünü gördü. Bu melek ona Mesih'in beş yarası armağanını verdi." Sonunda, son günlerini manevi vasiyeti’ni dikte ederek geçirdi. Hayatının son yıllarında vebaya kapılarak kör oldu ve ciddi hastalığıyla boğuşarak 3 Ekim 1226'da öldü.[8]

Fransis'in stigmatası farklı görülmektedir. Fransis için, Mesih'i bulmak ve onun gibi olmak en büyük arzuydu. Stigmata ile Mesih'le bir olma arzusuna ulaşmıştı.[9]

Mirası

[değiştir | kaynağı değiştir]

Fransis, Mesih'i taklit etmeye ve O'nun işini gerçek anlamıyla devam ettirmeye başladı. Efkaristiya'ya olan ilgisi ve Rab'bin sofrasını gerçekleştiren rahiplere olan saygısı, maneviyatının merkezinde yer alıyordu.[10]

O ve takipçileri, yoksulluğu kutladılar ve hatta yücelttiler, son yazılı eseri olan vasiyet, mutlak kişisel ve toplu yoksulluğun tarikatın üyeleri için temel yaşam tarzı olduğunu söyledi. Yoksulluk içinde Fransis, kardeşliği besleyen bir özgürlük buldu. Yoksulluk ruhuyla, kardeşlerini egemenlik arzularından vazgeçmeye çağırdı.[11]

Doğanın bizzat Tanrı'nın aynası olduğuna inanıyordu. Bütün yaratıkları "kardeşleri" ve "kız kardeşleri" olarak adlandırdı. Hayvanlara ve doğaya olan bağlılığı, insanlığın, Tanrı'da temellenen tüm yaradılışın birbiriyle bağlantılı olduğu konusundaki anlayışını derinleştirdi.[11]

“
Fransis'in Yaratıkların İlahisi

"Yücelerden yüce, her şeye kadir, Ulu Tanrı,

Senindir övgüler, ululuklar, şan ve şerefler,

Yalnız sana, yücelerden yüce, uygundur onlar,

Ve hiçbir insan layık değildir adını anmaya.

Şükürler olsun Sana, Tanrım, tüm yaratıklarınla birlikte,

Işık verdirttiğin, bize günü getirttiğin,

Kardeş Güneşe özellikle

Ve güzeldir o, nurlar içinde parlamaktadır,

Seni anltamaktadır bize, yücelerden yücesi!

Şükürler olsun Sana, Tanrım, kardeş rüzgar için,

Bize bağışladığın hava ve bulutlar,

Durgun ve fırtınalı havalar için.

Şükürler olsun Sana, Tanrım, kızkardeş su için,

O, faydalı ve gösterişsiz

Çok kıymetli ve çok temizdir.

Şükürler olsun Sana, Tanrım, kardeş ateş için

Gecelerimizi onunla aydınlatıyorsun;

Güzel ve neşelidir,

Güçlü ve başa çıkılmazdır o.

Şükürler olsun Sana, Tanrım, kızkardeşimiz toprak ana için,

Taşıyor ve bağrına basıyor bizi,

Bol meyve, çicek ve ağaçlar yetiştiriyor.

Şükürler olsun Sana, Tanrım, sana karşı besledikleri sonsuz sevgiden dolayı düşmanlarını bağışlıyanlar için.

Kutludur onlar ki, haksızlığa, iskenceye ulu sevgileri uğruna huzur içinde katlananlar.

Kutludur barıştıranlar, çünkü sen, Tanrım taçlandıracaksın onları.

Şükürler olsun Sana, Tanrım, birader Ölüm için,

Canlı olan hiçbirinsan kurtulamaz ondan,

Ne yazık öldürücü günah içinde ölenlere.

Kutludur onlar ki senin istediğini yaparlar,

Ölümden korkmazlar, severler onu.

Şükredin Tanrı'ya, hamdedin O'na

Alçakgönüllülükle kulluk edin O'na!"

Çeviren: Dominik Pamir - Aziz Fransua

„

Fransis'in Mısır ziyareti ve Müslüman dünyayla yeniden yakınlaşma girişiminin, kendi ölümünden çok sonra, geniş kapsamlı sonuçları oldu çünkü Haçlı Krallığı'nın düşüşünden sonra Kutsal Topraklarda kalmalarına izin verilecek olanlar Fransiskenler olacaktı ve Katolik Kilisesi adına "Kutsal Toprakların Koruyucuları" olarak tanınacaklardı. 1221 yılındaki Fransisken düzeninin kuralında, Fransis, basit, polemik içermeyen bir misyoner mevcudiyeti tarzı talep ediyor.[11]

“
Fransis'in Barış Duası

"Rab beni esenliğinin aracı kıl,

Nefret olan yerde sevgi,

Haksızlık olan yerde bağışlama,

Kuşku olan yerde iman,

Ümitsizlik olan yerde ümit,

Karanlık yerde ışık,

Üzüntü olan yerde sevinç tohumları ekeyim.

Teselli etmekten çok

Teselli edimenin,

Anlamaktan çok anlaşılmanın,

Sevmekten çok sevilmenin ardınca gitmeyeyim.

Çünkü vererek alıyoruz

Bağışlayarak bağışlanıyoruz,

Ölerek sonsuz yaşama doğuyoruz."

Çeviren: Sibel Sel, Levent Kınran - Hıristiyanlık Tarihi - Yayın Yaşam Yayınları

„

Assisi yakınlarındaki Greccio'da, 1220 civarında, Fransis Noel'i bilinen ilk beşik veya kreşi (Doğuş sahnesi) kurarak kutladı. Doğuş tasvirleri, sahneyi geleneksel resimlere yansıttı. Tapınanların, duyuları, özellikle de görme duyularını kullanarak doğrudan çocuk İsa'nın doğumunu düşünebilmeleri için canlı bir sahne yaratmak için gerçek hayvanları kullandı.

Hürmet Edilişi

[değiştir | kaynağı değiştir]

Fransis, Fransisken Tarikatı'nın üç kolu (Fransisken, Fransisken Konventüel ve Kapusenler), Fakir Klara adlı kadın kolu veya Tarikatı, Fransisken Üçüncü Düzeni'nin laikleri ve yaklaşık 30 diğer erkek dini tarikat, 400'den fazla da kadın dini tarikat tarafından manevi babaları olarak hürmet gösterilmektedir.[8]

İlgili filmler

[değiştir | kaynağı değiştir]

'Fratello Sole, Sorella Luna (İngilizce: Brother Sun, Sister Moon)', (1972) Fragman 13 Eylül 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

1989 yapımlı Françesko filminde de Fransis'i Saturn Ödüllü ve Oscar-adayı usta aktör Mickey Rourke canlandırmaktadır.

İlgili Kitaplar

[değiştir | kaynağı değiştir]
  • Cengiz Batuk, assisili Francis ve hıristiyan mistisizm, İz Yayıncılık, ss. 105-319, 2012 ISBN 978-975-355-913-3
  • Christian Bobin, Yerlerde Bir Aziz, Monokl Edebiyat, Çeviren Melek Gözde Meriç, 2012 ISBN 978-605-5159-23-8
  • Nikos Kazancakis, Allahın Garibi, İz Yayıncılık, Çeviren Erden Gürol, 2019 ISBN 978-975-355-532-6

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ Hıristiyanlık Tarihi. Robert G. Clouse. Yeni Yaşam Yayınları. 1977. s. 275 ISBN 975-8318-86-1. 
  2. ^ Grolier İnternational Americana Encyclopedia. Medya Holding A.Ş. 1993. ISBN 07172-9646-6. 
  3. ^ a b c d e New Catholic Encyclopedia. R. Amstrong (İngilizce). Thomson and Gale. 2003. s. 870 Cilt 5 ISBN 0-7876-4009-3. 
  4. ^ The flowering of Mysticsim. Bernard McGinn (İngilizce). The Crossroad Publishing Company. 1998. s. 44 Cilt 3 ISBN 978-0-8245-1743-4. 
  5. ^ "Life of Saint Francis". John La Riva. St. Francesco of Assisi National Shrine website. 2011. 14 Şubat 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  6. ^ Hıristiyanlık Tarihi. s. 274. 
  7. ^ The flowering of Mysticsim. s. 54 Cilt 3. 
  8. ^ a b New Catholic Encyclopedia. s. 871 Cilt 5. 
  9. ^ The flowering of Mysticsim. s. 64 Cilt 3. 
  10. ^ İdem. s. 44. 
  11. ^ a b c The Encylopedia of Religion. Raymond J. Bucher (İngilizce). McMillan Publishing Company. 1987. s. 409 Cilt 5 ISBN 0-02-909740-1. 
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Assisili_Francesco&oldid=33694501" sayfasından alınmıştır