İçeriğe atla

Bağımsız Sosyal Demokratlar İttifakı

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Bağımsız Sosyal Demokratlar İttifakı
Савез независних социјалдемократа
Savez nezavisnih socijaldemokrata
KısaltmaSNSD (СНСД)
Genel başkanMilorad Dodik
Kuruluş tarihi10 Mart 1996 (28 yıl önce) (1996-03-10)
MerkezBanja Luka
Üyelik192,707[1]
İdeoloji
Siyasi pozisyonSenkretik
Ekonomik: Merkez sol[3]
Kültürel: Sağ[4][8][9]
Temsilciler Meclisi
6 / 42
Halklar Meclisi
4 / 15
Ulusal Meclis
29 / 83

Bağımsız Sosyal Demokratlar İttifakı (Sırpça: Савез независних социјалдемократа/Savez nezavisnih socijaldemokrata; veya kısaca СНСД / SNSD), Bosna Hersek'te faaliyet yürüten bir ayrılıkçı ve milliyetçi Sırp siyasi partisi. 1996 yılında Sırp Cumhuriyeti'nde Milorad Dodik önderliğinde kuruldu. Dodik günümüzde Bosna-Hersek cumhurbaşkanlığının Sırp üyesi olarak görev yapmaktadır.

SNSD'nin kökeni, sonunda Bağımsız Sosyal Demokratlar Partisi hâline gelecek olan Parlamento Grubu Üyeleri'ne kadar uzanır. Parti, bu süre zarfında Radovan Karadžić'in 1990’ların çoğunluğu tarafından yönetilen ultra milliyetçi Sırp Demokrat Partisi’nin egemenliğine karşı çıkan tek muhalefet partisi görevi gördü. SNSD, Sırp Demokrat Partisi'ne karşı milliyetçi olmayan ve çok etnik gruplu Yugoslavya Reform Kuvvetleri Birliği'nin bir parçası oldu.

SNSD'nin ilk gerçek seçim başarısı 2006'da kaydedildi. Oylarının %44.95'ini alarak Sırp Cumhuriyeti Ulusal Meclisindeki 83 sandalyenin 41'inin kazandı. O dönemdem bu yana parti reformcu ideolojisini kademeli olarak bıraktı Sırp millyetçiliğine sarıldı ve Sırp Cumhuriyeti'nin ayrılması yolunu benimsedi.[10][11][12][13] Bu durum partinin 2012 yılında "milliyetçi ve aşırılık yanlısı" çizgisine girdiği gerekçesiyle Sosyalist Enternasyonal'den kovulmasına yol açtı.[14][15]

Tarihçe

[değiştir | kaynağı değiştir]

Parti, 1996 yılında Sırp Cumhuriyeti'nde Sırp Demokrat Partisi'ne (SDS) muhalefet eden ve "kulüp" olarak bilinen Bağımsız Parlamento Meclisi Üyeleri'nin (IMPC) girişimiyle Bosna Savaşı devam ederken (1992-96) kuruldu.[16] IMPC, 1990’da Yugoslavya Reform Kuvvetleri Birliği'nin seçim listesinden seçilen Bosna Hersek Sosyalist Cumhuriyeti Parlamentosu'nun Sırp üyelerinden oluştu. IMPC üyeleri de dahil olmak üzere, Sırp Demokrat Partisi'nin çoğunluğu olan parlamentonun Sırp üyeleri, 24 Ekim 1991'de Bosna Hersek Sırp Halkları Meclisini kurdular. Ardından 15 Ekim 1991'de "Egemenlik Mutabakatı" nın onaylamasının ardından parlamento Sırp Cumhuriyeti Ulusal Meclisi adıyla yeniden adlandırıldı. 1992'de Bosna Parlamentosu Bosna-Hersek Cumhuriyeti'nin ilanına yol açan bağımsızlık referandumu düzenledi.

Yeni kurulan parlamentonun mutlak çoğunluğu SDS'dendi. IMPC, Eylül 1996'da yapılan savaş sonrası ilk seçimlerde Ulusal Meclis'in kurulmasından tek muhalefet partisiydi. Bağımsız Sosyal Demokratlar Partisi (SNSD), Sosyalist Parti ve diğer küçük gruplarla birlikte "Barış ve İlerleme Birliği" koalisyonu ile birlikte seçimlere katıldı.[16] Kulüp ve ardından kurulan Bağımsız Sosyal Demokratlar İttifakı'na Milorad Dodik liderlik etti.[16]

1997-günümüz

[değiştir | kaynağı değiştir]

Aralık 1999'da Sosyal Liberal Partisi, SNSD'ye katıldı. Ardından 2000'de yapılan yerel seçimlerden sonrasında Nikola Špirić liderliğindeki Demokratik Sosyalist Parti, 2001 yılında SNSD birleşti. [17] Ağustos 2002'de ise Sırp Cumhuriyeti Yeni İşçi Partisi, SNSD ile birleşti.

2011'de "milliyetçi ve aşırılık yanlısı bir tavır sergilemeye" devam ettiği için partinin Sosyalist Enternasyonal üyeliği askıya alındı.[14] Daha sonra 4 Eylül 2012'de ihraç edildi.[15]

İdeoloji

[değiştir | kaynağı değiştir]

Parti ilk kurulduğunda sosyalist ilkeler üzerine inşa edildi. Ancak 1990'lardan bu yana büyük değişiklikler geçirdi. Sosyal ve kültürel alanlarda muhafazakâr tutuma girdi, ekonomi alanında önceleri merkez sola yakın olduysa da günümüzde milliyetçi ve ayrılıkçı görüşlere sahip oldu.

Uluslararası işbirliği

[değiştir | kaynağı değiştir]

Bağımsız Sosyal Demokratlar İttifakı, Doğu Avrupa'daki birçok parti ile ve Rusya'da iktidarda bulunan Birleşik Rusya ile işbirliği içerisindedir. Parti temsilcileri, Birleşik Rusya'nın temsilcileriyle çeşitli işbirliği anlaşmaları imzaladılar.[18] 2016 yılında parti temsilcileri bölgedeki askeri tarafsızlık fikrini destekleyen Balkan partilerinin düzenlediği toplantıya katıldı.[19] 2018'de parti temsilcileri, Güney Osetya'daki iktidar partisi Birleşik Osetya ile işbirliği anlaşması imzaladı.[20]

Başkanlar

[değiştir | kaynağı değiştir]
Portre İsim
(Doğum-Ölüm) 		Görev Başlangıcı Görev Bitişi
1 Milorad Dodik
(d. 1959) 		10 Mart 1996 Görevde

Seçim sonuçları

[değiştir | kaynağı değiştir]
Sırp Cumhuriyeti Ulusal Meclisi
Yıl # Oy % Sandalye ± Koalisyon Hükûmet
1996 artış 3. 125,372 11.53%
2 / 83
 artış 2 NSSM Muhalefet
1997 Bilinmiyor Bilinmiyor 2.41%
2 / 83
 Sabit - Hükûmet
1998 azalış 6. 53,802 7.29%
6 / 83
 artış 4 - Hükûmet
2000 artış 2. 81,467 13.00%
11 / 83
 artış 5 - Muhalefet
2002 Sabit 2. 111,226 21.79%
19 / 83
 artış 8 - Muhalefet
2006 artış 1. 244,251 43.31%
41 / 83
 artış 22 - Hükûmet
2010 Sabit 1. 240,727 38.00%
37 / 83
 azalış 4 - Hükûmet
2014 Sabit 1. 213,665 32.28%
29 / 83
 azalış 8 - Hükûmet
2018 Sabit 1. 218,203 31.87%
28 / 83
 azalış 1 - Hükûmet
2022 Sabit 1. 221,554 34.63%
29 / 83
 artış 1 — Hükümet

Cumhurbaşkanlığı seçimleri

[değiştir | kaynağı değiştir]
Bosna-Hersek Cumhurbaşkanlığı
Seçim # Aday Oy % Sonuç
1998 Sabit 1. Živko Radišić 359,937 51.3% Evet
2002 azalış 2 Nebojša Radmanović 101,119 19.9% Hayır
2006 artış 1. Nebojša Radmanović 287,675 53.3% Evet
2010 Sabit 1. Nebojša Radmanović 295,629 48.9% Evet
2014 azalış 2. Željka Cvijanović 310,658 47.5% Hayır
2018 artış 1. Milorad Dodik 368,210 53.9% Evet
2022 Sabit 1. Željka Cvijanović 327,720 51.6% Evet
Sırp Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı
Seçim # Aday Oy % Sonuç
2000 Sabit 2. Milorad Dodik 161,942 25.7% Hayır
2002 Sabit 2. Milan Jelić 112,612 22.1% Hayır
2006 artış 1. Milan Jelić 271,022 48.87% Evet
2007 Sabit 1. Rajko Kuzmanović 169,863 41.33% Evet
2010 Sabit 1. Milorad Dodik 319,618 50.52% Evet
2014 Sabit 1. Milorad Dodik 303,496 45.39% Evet
2018 Sabit 1. Jeljka Cvijanović 319,187 47.04% Evet
2022 Sabit 1. Milorad Dodik 300,180 47.06% Evet

Makamlar

[değiştir | kaynağı değiştir]

Bağımsız Sosyal Demokratlar İttifakı üyelerinin görevde olduğu makamlar:

Bosna Hersek Cumhurbaşkanlığı Üyesi Yıl
Nebojša Radmanović 2006-2014
Milorad Dodik 2018-2022
Željka Cvijanović 2022-
Bakanlar Kurulu Başkanı Yıl
Nikola Špirić 2007-2012
Sırp Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Yıl
Milan Jelić 2006-2007
Rajko Kuzmanović 2007-2010
Milorad Dodik 2010-2018
2022-
Jeljka Cvijanović 2018-2022
Sırp Cumhuriyeti Başbakanı Yıl
Milorad Dodik 1998-2001
2006-2010
Aleksandar Džombić 2010-2013
Jeljka Cvijanović 2013-2018
Radovan Višković 2018-
Sırp Cumhuriyeti Ulusal Meclisi Başkanı Yıl
Igor Radojičić 2006-2014

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ Popadić, Slobodan (5 Mart 2019). "SNSD slavi 23. rođendan, Dodik: Republika Srpska je epicentar našeg djelovanja". Srpskainfo (Sırpça). 15 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Temmuz 2020. 
  2. ^ a b c Nordsieck, Wolfram (2018). "Bosnia-Herzegovina". Parties and Elections in Europe. 1 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ekim 2018. 
  3. ^ a b Nardelli, Alberto; Dzidic, Denis; Jukic, Elvira (8 Ekim 2014). "Bosnia and Herzegovina: the world's most complicated system of government?". The Guardian. 4 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ocak 2023. 
  4. ^ a b c Kubát, Michal; Mejstřík, Martin (June 2020). Populist Parties in Contemporary Europe (PDF). Democratic Efficacy and the Varieties of Populism in Europe. 28 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 22 Ocak 2023. 
  5. ^ 'Za sve bi najbolja bila konfederacija Herceg Bosne, Republike Srpske i Bosne' 27 Mart 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Večernji list, 14. veljače 2014. Pristupljeno 26. ožujka 2014.
  6. ^ "Dodik claims British person runs office in Sarajevo to prevent Russian influence". N1. 23 Nisan 2019. 16 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ocak 2023. 
  7. ^ Sito-Sucic, Maja Zuvela, Daria (8 Ekim 2018). "Nationalists win in Bosnia, including Serb who opposes 'impossible state'". Reuters. 30 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ocak 2023 – www.reuters.com vasıtasıyla. 
  8. ^ Rosas, João Cardoso; Ferreira, Ana Rita (8 Ocak 2014). Left and Right: The Great Dichotomy Revisited. ISBN 9781443855709. 
  9. ^ Passarelli, Gianluca (January 2018). The Presidentialisation of Political Parties in the Western Balkans. ISBN 9783319973524. 
  10. ^ "Arşivlenmiş kopya". 14 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Nisan 2019. 
  11. ^ "https://www.reuters.com/article/us-usa-sanctions-bosnia-dodik/us-imposes-sanctions-on-bosnian-serb-nationalist-leader-dodik-idUSKBN1512WI". 14 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Nisan 2019.  |başlık= dış bağlantı (yardım)
  12. ^ "Arşivlenmiş kopya". 14 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Nisan 2019. 
  13. ^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 15 Aralık 2017 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Nisan 2019. 
  14. ^ a b "SNSD suspended from the Socialist International" (Hırvatça). 2 Temmuz 2011. 23 Mart 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Nisan 2019. 
  15. ^ a b "Member Parties of the Socialist International". 12 Şubat 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Nisan 2019. 
  16. ^ a b c Stojarová & Emerson 2013, s. 94.
  17. ^ Stojarová & Emerson 2013, s. 89.
  18. ^ "Rusya: Bosnalı Sırp Başbakan Balkanlar'ı Tartışmak İçin Ziyaret Etti, Enerji, stratfor.com 15 Eylül 2010". 14 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Nisan 2019. 
  19. ^ "Putin'in Partisi Balkan Partileriyle 'Askeri Tarafsızlık' Anlaşmasını İmzaladı, medium.com 29 Haziran 2016". 14 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Nisan 2019. 
  20. ^ "Güney Osetya ve Sırp Cumhuriyeti'nin iktidar partileri işbirliği yapmaya karar verdiler, cominf.org 11 Ocak 2018". 14 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Nisan 2019. 
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Bağımsız_Sosyal_Demokratlar_İttifakı&oldid=33325926" sayfasından alınmıştır