İçeriğe atla

Daphne Caruana Galizia

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Daphne Caruana Galizia
DoğumDaphne Anne Caruana Galizia
26 Ağustos 1964(1964-08-26)
Sliema, Malta
Ölüm16 Ekim 2017 (53 yaşında)[1]
Bidnija, Mosta, Malta
Ölüm sebebiSuikast
MilliyetMaltalı
EğitimMalta Üniversitesi
MeslekGazeteci
Etkin yıllar1987-2017
EvlilikPeter Caruana Galizia
Çocuk(lar)3
Ebeveyn(ler)Michael Alfred Vella
Rose Marie Vella
Resmî siteResmi web adresi

Daphne Caruana Galizia tam adı ile Daphne Anne Caruana Galizia (26 Ağustos 1964 - 16 Ekim 2017), Maltalı araştırmacı gazeteci ve blogger.

Galizia, Panama Belgeleri dahil olmak üzere tartışmalı ve hassas bilgileri ortaya çıkaran araştırmacı gazeteci yönü ile tanındı. 16 Ekim 2017'de arabasına yerleştirilen bombanın patlaması suretiyle suikast sonucu öldürüldü.

İlk yıllar

[değiştir | kaynağı değiştir]

Caruana Galizia, evlilik öncesi soyadı Anne Caruana Vella olarak Michael Alfred Vella ve Rose Marie Vella'nın kızları olarak 26 Ağustos 1964 tarihinde Sliema'da doğdu.[2] İlk olarak Mdina şehrinde Aziz Dorothy Manastırında eğitim aldı. Daha sonra Birkirkara'daki Aziz Aloysius Koleji'nde okudu. 1997 yılında Malta Üniversitesi'nin arkeoloji bölümünden mezun oldu.[3]

1985 yılında Peter Caruana Galizia ile evlendi ve bu evliliğinden Matthew Mark John, Andrew Michael Louis ve Paul Anthony Edward adlarında üç oğlu oldu. Mosta sınırları içerisinde bir köy olan Bidnija'da ikamet etti.[2]

Kariyeri

[değiştir | kaynağı değiştir]

Caruana Galizia 1987'de gazeteci olarak çalışmaya başladı. 1990'ların başında The Sunday Times of Malta gazetesinde köşe yazarı olarak çalıştı ve The Malta Independent gazetesinde yardımcı editör olarak yer aldı. Ayrıca Taste & Flair dergisinin editör kadrosuna dahil edildi.[3] Birkaç kişinin dahil olduğu soruşturma raporları ve bazılarının kişisel saldırı olarak sınıflandırılabileceği eleştiriler içeren "Running Commentary" adlı bir blog hazırladı. Blog, Malta'nın en popüler web sitelerinden birisi oldu.[4]

Caruana Galizia'nın tartışmalı bloğu çeşitli hukuk mücadeleleri ile sonuçlandı. 2010 yılında Magistrate Consuelo Scerri Herrera'yı bloğunda eleştirdiği için kendisi aleyhine karalama ve hakaret davası açıldı. Dava 2011 yılının Kasım ayında geri çekildi.[5]

2013 genel seçimlerinden bir önceki gün, ana muhalefet lideri Joseph Muscat'ı konu alan hiciv videoları yayınladıktan sonra 8 Mart 2013'te tutuklandı. Polis tarafından sorgulandıktan birkaç saat sonra serbest bırakıldı.[2][6]

Panama Belgeleri

[değiştir | kaynağı değiştir]

Caruana Galizia yaptığı araştırma haberler ile Başbakan Joseph Muscat ve eşinin Panama Belgeleri skandalına karışmakla suçladı ve Muscat'ın suçlamalar nedeniyle erken seçime gitme kararı almasını sağladı. Bunun üzerine gerçekleştirilen erken genel seçimlerde Muscat'ın lideri olduğu İşçi Partisi seçimleri kazandı. Böylece adanın 1964'te Birleşik Krallık'tan bağımsızlığını kazanmasından bu yana İşçi Partisi ilk kez iki kez üst üste seçim kazanmış oldu.

Galizia, Muscat'ın eşinin rüşvet paralarını Panama'da gizli hesaplara yatırdığı ve Azerbaycan Devlet Başkanı İlham Aliyev'in ailesinden gelen ödemeleri gizlemek için gizli off shore banka hesapları kullandığı yönünde suçlamalarda bulundu. Seçim öncesi tüm suçlamaları reddeden Muscat, bu iddiaların doğru olduğunun kanıtlanması halinde istifa edeceğini açıkladı.[7]

Ölümü

[değiştir | kaynağı değiştir]
Tepedeki yolda patlamanın yaşandığı yer. Patlama mahalline asılan pankartta, hakikat ve adalet için çağrıda bulunan yazılar yazıyor.
Araba enkazının tarlalara çarptığı patlama yerinden görüntü.
Araba enkazının durduğu anma alanı.

16 Ekim 2017'de Bidnija'daki evinden ayrılmasından kısa bir süre sonra, kiralanmış olan Peugeot 108 model aracına konulan bombanın infilak etmesi sonucu 53 yaşında öldü.[1] Eğimli bir yolda gerçekleşen patlamanın ardından araba yokuş aşağı hareket etti ve yol kenarındaki bir tarlalık alanda durdu. Yerel medya olayın ardından Galizia'nın, çocuklarından Matthew tarafından bulunduğunu bildirdi.[8] Galizia'nın ölümünden yaklaşık iki hafta önce polise tehditler aldığı yönünde ihbarda bulunduğu bildirildi.[9]

Tepkiler

[değiştir | kaynağı değiştir]
Caruana Galizia için anma noktasına bırakılan çiçek ve mumlar, Valletta

Malta Başbakanı Joseph Muscat saldırıyı "kabul edilemez barbarca bir eylem" olarak nitelendirdi ve "bugün ifade özgürlüğü ve demokrasimiz için kara bir gün" ifadesini kullandı.[1] Aralarında Cumhurbaşkanı Marie-Louise Coleiro Preca ve Başpiskopos Charles Scicluna'nın bulunduğu siyasiler taziyelerini sundu ve suikastı kınadı.[9] Avrupa Parlamentosu Başkanı Antonio Tajani, Twitter üzerinden paylaştığı mesajında "Daphne Caruana Galizia acımasızca öldürüldü: Gerçeği gün ışığına çıkarmak için hayatını feda eden bir gazetecinin trajik örneği" ifadelerini kullandı.[10]

Suikast hem yerel hem de uluslararası medyada yer aldı. Caruana Galizia'nın adı Twitter'da dünya çapında "trend topic" oldu ve birçok Maltalı Facebook profil fotoğraflarını karartarak tepkilerini ifade etti.[11] Je suis Charlie sloganını yansıtan #JeSuisDaphne adlı hashtag oluşturuldu.[12]

Soruşturma

[değiştir | kaynağı değiştir]

Malta polisi olayla ilgili soruşturma başlattı ve Amerikan Federal Soruşturma Bürosu (FBI) da dahil olmak üzere uluslararası yardım istedi.[13] Galizia'nın oğlu Matthew Caruana Galizia suikastten devleti sorumlu tuttu ve Malta'yı mafya devleti olarak tanımladı.[14] Malta hükûmeti, Daphne Caruana Galizia'nın katilini bulduracak bilgiyi paylaşan kişilere 1 milyon euro ödül verileceğini ve ihbarda bulunan kişilere tam koruma sağlanacağını duyurdu.[15] Ayrıca soruşturmaya üç Europol müfettişi dahil edildi.[16] 4 Aralık 2017'de Malta Başbakanı Muscat, suikastle ilgili olarak 10 kişinin gözaltına alındığını açıkladı ve cinayetin faillerinin açığa çıkmasının hem kendisinin hem de hükûmetin önceliği olduğunu ifade etti.[17] Tutuklanan on kişiden üçü daha sonra bombalı saldırıyı gerçekleştirmekle suçlandı. Bu üç şüphelinin George Degiorgio, kardeşi Alfred Degiorgio ve arkadaşları Vince Muscat[not 1] olduğu belirlendi.[18]

1 Aralık 2019'da Başbakan Joseph Muscat soruşturmanın hükûmette yarattığı siyasi kriz ve artan baskılar nedeniyle istifa edeceğini duyurdu[19] ve 13 Ocak 2020'de başbakanlıktan istifa etti.[20] 23 Şubat 2021'de tutuklu sanıklardan ve gazetecinin arabasına zaman ayarlı bombayı yerleştirmekle suçlanan Vince Muscat, son duruşmada ifadesini değiştirerek tüm suçlamaları kabul etti. Muscat, Valletta Mahkemesi tarafından 15 yıl hapse mahkûm edildi.[21] Suikast sonrası başlatılan soruşturma kapsamında Temmuz 2021'de açıklanan raporda; devlet sorumlu tutularak, Galizia'nın hayatının risk altında olduğunu görme ve gerekli önlemleri alma konusunda adım atmadığına dair ifadelere yer verildi.[22][23]

Cenaze töreni

[değiştir | kaynağı değiştir]

3 Kasım 2017'de Caruana Galizia için Rotunda Mosta Kilisesi'nde cenaze töreni düzenlendi. Töreni Malta Başpiskoposu Charles Scicluna yönetti. Malta hükûmeti, demokrasisinde ifade özgürlüğüne yönelik herhangi bir saldırının kabul edilmeyeceğinin bir işareti olarak törenin düzenlendiği cuma gününü ulusal yas ilan etti.[24] Cenaze törenine Galizia'nın ailesi ve meslektaşlarının yanı sıra; Avrupa Parlamentosu Başkanı Antonio Tajani, Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı'nın basın özgürlüğü'nden sorumlu temsilcisi Harlem Désir, eski Malta Cumhurbaşkanı Eddie Fenech Adami, eski Malta Başbakanı Lawrence Gonzi ve binlerce Maltalı da katıldı.[25] Galizia'nın ailesi hoş karşılanmayacaklarını dile getirdiği için, törene cumhurbaşkanı Marie-Louise Coleiro Preca ve başbakan Joseph Muscat katılmadı.[26]

Dipnotlar

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ Eski Başbakan Joseph Muscat ile hiçbir ilişkisi bulunmamaktadır.

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ a b c ""Malta'yı seçime taşıyan gazeteci" öldürüldü". Euronews. 16 Ekim 2017. 17 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ekim 2017. 
  2. ^ a b c "Arrested at 9.30pm for posting three videos mocking Joseph Muscat at 7.30pm: THE GOLDEN YEARS OF LABOUR+POLICE HELL". Running Commentary. 24 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ekim 2017. 
  3. ^ a b Schiavone, Michael (2009). Dictionary of Maltese Biographies Vol. 1 A-F. Pubblikazzjonijiet Indipendenza. s. 503–504. ISBN 9789993291329. 18 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ekim 2017. 
  4. ^ Ganado, Philip Leone (16 Ekim 2017). "Daphne Caruana Galizia... Malta's most controversial journalist". Times of Malta. 16 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ekim 2017. 
  5. ^ "Magistrate Scerri Herrera withdraws court case against Caruana Galizia". Times of Malta. 23 Kasım 2011. 18 Mayıs 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ekim 2017. 
  6. ^ "Update 2: Caruana Galizia questioned by police for breaching 'political silence'". Times of Malta. 8 Mart 2013. 18 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ekim 2017. 
  7. ^ "Maltalı muhalif blog yazarı, bombalı saldırıda hayatını kaybetti". BBC Türkçe. 17 Ekim 2017. 18 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ekim 2017. 
  8. ^ Paul Cocks, Kurt Sansone (16 Ekim 2017). "Journalist Daphne Caruana Galizia murdered in Bidnija car bomb". Malta Today. 16 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ekim 2017. 
  9. ^ a b Borg, Bertrand (16 Ekim 2017). "Watch: Daphne Caruana Galizia killed in Bidnija car blast". Times of Malta. 18 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ekim 2017. 
  10. ^ "Panama Belgeleri'ni araştıran gazeteciye suikast". Deutsche Welle. 17 Ekim 2017. 17 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ekim 2017. 
  11. ^ "Shock, outrage and concern: reactions to Caruana Galizia's murder pour in". Times of Malta. 16 Ekim 2017. 18 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ekim 2017. 
  12. ^ "Thousands mourn Caruana Galizia at Sliema vigil". Times of Malta. 16 Ekim 2017. 17 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ekim 2017. 
  13. ^ "FBI asked to help investigate Caruana Galizia murder - Muscat". Times of Malta. 16 Ekim 2017. 22 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ekim 2017. 
  14. ^ "Malta journalist death: Caruana Galizia's son hits out". BBC. 17 Ekim 2017. 23 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ekim 2017. 
  15. ^ "Malta'dan gazeteci Galizia'nın katilini bulana 1 milyon euro". Sputnik. 21 Ekim 2017. 21 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ekim 2017. 
  16. ^ "Gazeteci suikastı soruşturmasına Europol de katıldı". Deutsche Welle. 27 Ekim 2017. 27 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ekim 2017. 
  17. ^ "Blogger suikastiyle ilgili 10 gözaltı". Euronews. 4 Aralık 2017. 4 Aralık 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Aralık 2017. 
  18. ^ "Caruana Galizia: Malta criticised over journalist murder probe". BBC News. 29 Mayıs 2019. 6 Haziran 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Şubat 2021. 
  19. ^ "Malta Başbakanı istifa ediyor". Haberturk.com. 2 Aralık 2019. 4 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Şubat 2021. 
  20. ^ "Joseph Muscat: 'I've paid highest political price for a dark episode'". Euronews. 12 Ocak 2020. 29 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Şubat 2021. 
  21. ^ Sharman, Jon (24 Şubat 2021). "Daphne Caruana Galizia murder: Vincent Muscat jailed for 15 years after guilty plea". The Independent. 23 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Şubat 2021. 
  22. ^ "Maltalı gazeteci Caruana Galizia suikastı soruşturmasında 'devletin sorumluluğuna' işaret edildi". BBC Türkçe. 30 Temmuz 2021. 30 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Temmuz 2021. 
  23. ^ "Malta's government responsible for murder of journalist Daphne Caruana Galizia, inquiry finds" (İngilizce). Euronews. 29 Temmuz 2021. 30 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Temmuz 2021. 
  24. ^ "Suikasta kurban giden Maltalı gazeteci toprağa verildi". Euronews. 3 Kasım 2017. 5 Aralık 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Aralık 2017. 
  25. ^ Bonnici, Julian (3 Kasım 2017). "I want to know who Daphne's killers are, and who sent them – EP president Tajani". The Independent. 8 Şubat 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Aralık 2017. 
  26. ^ "Muscat, Coleiro Preca not welcome for Caruana Galizia's funeral". Times of Malta. 2 Aralık 2017. 3 Aralık 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Aralık 2017. 

Dış bağlantılar

[değiştir | kaynağı değiştir]
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Daphne_Caruana_Galizia&oldid=33398614" sayfasından alınmıştır