Georges Politzer
| Georges Politzer | |
|---|---|
| Doğumu | 3 Mayıs 1903 Nagyvárad, Avusturya-Macaristan İmparatorluğu |
| Ölümü | 23 Mayıs 1942 (39 yaşında) Fort Mont-Valérien Kurşuna dizilerek idam edildi |
| Çağı | 20. yüzyıl felsefesi |
| Okulu | Marksizm |
| İlgi alanları | Psikoloji, psikanaliz |
Etkilendikleri | |
Georges Politzer (3 Mayıs 1903 - 23 Mayıs 1942), Macar kökenli Fransız marksist yazar ve felsefecidir. "Kızıl Kafalı Filozof" olarak tanınır. Bugünkü Romanya'nın Nagyvárad (Oradea) kentinde doğmuştur.
Yaşam öyküsü
[değiştir | kaynağı değiştir]Politzer daha 1919 yılındaki Macar ayaklanması sırasında aktivist olmuştu. Béla Kun yönetimindeki komünist konsey cumhuriyetinin yenilgiye uğramasından sonra ülke Avusturya-Macaristan İmparatorluğu amirali Miklós Horthy'nin baskıcı egemenliği altına girerken, Politzer de 17 yaşında sürgüne gitmek zorunda kaldı.
Viyana'da Sigmund Freud ve Sándor Ferenczi ile tanıştıktan sonra 1921 yılında Paris'e yerleşti. Beş yıl sonra felsefeninkilere varana kadar bütün akademik literatürü okumuştu. 1929 ve 1931 yılları arasında Fransız Komünist Partisi'ne katıldı.
1930 yılının başında Fransız Komünist Partisi 1939'da Alman işgaline kadar faaliyet gösterecek olan Paris İşçi Üniversitesi'ni kurmuştu. Bu üniversitedeki faaliyeti sırasında Politzer Diyalektik-Materyalizm derslerini üstlendi.
Marx ve Lenin'in taraftarı olarak psikolojiyle ilgilendi. Bu alanın özellikle somut görünümlerini ön plana çıkartırken, geleneksel psikolojiyi soyut olarak değerlendiriyordu. Başlarda Freud'un geliştirdiği psikanaliz teorisine ve onun uygulanma olanaklarına büyük ilgi gösterdi. Ancak zamanla komünist partinin psikanalize karşı tutumunun da etkisi altında psikanalizden uzaklaştı. Bu dönemde Saint-Maur Lisesi'nde felsefe öğretmeni olarak çalışıyordu.
Nazi Almanyası'nın Fransa'yı işgali sırasında 1940 yılındaki seferberlikte Paris'te görevlendirildi. Komünist Partisinin gizli önderliğine bağlı kaldı. Temmuz 1940'ta seferberlik bittikten sonra, yasadışı bir gazetenin yayıncıları arasında yer aldı.
Dünyaca ünlü fizikçi, Politzer'in dostu ve yoldaşı Paul Langevin'in Ekim 1940'ta tutuklanması üzerine fizikçinin tutuklandığını bildiren ve II. Dünya Savaşı boyunca faşizmin suçlarını ifşa eden Özgür Üniversite'nin (L'Université Libre) ilk sayısını yayınladı. L'Université Libre 1940 ve 1941 yıllarında tekrar yayınlandı.
Şubat 1942'de Politzer kendisi gibi bir direnişçi ve komünist olan eşi Mai'yle birlikte tutuklandı. 20 Mart 1942'de Nazi işgalcilere teslim edildi ve ağır işkenceden geçti. Yasadışı bir Fransızca akademik dergi yayınlamaya başlamasından kısa süre sonra, 23 Mayıs 1942'de kurşuna dizilerek idam edildi. Eşi Mai Auschwitz imha kampına gönderildi ve Mart 1943'te orada öldü.
Savaş sonrası çatışmalar
[değiştir | kaynağı değiştir]Antifaşist konumuna ve kurşuna dizilerek öldürülmesine karşın, savaştan sonra Politzer aktif bir direniş savaşçısı olarak kabul edilmedi.
L'Université Libre Fransa'nın kurtuluşundan sonra Yeni Üniversite (Université Nouvelle) adıyla yeniden yayınlandı.
Felsefeye katkısı
[değiştir | kaynağı değiştir]Mükemmel ve inatçı kararlılığı sayesinde ve militanlığına karşın Politzer, Sardinya'lı felsefeci Antonio Gramsci gibi, Fransa içinde ve dışında birçok aydına ilham kaynağı oldu. Buna karşın militan yönelimi resmi ve akademik felsefeciler ve tarihçiler tarafından hoşgörülmedi ve hafifsendi. Taraftarları açısındansa açık ve öğretici bir tarzda yazılmış olan eserleri geniş bir kabul gördü. Öğrencileri tarafından alınan notlara dayanan ve ölümünden sonra yayınlanan eseri Felsefenin Temel İlkeleri (Fransızca: Principes Élémentaires de Philosophie) Türkiye'de de geniş bir okuyucu kitlesi buldu ve 12 Eylül darbesi sonrasında yasaklanan ilk kitap oldu.
Eserleri
[değiştir | kaynağı değiştir]- Psikolojinin Temellerinin Eleştirisi (Critique des Fondements de la Psychologie), 1928
- Bergsonculuk, Felsefi bir Mistifikasyon(Le Bergsonisme, une Mystification Philosophique), Éditions Sociales
- Kan ve Altın (Sang et Or) ya da Kana Yenilmiş Altın (L'Or Vaincu par le Sang), Kasım 1940
- 20. Yüzyılda Devrim ve Karşı Devrim (Révolution et Contre-révolution au XXè Siècle), Éditions Sociales, Mart 1941
- Felsefe'nin Temel İlkeleri (Principes Élémentaires de Philosophie), l'Université Ouvrière'de 1935-1936 yıllarında verilen bir dersin notları.
- Yazılar 1 Felsefe ve Mitler (Écrits 1 La Philosophie et les Mythes), Éditions Sociales, 1973
- Yazılar 2 Psikolojinin Temelleri (Écrits 2 Les Fondements de la Psychologie), Éditions Sociales
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Bu kişinin Marxists Internet Archive'deki mevcut eserleri için: Georges Politzer.
- Cogniot, Georges Georges Politzer
- Politzer, Georges Felsefenin Başlangıç İlkeleri 10 Mart 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Politzer, Georges Felsefenin Temel İlkeleri 1 Nisan 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Politzer, Georges Felsefe ve Mitler
