Hırvat Savunma Kuvvetleri
| Hırvat Savunma Kuvvetleri | |
|---|---|
| Hrvatske obrambene snage | |
 Hırvat Savunma Kuvvetleri'nin Yaması | |
| Etkin | 22 Ocak 1991 – 5 Nisan 1993 |
| Dağılması | Eylül 1991, Hırvatistan[1] 21 Ağustos 1992, Bosna-Hersek[2] |
| Ülke |  Hırvatistan Bosna-Hersek Cumhuriyeti |
| Bağlılık | Hırvat Haklar Partisi (HSP) |
| Tipi | Ordu |
| Büyüklük | 8,000[3] |
| Merkez | Zagreb, Hırvatistan Ljubuški, Bosna-Hersek |
| Takma Adı | Siyahlar (Crnci) |
| Slogan | Za dom spremni |
| Renkleri | Siyah |
| Marş | Himna HOS-a – Za dom spremni[4] |
| Savaşları | Kışla Muharebesi Gospić Muharebesi Vukovar Savaşı Dubrovnik Kuşatması Mostar Kuşatması Posavina Savaşı Saraybosna Kuşatması |
| Komutanlar | |
| Ünlü komutanları | Dobroslav Paraga Blaž Kraljević |
| Nişanlar | |
| Bayrağı |  |
Hırvat Savunma Kuvvetleri (Hırvatça: Hrvatske obrambene snage veya HOS), 1991'den 1992'ye kadar, Yugoslav savaşlarının ilk evresinde, Hırvat Haklar Partisi'nin (HSP) paramiliter koluydu. Hırvatistan Bağımsızlık Savaşı sırasında HOS, birkaç ilk bölüğü organize etti ve Hırvatistan'ın savunmasına katıldı. Hırvatistan'daki savaşın zirvesinde HOS, birkaç tabur büyüklüğündeydi. İlk HOS birimlerine, Eylül 1991'de Hırvat polisi tarafından öldürülen HSP üyesi Ante Paradžik başkanlık etmekteydi. Kasım 1991'de Hırvatistan'da ilan edilen genel seferberliğin ve Ocak 1992'deki ateşkesin ardından HOS, Hırvat Ordusu tarafından absorbe edildi.
Bosna-Hersek'teki HOS birimleri, Blaž Kraljević liderliğindeki Hırvatlar, Boşnaklar ve yabancı gönüllülerden oluşmaktaydı.[5] 9 Ağustos 1992 tarihinde Kraljević ve sekiz personel, Mladen Naletilić komutasındaki Hırvat Savunma Konseyi (HVO) askerleri tarafından öldürüldü. [6] HOS kısa bir süre sonra dağıtıldı ve Boşnak-Hırvat Savaşı'nın başlangıcında HVO ile Bosna-Hersek Cumhuriyeti Ordusu tarafından absorbe edildi.[5] Son HOS birimi, 5 Nisan 1993 tarihinde Orta Bosna'da dağıldı. [7]
Tarihi
[değiştir | kaynağı değiştir]Hırvatistan
[değiştir | kaynağı değiştir]Kökeni
[değiştir | kaynağı değiştir]Hırvat Haklar Partisi, 26 Şubat 1990 tarihinde Dobroslav Paraga başkanı ve Ante Paradžik başkan yardımcısı olmak üzere Hırvatistan'da yeniden kuruldu. Hırvat sivil nüfusu silahlanmaya başladı ve 21 Aralık 1990 tarihinde Hırvatistan'daki Sırplar ayaklandı. Çok geçmeden Yugoslav Halk Ordusu (JNA), isyancı Sırplarla birleşti ve Hırvat Haklar Partisi kendi askeri kanadını kurmayı düşündü.
İlk HOS ekibi Ocak ayında kurulmuş olmasına rağmen HOS, resmî olarak 25 Haziran 1991 tarihinde Dobroslav Paraga, Ante Paradžik, Alija Šiljak ve HSP'nin diğer liderleri tarafından kurulmuştur.[8] HOS genelkurmayının kurulmasından kısa bir süre sonra Paradžik, onun şefi oldu. Genelkurmay, HSP'nin Zagreb'deki genel merkezi Ante Starčević Meydanı'nda bulunuyordu. HOS başlangıçta iyi silahlanmamıştı ve askerleri kendi silahlarını kullanıyordu. Lakin Sırp güçleriyle yaşanan çatışmalarda iyi performans gösterdiler ve Hırvat kamuoyunun dikkatini çektiler. HSP'nin Hırvat diasporasından ve Avustralya ile Kanada'daki HSP şubelerinden bağış alması, silah satın almalarına ve üyeliklerini artırmalarına olanak sağladı. Ancak her HSP üyesi askeri kanadı desteklemedi hatta sekreter Krešimir Pavelić, durumu protesto etmek amacıyla partiden ayrıldı.
HOS'a katılanların çoğu ya Bosna-Hersek ya da yurt dışından gelmekteydi. Ayrıca HOS, yurt dışında eğitilmiş askerleri de çekti.
HOS, Roma selamını kullandı ve siyah üniformalar giydi. Karargâhında Ustaşa liderlerinin portreleri bulunuyordu ve birimlerine Ustaşa generallerinin adı verilmişti. İkinci Dünya Savaşı dönemindeki faşistlerle olan apaçık ilişkileri, imajlarının Hırvatistan'ın uluslararası itibarına zarar vereceğinden korkan Hırvat hükûmetini endişelendirmişti. 1992'nin başlarında dağıtıldılar ve düzenli Hırvat Ordusu'na alındılar.[9]
Savaşlar
[değiştir | kaynağı değiştir]Hırvatistan Bağımsızlık Savaşı'nın başlangıcında HOS, yaklaşık 6.000 askerden oluşmaktaydı. Hırvat Ulusal Muhafızları (ZNG) üyesi olmalarına rağmen HOS görevlilerinin emirlerine uydular. HOS üyelerinin yalnızca HSP üyesi olabileceği yönündeki yazılı olmayan kural nedeniyle HOS, bir parti paramiliter örgütü olarak görülmekteydi. HOS ve ZNG, Kışla Muharebesi'ne ve Hırvatistan'daki diğer küçük muharebelere katıldılar. HOS'un HSP içindeki popülaritesi arttı ve çok geçmeden HOS, HSP'nin aktif olduğu neredeyse her kasabada yer aldı. 10 Eylül 1991 tarihinde Paraga ve Paradžik, Jelačić Meydanı'nda bir HOS bölüğünün 10.000 seyirciye yönelik bir gösterisini düzenledi. Gösteriden kısa bir süre sonra bölük, Robert Šilić komutasında Vukovar Savaşı'na katıldı.[kaynak belirtilmeli]
Bu sırada Dalmaçya'da HOS birimleri kuruldu. Mayıs 1991'e kadar Dalmaçya'daki HOS birimleri bölük büyüklüğündeydi. Paraga ile Slovenya Savunma Bakanı Janez Janša arasında yapılan anlaşmayla birlikler eğitim için Slovenya'ya gönderildi. Ekim 1991'e gelindiğinde birim, tabur büyüklüğüne ulaştı. 9. Tabur (Rafael "Şövalye" Boban Taburu) olarak adlandırıldı ve Split'teki HSP şubesi başkanı Jozo Radanović tarafından komuta edildi. Bu birim, Hırvat birimlerinin en popülerlerinden biri haline geldi. Aralık 1991'in başlarında Radanović, HOS'ta albaylığa terfi etti.[kaynak belirtilmeli]
Paradžik, 21 Eylül 1991 tarihinde Zagreb yakınlarındaki bir polis kontrol noktasında, yetkililerin kaza olarak tanımladığı bir olayda vuruldu. 23 Kasım'da Hırvat hükûmeti genel seferberlik başlattı ve HOS milislerinin çoğu Hırvat Ordusu birimlerine katıldı. Ocak 1992'deki ateşkesten kısa bir süre sonra HOS, Hırvatistan'daki faaliyetlerine son verdi.[kaynak belirtilmeli]
Bosna-Hersek
[değiştir | kaynağı değiştir]
Bosna-Hersek'teki Hırvat Savunma Kuvvetleri'nin (HOS) karargâhı, Ljubuški'de bulunuyordu ve çoğunlukla ülkenin güney bölgesinde faaliyet gösteriyordu. Komutanları Blaž Kraljević'ti. Bosna Savaşı'nın başlangıcında Sırp güçlerine karşı HVO ve ARBiH ile aynı safta savaştılar. [7] Bosna-Hersek'teki HOS kuvvetlerinin gücünün, piyade silahlarıyla donanmış 5000 kadar üye olduğu tahmin ediliyordu. [10] Pek çok Bosnalı Müslümanı saflarına dahil ettiler ve Hırvatistan ile Bosna-Hersek arasında bir konfederasyon kurulması fikrinden yana oldular.[11] Sık sık "Hırvatistan Drina'ya, Bosna Adriyatik'e" sloganını kullandılar. [10] HOS, Haziran 1992'de HV ve HVO güçlerinin Sırp güçlerini Doğu Hersek'e doğru ittiği sırada Mostar kuşatmasının kırılmasına katıldı. [11]
HOS ve HVO arasındaki ilişkiler zamanla kötüleşti. Bununla birlikte HOS, ülke çapında bütünsel bir şekilde işlev görmedi. HOS, Novi Travnik bölgesinde HVO'ya daha yakındı. Mostar bölgesinde ise HOS ile HVO arasında giderek gerginleşen ilişkiler vardı. 9 Ağustos'ta Blaz Kraljević, Mladen Naletilić komutasındaki HVO askerleri tarafından, Kruševo köyündeki bir polis kontrol noktasında belirsiz koşullarda öldürüldü.[6] 23 Ağustos 1992 tarihinde Hersek'teki HVO ve HOS liderleri, HOS'u HVO'ya dahil etme konusunda anlaştılar. Geri kalan HOS güçleri daha sonra Saraybosna hükûmeti tarafından ARBiH'in bir parçası olarak tanındı. Orta Bosna'daki HOS güçleri, Nisan 1993'te HVO ile birleşti.[7] HOS üyesi olan Boşnakların çoğu ise Müslüman Silahlı Kuvvetleri'ne (MOS) katıldı. [7]
Semboller
[değiştir | kaynağı değiştir]HOS sembolleri, spor etkinliklerinde sağcı taraftarlar arasında Za Dom Spremni sloganlı bayrağının popülaritesinin artması ve HOS gazilerinin halka açık etkinliklerde HOS ve Ustaşa amblemlerini kullanmaya devam etmesi nedeniyle son yıllarda tartışmalı bir konu haline geldi.[9]
Birimler
[değiştir | kaynağı değiştir]| İsmi | Sembolü | Merkezi | Komutanı |
|---|---|---|---|
| 1. Tabur Ivan Vitez Brdar (1. bojna Ivan Vitez Brdar) |
|
Livno, Bosna-Hersek | Mate Šukan |
| 2. Tabur Stojan Vujnović "Sırp" (2. bojna Stojan Vujnović Srbin) |
|
Domaljevac, Bosna-Hersek | Stojan Vujnović |
| 4. HOS Taburu (4. bojna HOS-a) |
|||
| 6. Tabur Marijan Baotić (6. bojna Marijan Baotić) |
Vinkovci, Hırvatistan | ||
| 9. Tabur Rafael Vitez Boban (9. bojna Rafael Vitez Boban) |
|
Split, Hırvatistan | Marko Skejo |
| 1. Bölük Ante Paradžik (1. satnija Ante Paradžik) |
Jasenovac, Hırvatistan | ||
| Vukovar HOS Bölüğü (Vukovarska satnija HOS-a) |
Vukovar, Hırvatistan | Robert Silić | |
| 13. Tabur Jure Vitez Francetić (13. bojna Jure Vitez Francetić) |
|
Tomislavgrad, Bosna-Hersek | Ivan Mamić |
| Şövalyeler (Vitezovi) | 
|
Vitez, Bosna-Hersek | |
| 101. Tabur Drina'ya (101. bojna Do Drine) |
Saraybosna, Bosna-Hersek | ||
| 19. Tabur Vitez Jure Francetić (19. bojna Vitez Jure Francetić) |
Gospić, Hırvatistan | Valentin Rajković | |
| Kara Kurtlar (Crni vukovi) |
Kalesija, Bosna-Hersek | ||
| İşaretli Olanlar (Zigosani) |
|
Novi Travnik, Bosna-Hersek | |
| Avcı Bölüğü
(Satnija Lovci) |
 |
Ljubuški, Bosna-Hersek | |
| Bağımsız Güvenlik Bölüğü (Samostalna satnija osiguranja) |
Zagreb, Hırvatistan | ||
| Mostar HOS Taburu
(Mostarska bojna HOS-a) |
Mostar, Bosna-Hersek | ||
| Ljubuški HOS Bölüğü (Ljubuška satnija HOS-a) |
Ljubuški, Bosna-Hersek | ||
| Zenica HOS Bölüğü (Zenička satnija HOS-a) |
Zenica, Bosna-Hersek | ||
| Tuzla HOS Bölüğü (Tuzlanska satnija HOS-a) |
Tuzla, Bosna-Hersek | ||
| Čapljina HOS Bölüğü (Čapljinska satnija HOS-a) |
Čapljina, Bosna-Hersek |
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- Hewitt, Dawn M. (1998). From Ottawa to Sarajevo: Canadian Peacekeepers in the Balkans. Kingston, Ontario: Centre for International Relations, Queen's University. ISBN 978-0-88911-788-4.
- "Expert Opinion: On the War Connections of Croatia and Bosnia and Herzegovina (1991–1995)". Journal of Contemporary History. Zagreb, Croatia: Croatian Institute of History. 36: 249-289. 2004. Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (yardım); Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=(yardım) - Ramet, Sabrina P. (2006). The Three Yugoslavias: State-Building and Legitimation, 1918–2005. Bloomington: Indiana University Press. ISBN 978-0-253-34656-8.
- Shrader, Charles R. (2003). The Muslim-Croat Civil War in Central Bosnia: A Military History, 1992–1994. College Station, Texas: Texas A&M University Press. ISBN 978-1-58544-261-4.
- "Obnavljanje i djelovanje Hrvatske stranke prava, 1990-1992" [Renewal and political activism of the Croatian Party of Rights (HSP), 1990-1992]. Croatian Political Science Review. Zagreb, Croatia: Fakultet političkih znanosti Sveučilišta u Zagrebu. 51 (2): 55-87. 2014. Erişim tarihi: 7 Ocak 2019. Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (yardım); Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=(yardım)
- ^ Absorbed into the Croatian ground army
- ^ Absorbed into the Croatian Defence Council and Army of the Republic of Bosnia and Herzegovina
- ^ Veselinović 2014, s. 70-71.
- ^ "Himna HOS-a". YouTube. 20 Eylül 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ocak 2023.
- ^ a b Nigel Thomas, Nigel Thomas (2006). The Yugoslav Wars: Bosnia, Kosovo and Macedonia 1992–2001. Osprey Publishing. s. 21. ISBN 1-84176-964-9.
- ^ a b Ramet 2006.
- ^ a b c d Shrader 2003.
- ^ Croatian Party of Rights History, HOS Party Headquarters.
- ^ a b "Croatian President's Reluctant Struggle Against Fascist Symbols". Balkan Insight. 5 Mayıs 2020. 18 Şubat 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Eylül 2023. Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (yardım); Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=(yardım) - ^ a b Veselinović 2014.
- ^ a b Hewitt 1998.
