HAARP
Yüksek Frekanslı Etkin Kutup Işıkları Araştırma Programı (İngilizce: High-frequency Active Auroral Research Program) ya da HAARP; ABD Hava Kuvvetleri, Deniz Kuvvetleri, Alaska eyaletinin en büyük üniversitesi Alaska Fairbanks ve Defansif İleri Araştırma Projeleri Ajansı (DARPA)[1] tarafından finanse edilmiş, etkin kutup ışıkları tabanlı, iyonosferin özelliklerini ve davranışlarını araştırmak üzere Alaska'da sürdürülen çalışma.[2] İngiliz havacılık şirketi BAE Systems tarafından tasarlanmış ve inşa edilmiştir.
Tarihi
[değiştir | kaynağı değiştir]Alaska'da kurulu HAARP İstasyonu, 1993 yılında işler duruma geçmiş olup şu an etkin olan IRI (İyonosferik Araştırma Aracı) 2007 yılında tamamlanmıştır. HAARP'ın 2008 yılından sonra vergi ile finanse edilmiş 250 milyon $ harcaması gerçekleşmiştir. Mayıs 2013'te müteahhit değişikliğinin beklenmesi nedeniyle geçici olarak kapatılacağı bildirilmiş, Mayıs 2014'te HAARP programının bir yıl içerisinde tamamen sona erdirilebileceği belirtilmiştir. Ağustos 2015'te tesis ve tüm ekipmanları Alaska Fairbanks Üniversitesine devredilmiştir.
Amacı
[değiştir | kaynağı değiştir]Alaska Fairbanks Üniversitesi tarafından bildirildiği üzere, HAARP'ın amacı iyonosferi çözümleyerek radyo iletişim, izleme ve navigasyon için teknolojik iyileştirme gizilini araştırmaktır. HAARP programı, Alaska Gakona bölgesinde Amerikan Hava Kuvvetlerine ait bir arazi üzerinde yer alan ve büyük, yarı-arktik bir tesis olan HAARP Araştırma İstasyonunu işletmektedir. Bu istasyondaki en önemli ve en meşhur cihaz IRI'dır. Bu cihaz yüksek frekans bandında çalışan yüksek güçlü bir radyo vericisidir. IRI ile iyonosferin sınırlı bir bölgesi uyarılabilir. VHF ve UHS radarı, fluxgate manyetometresi, digisonde (bir iyonosferik ses cihazı), indüksiyon manyetometresi gibi diğer araçlar IRI tarafından uyarılan bölgedeki fiziksel süreçlerin incelenmesi için kullanılır. Merkezde yüksek frekansta radyo sinyali yayınlayabilen toplam 180 adet anten bulunmaktadır. IRI ile iyonosferi anten gibi kullanarak düşük frekanslı elektromanyetik dalgalar yaratılabilir ve zayıf kutup ışıkları benzeri parlamalar elde etmek olanaklıdır.[1]
Komplo teorileri
[değiştir | kaynağı değiştir]HAARP projesi, iklim denetim silahı olması ve yapay deprem,[3] zihin kontrolü yaratabilmesi gibi birçok ayrı komplo teorisine konu olmuştur. Pek çok bilim insanı ve eleştirmenler tarafından bu iddiaların eksik veya yanlış bilgiye dayandığı, iddiaların tesisin kabiliyetlerinin çok üzerinde olduğu ve var olan doğa biliminin kapsamını aştığı söylenmiştir. Stanford Üniversitesi profesörü Umran İnan, Popular Science dergisine verdiği demeçte iklim denetimi ile ilgili komplo teorilerinin "tamamen yanlış bilgiye dayandığını" belirtmiş ve "Dünya gezegeninin (meteorolojik) sistemlerini ne yapsak bozamayız. Her ne kadar HAARP'ın yaydığı radyasyon çok büyük de olsa, bir şimşeğin gücü ile kıyaslandığında çok küçüktür ve tüm dünyada saniyede 50 ila 100 şimşek çakmaktadır, HAARP'ın yoğunluğu çok küçük"[4] demiştir.[5]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b "High-frequency Active Auroral Research Program (HAARP)". Alaska: University of Alaska Fairbanks. 3 Eylül 2015. 12 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2017.
- ^ "Establishing A Space Physics and Radio Science Observatory" (PDF). University of Alaska Fairbanks. 16 Eylül 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Şubat 2023.
- ^ "HAARP: Kahramanmaraş depremleriyle yeniden gündeme gelen komplo teorileri". BBC News Türkçe. 23 Şubat 2023. 23 Şubat 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Şubat 2023.
- ^ Abe Streep (18 Haziran 2008). "The Military's Mystery Machine". Popular Science. 4 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2017.
- ^ David Naiditch (3 Mart 2010). "Is Baked Alaska Half-Baked?". 9 Mart 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2017.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]
- HAARP resmi web sayfası (University of Alaska Fairbanks)
- Facebook'ta HAARP
- X'te HAARP
