İçeriğe atla

Mihail Pokrovski

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Mihail Nikolayeviç Pokrovski
Rusça: Михаил Николаевич Покровский
1907 yılında Avrupa'da sürgündeyken
Moskova Belediye Başkanı
Görev süresi
Kasım 1917 - Mart 1918
Yerine geldiği Viktor Nogin
Yerine gelen Pyotr Smidoviç
Kişisel bilgiler
Doğum 29 Ağustos 1868(1868-08-29)
Moskova, Rus İmparatorluğu
Ölüm 10 Nisan 1932 (63 yaşında)
Moskova, SSCB
Partisi Rusya Sosyal Demokrat İşçi Partisi,
Sovyetler Birliği Komünist Partisi
Bitirdiği okul Moskova Üniversitesi Tarih Fakültesi
Mesleği Tarihçi, siyasetçi
Ödülleri Lenin Nişanı
Askerî hizmeti
Bağlılığı  Sovyetler Birliği
Hizmet yılları 1917 – 1922
Çatışma/savaşları Rus İç Savaşı

Mihail Nikolayeviç Pokrovski (Rusça: Михаил Николаевич Покровский) (29 Ağustos 1868 Moskova, Rus İmparatorluğu – 10 Nisan 1932 Moskova, SSCB), SSCB'li tarihçi ve devlet adamıdır. Rus Marksist tarihçilerinin önde gelen temsilcilerindendir.

Hayatı

[değiştir | kaynağı değiştir]

Mihail Pokrovski 29 Ağustos 1868 tarihinde, Çar ailesinden gelen asalete sahip bir devlet memurunun oğlu olarak Moskova'da doğdu.[1]

Pokrovski'nin fikir ayrılıkları nedeniyle yüksek lisansı tamamlayamadığı akademisyen Vasili Klyuçevski.
Paul Vinogradoff

İyi eğitim gördü. Önce (lise üstü sayılabilecek) Gymnasium okulunu tamamladı, ardından 19 yaşında Moskova Üniversitesi'nin Tarih Fakültesi'ne kaydoldu. Burada Vasili Klyuçevski ve Paul Vinogradoff gibi çağının önemli iki yenilikçi tarih akademisyenlerinden eğitim aldı.[2]

Genç yaşta devrimci harekete katıldı. 1904'te Aleksandr Bogdanov tarafından yönetilmekte olan Pravda gazetesine yazılar yazdı. 1905'te Rusya Sosyal Demokrat İşçi Partisi'ne (RSDRP) üye oldu.[1] Mesleği tarihçi olan devrimcilerin ilk katılanlarından biriydi.

Bolşevik hareketi içinde daha çok Bogdanov çevresinde kümelenen radikal bir fraksiyona yakın biçimde siyaset yapıyordu. Vpered adlı bu yapı, Bogdanov'un öncülüğünde kurulmuş[3] ve Maksim Gorki, Anatoli Lunaçarski, Grigori Aleksinski, Stanislav Volski, Martin Liadov gibi önemli isimlerin yer aldığı bir fraksiyondu. Vpered, karşı devrimin politik ortamında gelişti ve RSDRP içindeki siyasi kontrol, özgünlük ve fonlar yüzünden siyasi bir çekişme içindeydiler.[4][5]

1905 Rus Devrimi'ni izleyen dönemde Rusya'yı terk etmek zorunda kaldı ve 1908-17 arasında yurtdışında, özellikle Fransa'da yaşadı.

Bogdanov ve Lunacharsky parti siyasetinden mahrum kaldıkları dönemde, 1911 yılında, eğitim ve proletarya kültürüne odaklanmaya çalışırlarken, Aleksinski Vpered'i geleneksel yoldan çıkarmayı amaçlayan "yasadışı" geleneğini sürdürebileceklerini düşünüyordu. Pokrovski ve Vyaçeslav Menzhinski'nin bir araya geldiği bu yeniden yapılanan grup, Proletari gazetesinin yayın kurulunun denetimini ele geçirdi ve "proleter kültür ve bilim" anlayışından ayrıldı.[6] Ancak Vpered etkisini kaybetti ve sonunda 1912'de sonlandırıldı.[7]

Bu dönemde Pokrovski Lev Troçki'ye yaklaştı. Marksçı açıdan bir inceleme olan yapıtlarını (Russkaya istoriya s drevneyşih vremyon (1911-12; Eski Çağlardan Bugüne Rus Tarihi) ve Oçerk istorii russkoy kultur (1915-18; Rus Kültür Tarihinin Ana Hatları)) burada yazdı. Bolşeviklerin yönetimi ele geçirmek için yürüttükleri mücadeleye katılmak üzere 1917 Ekim Devrimi sırasında ülkesine döndü.

1920'lerin başında Lev Troçki'ye karşı yürütülen kampanyada etkin rol oynadı. Ardından hükûmette, Rus Komünist Partisi'nde ve çeşitli akademik kuruluşlarda görev aldı.

1921 yılında Kızıl Profesörler Enstitüsü'nün kurucuları arasında yer aldı ve ilk 10 yıl boyunca enstitünün rektörlüğünü yaptı.[8] Ölümünden sonra Pavel Yudin'in rektörlüğünde bir süre daha devam eden enstitü, 1938 yılında kapatıldı.[9]

1929'da SSCB Bilimler Akademisi'ne kabul edildi.

1920'lerdeki Sovyet tarihçiliğinin en etkili ismi olarak kabul edilmektedir.

Marksist tarihçilik ile "burjuva tarihçiliği" arasında hiçbir ortak yan olamayacağını öne süren, tarihçiyi proletaryanın ve partinin tarih cephesindeki bir neferi sayan katı anlayışlarına karşın, hep kitlelerin rolünü vurgularken önder-bireylerin rolünü gözden kaçırdığı gerekçesiyle, düşünceleri Stalin tarafından Marksizm ve bilim dışı olarak değerlendirildi ve ancak ölümünden yıllar sonra Sovyetler Birliği Komünist Partisi'nin (SBKP) 1961'deki XXII. Kongresi'nde saygınlığı iade edildi. Bu örnek, Lenin ve Stalin dönemleri arasındaki belirli bir farkı ve bazı eski Bolşeviklerin Stalinizm'e geçemeyişlerini yansıtmıştır.

Rus tarihini Marksist-Leninist ilkelere sıkı sıkıya bağlı bir bakış açısıyla yorumlayan Pokrovski, yapıtlarında sosyalist devrimin ve proletarya diktatörlüğünün Marksizmin kaçınılmaz siyasal sonuçları olduğunu ve diyalektik yöntemin önemini vurgulamıştır. Kitapları arasında Russkaya istoriya s drevneyşih vremyon (1911-12; Eski Çağlardan Bugüne Rus Tarihi) ve Oçerk istorii russkoy kultur (1915-18; Rus Kültür Tarihinin Ana Hatları) sayılabilir.

Tarih yaklaşımı

[değiştir | kaynağı değiştir]
Mihail Pokrovski'nin "Eski Çağlardan Bugüne Rus Tarihi" adlı 1913 tarihli eseri.

Pokrovsky, kendi tarih yazıcılığında Marksist teoriyi ve Rus Tarihi içindeki üst sınıfların vahşetini 1910 ile 1913 yılları arasında kaleme aldığı "Eski Çağlardan Bugüne Rus Tarihi" eserinde vurgulamış ve tarihin belirleyici unsurlarının, kişilerden ziyade ekonomi ve sınıf mücadelesinin itici gücü olduğunu gösterilmiştir.

Beyaz Rus Bolşevik filozof ve yazar Aleksandr Bogdanov (1873-1928), Pokrovski'nin Avrupa'da sürgünde olduğu dönemde yakın ilişkili olduğu kişiler arasındaydı.

Ölümü

[değiştir | kaynağı değiştir]

10 Nisan 1932 tarihinde Moskova'da kanser nedeniyle öldü.[10]

Ölümünün ardından

[değiştir | kaynağı değiştir]

Pokrovski'nin ölümünden sonra, bireysel kahramanlar ve kötüler tarafından doldurulan yurtsever bir ulusal tarihin reddeden Pokroskki'nin yaklaşımını marjinalleştirmek için çaba gösterildi. Daha önce Pokrovski'nin dört ciltlik En Yoğunlaştırılmış Formunda Rus Tarihî eserindeki yaklaşım Sovyet tarihinde popüler idi.[11]

Mart 1934'te Rus Komünist Partisi Politbürosu, ulusal tarih ders kitapları sorununu ele aldı. Genel Sekreter Jozef Stalin, Pokrovski'nin etkili olduğu ulusal tarih yazımında, aşırı derecede soyut ve şematik bir sunumun propaganda için yeterli olmadığına karar verdi. 1934 ve 1935'te onlarca bilim adamına, yeni bir standart tarih ders kitabı yazma görevi verildi. Yoğun çabaya rağmen, bu yıllarda rejim için tatmin edici tek bir kitap üretilemedi.[12]

Zhdanov Komisyonu Stalin ile birlikte, Pokrovski okulunun tarihçilerini "anti-Marksist, anti-Leninist, esasen tasfiyeci ve anti-bilimsel", dolayısıyla kök salmış olan zararlı fikirlerin kanalları olarak kategorize eden etkili bir bildiri yayınladı.[13] Stalin'in ölümüne kadar bu yaklaşım devam etti.[10]

Ancak Sovyet lideri Stalin'in ölümünden ve ardından politikalarının Komünist Parti tarafından reddedilmesinden sonra Pokrovsky'nin eseri, SSCB'deki akademik tarihçiler arasında bazı etkilere yeniden kavuştu. Pokrovsky, eleştirmenleri tarafından sert bir Marksist polemikçi olarak görülseler de, başkaları tarafından "propagandanın taleplerine entelektüel dürüstlüğünü feda etmeyecek, vicdansız bir bilim adamı" olarak kabul edilir ve onun belirsiz bir mirası bırakır.[14]

Eserleri

[değiştir | kaynağı değiştir]
  • 7 let proletarskoi diktatury (7 years of proletarian dictatorship). Moscow: Gosudarstvennoe Izdatel'stvo, n.d. (1924).
  • History of Russia From the Earliest Times to the Rise of Commercial Capitalism. D.S. Mirsky, trans. New York: International Publishers, 1931.
  • Brief History of Russia, Volume II. D.S. Mirsky, trans. New York: International Publishers, 1933.
  • Izbrannye proizvedeniia v chetyrekh knigakh (Selected Works in four volumes). Moscow: Mysl, 1966.
  • Szporluk, Roman; Szporluk, Mary Ann (1970). Ann Arbor (Ed.). Russia in World History: Selected Essays. Michigan Üniversitesi Yayınları. 

Konuyla ilgili yayınlar

[değiştir | kaynağı değiştir]
  • David Brandenberger, "Politics Projected into the Past: What Precipitated the Anti-Pokrovskii Campaign?" 15 Aralık 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. in Ian D. Thatcher (ed.), Reinterpreting Revolutionary Russia: Essays in Honour of James D. White. Houndmills, England: Palgrave, 2006; pp. 202–214.
  • David Brandenberger, "Who Killed Pokrovsky (the Second Time)? The Prelude to the Denunciation of the Father of Soviet Marxist Historiography, January 1936," Revolutionary Russia, vol. 11, no. 1 (1998), pp. 67–73.
  • Eissenstat, Bernard W. (1969). M. N. Pokrovsky and Soviet Historiography: Some Reconsiderations 15 Aralık 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Slavic Review 28 (4), 604-618.
  • Enteen, George M. (1969). Soviet Historians Review Their Own Past: The Rehabilitation of M. N. Pokrovsky 12 Nisan 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Europe-Asia Studies 20 (3), 306-320.
  • Enteen, George M. (1970). Pokrovsky's Rehabilitation: A Reply to Bernard W. Eissenstat 13 Nisan 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Europe-Asia Studies 22 (2), 295-297.
  • John F. Barber, Soviet Historians in Crisis, 1928-1932. London: Palgrave Macmillan, 1981.
  • Jonathan Frankel, "Party Genealogy and the Soviet Historians (1920-1938)," Slavic Review, vol. 25, no. 4 (Dec. 1966), pp. 563–603. In JSTOR 16 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  • Boris Dmitrievich Grekov, Против исторической концепции М.Н. Покровского; сборник статей. (Against the Historical Conceptions of M.N. Pokrovsky: Collection of Articles). In two volumes. Moscow: Izdatel'stvo Akademii nauk SSSR, 1939-1940.
  • Alexandr Mazour, Modern Russian Historiography. Princeton, NJ: D. Van Nostrand Company, 1958.
  • M.V. Nechkina, "Vopros o M.N. Pokrovskom v postanovleniiakh partii i pravitel'stva 1934-1938 gg." (The question of M.N. Pokrovsky in the regulations of the party and government 1934-1938), Istoricheskie zapiskie, no. 118 (1990), pp. 232–246.
  • Konstantin Shteppa. Russian Historians and the Soviet State. New Brunswick, NJ: Rutgers University Press, 1962.
  • Oleg Dmitrievich Sokolov, М.Н. Покровский и советская историческая наука (M.N. Pokorovsky and Soviet Historical Science). Moscow: Misl', 1970.
  • Roman Szpoluk, "Pokrovsky and Russian History," Survey, October 1964.

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ a b Szporluk, Roman; Szporluk, Mary Ann (1970). "Introduction". Ann Arbor (Ed.). Russia in World History: Selected Essays. Michigan Üniversitesi Yayınları. s. 3. 
  2. ^ Jackson, George; Devlin, Robert (1989). Dictionary of the Russian Revolution (İngilizce). Westport: CT: Greenwood Press. ss. 451-453. 
  3. ^ Marot, J. E. (Temmuz 1990). "Alexander Bogdanov, Vpered, and the Role of the Intellectual in the Workers' Movement". Russian Review (İngilizce), 49(3). Blackwell. ss. 241-264. 
  4. ^ Read, C. (2013). Lenin: a revolutionary life (İngilizce). Routledge. ISBN 9781134624713. 27 Eylül 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Eylül 2017. 
  5. ^ Sochor, Z. A. (1988). Revolution and Culture: The Bogdanov-Lenin Controversy (İngilizce). Cornell University Press. s. 4. ISBN 9780801420887. 
  6. ^ Biggart, J. (1989). Alexander Bogdanov, Left-Bolshevism and the Proletkult 1904 - 1932 (İngilizce). University of East Anglia. s. 150. 
  7. ^ Marot, J. E. (2012). The October Revolution in Prospect and Retrospect: Interventions in Russian and Soviet History (İngilizce). BRILL. s. 208. ISBN 9789004229877. 
  8. ^ David-Fox, Michael (1997). Revolution of the Mind: Higher Learning Among the Bolsheviks, 1918-1929 (İngilizce). Ithaca: Cornell University Press. ss. 133, 139. 
  9. ^ Boterbloem, Kees (2004). The life and times of Andrei Zhdanov, 1896-1948 (İngilizce). McGill-Queen's Press. s. 188. ISBN 978-0-7735-2666-2. 
  10. ^ a b Brandenberger, David (2006). Ian D. Thatcher (Ed.). Reinterpreting Revolutionary Russia: Essays in Honour of James D. White. Politics Projected into the Past: What Precipitated the Anti-Pokrovskii Campaign? (İngilizce). İngiltere: Houndmills, Palgrave. s. 202. 
  11. ^ Brandenberger, Politics Projected into the Past: What Precipitated the Anti-Pokrovskii Campaign?, ss. 203.
  12. ^ Brandenberger, Politics Projected into the Past: What Precipitated the Anti-Pokrovskii Campaign?, ss. 204.
  13. ^ Elmo, Timoteus (9 Haziran 2011). Mikhail Pokrovsky (İngilizce). Loc Publishing. s. 100. ISBN 9786136659169. 
  14. ^ Roman Szporluk, "Introduction", ss. 1.

Dış bağlantılar

[değiştir | kaynağı değiştir]
Wikimedia Commons'ta Mihail Pokrovski ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.
Siyasi görevi
Önce gelen:
Viktor Nogin 		Moskova Belediye Başkanı
Kasım 1917 – Mart 1918 		Sonra gelen:
Pyotr Smidoviç
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Mihail_Pokrovski&oldid=34109962" sayfasından alınmıştır