İçeriğe atla

Monomer

Vikipedi, özgür ansiklopedi

Monomer (mono-, "bir" + -mer, "kısım"), diğer monomer molekülleri ile birlikte reaksiyona girerek daha büyük bir polimer zinciri veya üç boyutlu bir ağ oluşturabilen bir moleküldür, bu sürece polimerizasyon adı verilir.[1][2]

IUPAC tanımı
Monomer molekülü: Polimerizasyona uğrayabilen, dolayısıyla bir makromolekülün temel yapısındaki yapısal birimlere katkıda bulunan bir molekül.[3]

Sınıflandırma

[değiştir | kaynağı değiştir]

Monomerler birçok şekilde sınıflandırılabilir. Oluşturdukları polimerin türüne bağlı olarak iki geniş sınıfa ayrılabilirler. Kondenzasyon polimerizasyonuna katılan monomerler, katılma polimerizasyonuna katılan monomerlerden farklı bir stokiyometriye sahiptir:[4]

Bir naylon, su veren iki monomerin kondenzasyon polimerizasyonu ile oluşturulur.

Diğer sınıflandırmalar şunları içerir:

Tek tür monomerin polimerizasyonu bir homopolimer verir. Çoğu polimer kopolimerlerdir, yani iki farklı monomerden türetilmiştirler. Kondenzasyon polimerizasyonları durumunda, komonomerlerin oranı genellikle 1:1'dir. Örneğin, birçok naylon oluşumu eşit miktarda dikarboksilik asit ve diamin gerektirir. Katılma polimerizasyonları durumunda, komonomer içeriği genellikle sadece yüzde birkaçtır. Örneğin, küçük miktarlarda 1-okten monomerleri, özel polietilen vermek üzere etilen ile kopolimerize edilir.

Sentetik monomerler

[değiştir | kaynağı değiştir]

"Monomerik protein" terimi ayrıca bir multiprotein kompleksi oluşturan proteinlerden birini tarif etmek için de kullanılabilir.[5]

Doğal monomerler

[değiştir | kaynağı değiştir]

Ana biyopolimerlerden bazıları aşağıda listelenmiştir:

Proteinler için monomerler amino asitlerdir. Polimerizasyon ribozomlarda meydana gelir. Protein üretmek için genellikle yaklaşık 20 tip amino asit monomeri kullanılır. Dolayısıyla proteinler homopolimer değildir.

Polinükleik asitler (DNA/RNA) için monomerler, her biri bir pentoz şekerinden, nitrojenli bir bazdan ve bir fosfat grubundan oluşan nükleotidlerdir. Nükleotid monomerleri hücre çekirdeğinde bulunur. Dört tür nükleotid monomeri, DNA'nın öncüleridir ve dört farklı nükleotid monomeri, RNA'nın öncüleridir.

Glikoz ve ilgili şekerler

[değiştir | kaynağı değiştir]

Karbonhidratlar için monomerler, monosakkaritlerdir. En bol bulunan doğal monomer, glikozidik bağlarla selüloz, nişasta ve glikojen polimerlerine bağlanan glikozdur.[6]

İzopren, doğal kauçuk oluşturmak için polimerize olan doğal bir monomerdir, çoğunlukla cis-1,4-poliizopren, ancak aynı zamanda trans-1,4-polimer. Sentetik kauçuklar genellikle yapısal olarak izopren ile ilişkili olan bütadiene dayanır.

  1. ^ Young, R. J. (1987) Introduction to Polymers, Chapman & Hall 0-412-22170-5
  2. ^ "International Union of Pure and Applied Chemistry, et al. (2000) IUPAC Gold Book, Polymerization". 6 Aralık 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Kasım 2020. 
  3. ^ "Polimer bilimindeki temel terimler sözlüğü ( IUPAC Önerileri 1996)". Saf ve Uygulamalı Kimya. 68 (12): 2287-2311. 1996. doi:10.1351/pac199668122287. 
  4. ^ D. Margerison, G. C. East, J. E. Spice (1967). An Introduction to Polymer Chemistry. Pergamon Press. ISBN 978-0-08-011891-8. 
  5. ^ Bruce Alberts, Alexander Johnson, Julian Lewis,Otin Raff, Keith Roberts, and Peter Walter, Molecular Biology of the Cell, 2008, Garland Science, 978-0-8153-4105-5.
  6. ^ Ebuengan, Kaye. "Biomolecules: Classification and structural properties of carbohydrates". Academia.edu. 16 Ekim 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. 

Dış bağlantılar

[değiştir | kaynağı değiştir]