Newton'ın top güllesi
Newton'ın top güllesi, kütleçekim kuvvetinin evrensel olduğu ve gezegensel hareketlere neden olduğu hipotezini oluşturmak için Isaac Newton tarafından kullanılan bir düşünce deneyidir. Newton bu düşüncesinden 1728'de yayımladığı A Treatise of the System of the World (Dünya sisteminin bilimsel bir incelemesi) adlı kitabında bahsetmiştir.
Deney
[değiştir | kaynağı değiştir]
Bu düşünsel deneyde Newton çok yüksek bir dağın tepesinden yeryüzüne yatay olarak atılan bir top güllesini hayal eder.
Eğer kütleçekim kuvveti olmasa ve hava sürtünmesi de yok sayılırsa, top güllesi doğrusal bir yol izleyerek dünyadan uzaklaşacaktır.
Eğer top güllesi, üzerine etkiyen kütleçekim kuvveti dikkate alınırsa, farklı ilk hızlar için farklı yollar izleyecektir.
- Eğer ilk hızı yavaş ise, bilindiği üzere hemen dünya yüzeyine düşecektir. (A ve B)
- Eğer hızı yörünge eşik hızına eşit ise, tıpkı ay gibi Dünya çevresinde sabit bir çembersel yörüngede dönmeye devam edecektir. (C)
- Eğer hızı yörünge eşik hızından büyük ancak dünyadan tamamıyla ayrılacak kadar büyük değilse (kaçma hızından düşükse), Dünya çevresinde eliptik bir yörüngede dönmeye devam edecektir. (D)
- Eğer ilk hızı çok yüksekse, Dünyadan tamamıyla ayrılacaktır. (E)
Diğer görünüşler
[değiştir | kaynağı değiştir]- Dünya sisteminin bilimsel bir incelemesi adlı kitaptan Newton'ın bu deneyini gösteren bir şekli içeren sayfanın resmi, Voyager isimli uzay aracı ile birlikte güneş sistemi dışına gönderilen ve dünyadaki yaşam ile ilgili çeşitli ses ve görüntüleri içeren Voyager Golden Record isimli plağa eklenmiştir.