Rajiv Joseph
Rajiv Joseph (16 Haziran 1974) Amerikalı ödüllü oyun yazarı, 2010 Pulitzer Drama Ödülü finalisti.
Hayatı
[değiştir | kaynağı değiştir]Rajiv Joseph Cleveland, Ohio'da doğup büyümüştür. Annesi Fransız ve Alman kökenli Amerikalı, babası ise ABD'ye göçmen olarak gelip yerleşmiş bir Hint'tir. Üniversitede yaratıcı yazarlık eğitimi alan Rajiv Joseph, eğitiminin ardından Amerikan Barış Gönüllüleri'ne katılarak Senegal'de Koular ve Kaolack'de üç yıl görev almıştır. Bu dönemi için yazar "Senegal'de olmak, hayatımdaki her şeyden çok yazar olmamı sağladı." değerlendirmesini yapmıştır.
Kariyeri
[değiştir | kaynağı değiştir]Rajiv Joseph'in ilk oyunu "Huck & Holden", Cherry Lane Theatre'da 2006 yılında dünya prömiyerini yapmıştır. Melez oluşunun oyun yazarlığında önemli katkılarından biri de, onu ırkçılık konularında "korkusuz" bir yazar olmaya itmesiydi. Yazar "Melez olmak her zaman kimliğimin önemli bir parçası olmuştur. Herhangi bir yere tam olarak ait hissetmiyorum. Hep biraz farklı ve ayrı hissederim. Kendi ailemleyken bile biraz yabancı hissedebiliyorum. Bu da dünyaya bakarken ilginç bir bakış açısı sağlıyor." demiştir. "All This Intimacy" oyunu dünya prömiyeri New York McGinn/Cazale Theater'da 2006 yılında gerçekleşti. "The Leopard and the Fox", Zülfikar Ali Butto'nun hayatını anlatıyordu ve Off-Off-Broadway de 2007'de TBG Theatre,The Barrow Group'da sahnelendi."Animals Out of Paper" oyunu 2008 yılında McGinn/Cazale Theatre'da prömiyer yaptı.
Rajiv Joseph'in Pulitzer finalisti olan oyunu "Bağdat Hayvanat Bahçesindeki Bengal Kaplanı" (Bengal Tiger at the Baghdad Zoo), Moisés Kaufman'ın rejisiyle, California Culver City'de Kirk Douglas Theatre'da 2009'da prömiyer yaptı. Oyunun Broadway prömiyeri Richard Rodgers Theatre'da Mart 2011'de Kaplan rolünde Robin Williams ile gerçekleştirildi. "Gruesome Playground Injuries", dünya prömiyeri 2009'da Houston'da Alley Theatre'da yapıldı.
"The North Pool" oyunu California TheatreWorks'de 2011'de ilk kez sahnelendi. "The Monster at the Door" oyunu ise Houston, Alley Theatre'da 2011 yılında prömiyer yaptı. "The Lake Effect" oyununun prömiyeri ise Chicago, Silk Road Rising 'de 2013 yılında gerçekleşti.
"Tajmahal muhafızları" (Guards at the Taj) oyunu dünya prömiyeri Off-Broadway'de, Atlantic Theatre Company tarafından Temmuz 2015'te gerçekleştirildi Oyun 2016 Lucille Lortel En iyi oyun ödülünü ve 2016 Obie Ödülleri - En iyi Amerikan Oyunu ödülünü aldı.
Tiyatro oyunları
[değiştir | kaynağı değiştir]Bağdat Hayvanat Bahçesindeki Bengal Kaplanı
[değiştir | kaynağı değiştir]2010 yılında Pulitzer Drama Ödülü'ne aday olan ve en iyi yeni oyun ödülü yanı sıra pek çok ödüle aday olan ve kazanan oyunu Rajiv Joseph bir gazete haberinden etkilenerek yazmış. 2011 yılında aktör Robin Williams Bengal Kaplanı rolünde Broadway'de sahneye çıkmıştı. 2003 yılında yaşanan gerçek olaylardan hareketle yazılan oyun Amerikanın Irak istilasının (Amerikalıların deyimiyle Irak Özgürlük Operasyonu'nun)ilk günlerinin kaotik ortamında Bağdat'ta geçiyor. İki Amerikan denizci askerin ve bir Iraklı çevirmenin hayatları Bağdat Hayvanat Bahçesinde yaşayan kıvrak zekalı Bengal Kaplanı ile karşılaşmalarının ardından tamamen değişir. Bengal Kaplanı hayatın anlamını aramaktadır. Savaş mağlubu Irak'ta Bağdat sokaklarında şehir kalıntıları arasında Kaplan, Iraklılar ve Amerikalıların hayatları arkadaşlık, af, kefaret ve altın oturak arayışları ile yolları kesişir.Rajiv Joseph'in ezber bozan oyunu insan doğasının gücünü ve tehlikelerini birlikte sorguluyor…
2003 yılı Saddam Hüseyin rejimi koalisyon güçleri tarafından devrilmiş. Savaşın sisleri arasında işler pek de dışarıdan göründüğü gibi gitmemektedir. Tom ve Kev, Yeşil hatta görev yapan iki Amerikan askeridir. Bombalanan Bağdat Hayvanat bahçesi yıkıntıları arasında bir kafeste yaşayan Bengal Kaplanına eğlencesine sataşırlar. Kaplan onu taciz eden Tom'un sağ elini koparır, Kev de fırsattan istifade arkadaşını kurtarıyor havasında Kaplanı öldürür. Ancak Kaplan'ın hayaleti ona musallat olur. Öte yandan Amerikan askerlerine çevirmenlik yapan Uday Hüseyin'in eski bahçıvanı Musa da, kızkardeşine tecavüz edip öldüren Uday'ın hayaleti tarafından rahatsız edilmektedir. Öte yandan savaşın yan etkilerinden olan yağmalama süreci devam eder. Askerler bir yandan da yağmaladıkları değerli eşyaları saklayıp evlerine dönerken yanlarında götürmeyi tasarlarlar.Savaş kaosu ve keşmekeşi içinde kaplanlar konuşur, ölü adamlar dolaşırken ölümden sonra bile Bağdat'tan çıkış yoktur.
Bağdat Hayvanat Bahçesi 2003 yılındaki bombardımanla harabaye dönene dek Ortadoğunun en büyük hayvanat bahçelerinden biriydi. Bombardıman ardından hayvanat bahçesindeki 600 hayvandan 500'ü o kaos ortamında öldü, telef oldu. Havanlarla yıkılan duvarları yerle bir oldu. Aslanlar duvarın yıkılmasıyla şehrin sokaklarında dolanmaya başladılar ve çapraz ateş arasında kalarak can verdiler. Bazı hayvanlar satılmak üzere çalındı, kimileri yiyecek niyetine öldürüldü. İki adet kaplan nispeten güvenli olan kafeslerinde kaldı ta ki 15 Eylül 2003 gününe dek. Bir grup Amerikan deniz piyadesi çok fazla bira içmelerinin ardından bu büyük kedilerle eğlenmeye karar verdi. Hayvanat Bahçesinin bakıcısına göre, Askerlerden biri kaplanı beslemeye çalışıp onu uzattığı yiyeceği yemesi için taciz edince kaplan elini ısırıp kopardı. Diğer bir asker de silahını çıkarıp kaplanı öldürdü. Bu olay dünya genelinde haber bültenlerinde ve gazetelerde haber yapıldı.. Özellikle Amerikan işgalini eleştirenler bu olayı haksız güç kullanımını vurgulamak üzere metafor olarak kullandılar. Yazar Rajiv Joseph bu talihsiz kaplanın ölümüyle ilgili haberi okuyunca bu durumdan etkilenerek oyunu yazmaya karar verdi.
Saddam'ın ve oğulları Uday ve Kusay'ın malikaneleri altın kaplamalı silahlar ve banyo armatürleri, kristal koleksiyonları, Küba puroları, Dom Pérignon şampanyası vb her hayal edilebilir her türlü lüks mevcuttu. Dolayısıyla buralara göreve giden birlikler, eşi benzeri görülmedik derecede ganimetler keşfetti. Ve tahmin edilebileceği üzere pek çok asker bu zenginliğin cazibesine dayanamayarak yükte hafif pahada ağır ne bulduysa aldı. Sadece bununla da kalınmadı pek çoğu müzelerdeki paha biçilmez sanat eserlerini, arkeolojik eserleri de yağmaladı.
- Oyunun sahnelendiği tiyatrolardan bazıları,
- Dünya Prömiyeri: 2009 Richard Rodgers Theatre, Broadway, NY
- Lark Theatre, NY
- Lookingglass Theatre Company, Chicago
- Kirk Douglas Theater Culvercity,California
- San Francisco Playhouse
- Ensemble Theatre, Cleveland
- The Players Ring - Portsmouth, New Hampshire
- Hamilton Murray Theatre NJ
- Theatre Three, Dallas
- Unicorn Theatre, Kansas City
- Temple Theater, Philadelphia
- Mendocino Theatre Company, California
- La Jolla Playhouse, California
- BCA Plaza Theatre, Boston
- Washington Ensemble Theatre
- Roundhouse Theatre, Washington
- Pumphouse Theatre, Alberta, Kanada
- The Performing Arts Centre of Penang, Malezya
- The Stageclub, Singapur
- Old Fitzroy Theatre Sydney, Avustralya
- Playlovers Theatre,WA,Avustralya
Taj Mahal Muhafızları
[değiştir | kaynağı değiştir]Dünyanın 7 harikası arasında yer alan ve en büyüleyici yapılarından biri olan Taj Mahal'in geri planındaki kanla lekeli sisli geçmişiyle karşılaşacaksınız. Rajiv Joseph 17. yüzyıl Hindistan'ından karanlık efsanevi bir miti dramatize ediyor ve güçlü ile güçsüzün yüce ayrımını alegorik olarak aktarıyor. Oyun güzellik ve güç, otokrasi ve direniş ile aykırı düşen çatışan sadakati sorguluyor. Hem yürek burkan hem eğlenceli bir dille aşırı ve vahşi koşullar tarafından zorlanan bir dostluğun yaşadığı sınavı anlatıyor.
Hindistan Agra Kenti,1648 yılı, şafak nöbetindeki iki İmparatorluk Muhafızı yeni tamamlanmakta olan ve kişisel dünyalarını sarsan görkemli Taj Mahal'de görev yerlerinde güneşin doğuşunu izlemektedir. Şah Cihan'ın ölen sevgili eşinin anısını ölümsüzleştirmek üzere yaptırdığı bu görkemli sanat eseri tamamlanmak ve herkes tarafından öğrenilmek üzereyken Şah Cihan, binanın tamamlanmadan önce saflığına ve güzelliğine dokunulmaması gerektiğini düşündüğünden inşaatta çalışan duvarcılar, işçiler ve köleler hariç hiç kimsenin tamamlanana dek binaya bakmamalarını buyuran bir ferman yayınlar.Ancak her güzelliğin bir bedeli vardır ve iki yakın arkadaş Humayun ve Babur gerçek bedeli öğrenmek üzeredirler.Bu görkemli yapı 16 yıl süren inşaatı boyunca meraklı gözlerden korunması için duvarla çevrelenmiştir. İki eski dost akılların almadığı çok zor bir görevi yerine getirmeleri emrini aldıktan sonra hayatı, dostluğu, güzelliği, görev kavramını sorgulamaya başlarlar ve hayatları sonsuza dek değişir.
Hümayun ve Babür yakın arkadaştır ve Şah Cihan'ın hükümdarlığında İmparatorluk ordusunda muhafızlık yapmaktadırlar. Şah Cihan'ın ölen sevgili karısı anısına yaptırdığı ve yeni tamamlanan epik sarayda muhafızlık yapan ikili, bu muhteşem eserin dünyaya duyurulmasından bir gece öncesini görürüz. Muhafızların binaya bakmaları, ellerindeki kılıçları aşağı indirmeleri, konuşmaları vb son derece katı yasaklar söz konusudur. Ve bu yasakların delinmesi yani sivil itaatsizlik halindeki cezalar ise oldukça serttir. Fil tarafından öldürülmek gibi. İkinci kuşak imparatorluk hizmetkarı olan Hümayun görevini son derece ciddiye alan sadık bir hizmetkarken, Babür kıpır kıpır yerinde duramayan enerjik bir gençtir.gevezelik etmek istemektedir, Hümayun bütün karşı çıkmalarına rağmen sonunda arkadaşına yenik düşer.
- Oyunun sahnelendiği tiyatrolardan bazıları,
- Dünya Prömiyeri: Atlantic Theatre Company 2015
- İngiltere prömiyeri Bush Theatre
- Geffen Playhouse
- Marine Theatre Company
- LaJolla Playhouse
- Capital Stage Company
- Woolly Mammoth Theatre Company
- Theatre Exile
- Steppenwolf Theatre 2018'de sahneleyeceğini duyurdu.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- http://www.americantheatre.org/2015/08/18/playwright-rajiv-joseph-wonders-how-do-two-men-kill-beauty/ 30 Nisan 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- http://www.broadwayworld.com/off-broadway/article/Vineyard-Presents-Paula-Vogel-Award-To-Rajiv-Joseph-20080401 20 Nisan 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- http://www.samuelfrench.com/author/1818/rajiv-joseph 20 Nisan 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- https://www.bushtheatre.co.uk/event/guards-at-the-taj/https://www.bushtheatre.co.uk/event/guards-at-the-taj/[ölü/kırık bağlantı]
- https://en.wikipedia.org/wiki/Bengal_Tiger_at_the_Baghdad_Zoo 20 Nisan 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- https://www.youtube.com/watch?v=m97R9C8xMRg 17 Ağustos 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- https://www.youtube.com/watch?v=QzPL4ON4rg0 16 Ağustos 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- https://web.archive.org/web/20170517030714/http://www.silkroadrising.org/live-theater/the-lake-effect/about-playwright-rajiv-joseph
- https://www.nytimes.com/2015/06/12/theater/review-guards-at-the-taj-two-ordinary-guys-ordered-to-do-the-unthinkable.html?_r=0 17 Haziran 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
