Sudan-Türkiye ilişkileri
 | |
 Türkiye |
 Sudan |
|---|---|
| Diplomatik Misyon | |
| Sudan'ın Ankara Büyükelçiliği | Türkiye'nin Hartum Büyükelçiliği |
| Temsilcilik | |
| Büyükelçi Adil İbrahim Mustafa Ahmed | Büyükelçi İrfan Neziroğlu |
Sudan-Türkiye ilişkileri, Sudan ile Türkiye arasında sürdürülen uluslararası politikaları içerir. Osmanlı İmparatorluğu'ndan bu yana iki ülke arasında önceki tarihsel bağlara sahip olan nispeten yakın bir ilişki yaşamışlardır. Bu tarihsel bağ nedeniyle, Sudan ve Türkiye, diğer Arap devletleriyle karşılaştırıldığında çok az da olsa bir Osmanlı mirasını paylaşmaktadır.
Tarihçe
[değiştir | kaynağı değiştir]Tarihi ilişkiler
[değiştir | kaynağı değiştir]Mısır Hidivi Kavalalı Mehmed Ali Paşa'nın aracılığı ile Osmanlı İmparatorluğu, 19. yüzyılın başlarında Sudan'ı fethetti. Bu dönem Türkiye dönemi olarak adlandırıldı. Osmanlı yönetimi altında, Tanzimat reformlarının bir parçası olarak Sudan'da kölelik kaldırıldı ve ekonomisi gelişmeye başladı. Yine de Osmanlıların dini ortodoksluğa karşı kayırmacılığı nedeniyle Sudanlıların direnişi ile karşılandı.[1]
1870'lerden itibaren Osmanlı İmparatorluğu'nun zayıflaması, Muhammed Ahmed'in Osmanlı yönetimine karşı başlattığı isyanın yolunu açtı.[2] Muhammed Ahmed kendini Mehdi olarak ilan ettikten sonra, Britanyalı komutanlar altında Osmanlı İmparatorluğu'nun Sudanlı Mehdilere karşı ağır askeri yenilgisiyle sonuçlanan Mehdi Savaşı'nı başlattıktan sonra, hem Mısırlılardan hem de Osmanlılardan gelen öfkeyle karşılandı.[3] Herbert Kitchener tarafından yeniden düzenlenen Osmanlı ordusu, 1890'lara kadar Osmanlı ve Mısır güçlerini toplayarak pahalı ve kanlı bir savaşla Sudan'ı fethetti.[4]
I.Dünya Savaşı'nın patlak vermesiyle Büyük Britanya, Mısır ve Sudan'ı Osmanlı İmparatorluğu'ndan ayırdı ve iki ülkenin 20. yüzyılın ortalarına kadar resmi ilişkileri olmayacaktı. Bununla birlikte, 1916'da Darfur Sultanlığı, Büyük Britamya'nın Darfur'u Sudan'a ilhak etmesi ile Osmanlı İmparatorluğu'na desteğini ilan etti.[5]
Modern ilişkiler
[değiştir | kaynağı değiştir]Sudan'ın 1956'da Mısır'dan bağımsızlığının ardından Türkiye ile diplomatik ilişkiler kurdu ve Türkiye, Sudan'da büyükelçilik açan ilk ülkeler arasında yer aldı. Bununla birlikte, 20. yüzyılın sonlarında Sudan-Türkiye ilişkileri, Türkiye'nin Orta Doğu ve Balkanlar'a daha fazla ilgi duyması, Sudan'ın yaşadığı siyasi kargaşalar, uzaklığı ve ilgi eksikliği ile nedeniyle pek gelişemedi. Buna rağmen, ilişkiler Cafer Nimeyri yönetiminde nispeten iyi ilişkilere sahipken Ömer el-Beşir yönetiminde 1990'lardan 2000'lere kadar soğuktu.[6]
Yıllar süren ilişkilerin ihmal edilmesinden sonra, Recep Tayyip Erdoğan döneminde Türkiye, dikkatini ilişkilerini güçlendiren Sudan da dahil olmak üzere Afrika'ya yönlendirmeye başladı ve Türkiye, Sudan'daki varlığını artırdı. En dikkat çekenlerden biri, Sudan adası Sevakin'in, Mısır ve Suudi Arabistan gibi bölgesel rakiplerin şüphelerle tepki gösterdiği 99 yıllık bir sözleşme ile Türkiye'ye kiralanmasıdır. Türkiye buna karşın Sevakin'de askeri üs kurma girişimi iddialarını reddetti.
Türkiye, hükûmet karşıtı protestolar sırasında Ömer el-Beşir yönetimindeki Sudan hükûmetine destek verdi ve Sudan'a protestocularla savaşmak için yardım, mühimmat ve destek gönderme sözü verdi.[7]
Sudan'ın Ankara'da bir büyükelçiliği ile İstanbul'da bir başkonsolosluğu bulunmaktadır. Türkiye'nin ise Hartum'da bir büyükelçiliği bulunmaktadır.[8]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Sudan - THE TURKIYAH, 1821-85". Countrystudies.us. 29 Haziran 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Haziran 2020.
- ^ Kocyigit, Omer. ""The Ottoman State's Perception about the Sudanese Mahdi Uprising", International Journal of Turcologia, 9/18, Paris 2014". Academia.edu. 1 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Haziran 2020.
- ^ Masters, Bruce (29 Nisan 2013). "The Arabs of the Ottoman Empire, 1516-1918: A Social and Cultural History". Cambridge University Press. s. 208. 2 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Haziran 2020 – Google Books vasıtasıyla.
- ^ Rogan, Eugene (10 Mart 2015). "The Fall of the Ottomans: The Great War in the Middle East". Basic Books. 1 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Haziran 2020 – Google Books vasıtasıyla.
- ^ "Darfur: The history behind the bloodshed". History Extra. 4 Şubat 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Haziran 2020.
- ^ TERZI, TURKMEN. ""Political Islam Divides Both Sudan and Turkey"". Politurco.com. 30 Mart 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Haziran 2020.
- ^ "Sudan accepted economic assistance from UAE, Russia, Turkey: oil..." Reuters.com. 23 Ocak 2019. 23 Ocak 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Haziran 2020.
- ^ "T.C. Dışişleri Bakanlığı السفارة التركية بالخرطوم". Khartoum.emb.mfa.gov.tr. 24 Eylül 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Haziran 2020.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Sudan - Türkiye Siyasi İlişkileri15 Şubat 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
