Tifdruk

A: Kagit, B: Murekkep, C: Baski formu; 1: Murekkep haznesi, 2: Baski formu silindiri, 3: Murekkep siyirici, 4: Baski silindiri, 5: Kagit

Tifdruk, Matbaacılıkta kullanılan temel baskı tekniklerinden biridir. Almanca Tiefdruck (çukur baskı) sözcüğünden gelmektedir. Tifdruk tekniğini Türkçede en iyi karşılayan tanımlama ise çukur baskı tekniğidir. Bu teknikte basılacak içerik önce metal bir tabakaya aşındırma yöntemi ile derinlemesine işlenir. Daha sonra metal tabaka üzerine baskı mürekkebi dökülür. Dökülen mürekkep metal levha üzerindeki çukurlara dolar. Daha sonra bu tabakanın üzerine baskı yapılacak malzeme konarak basınç uygulanır ve böylelikle çukurlardaki mürekkebin baskı yapılacak malzemenin yüzeyine geçmesi sağlanır.

Modern matbaa makinelerinde metal tabakalar genelde silindirik bir tamburun üzerine konulur, diğer bir silindir ile de yukarıdan basınç uygulanır ve iki merdanenin arasından kâğıt geçirilerek baskı işlemi yapılır. Bu şekilde uygulanan tifdruk yöntemi rotagravür adı ile de anılır.

Dünyada en yaygın baskı sistemi olan Ofset baskı sisteminin aksine, tifdruk baskıda kabartma klişe yerine oyma klişe kullanılmaktadır. Mürekkep klişe üzerinde farklı derinliklerde oyulmuş deliklere doldurulduktan sonra baskı ortamına aktarılmaktadır. Yine ofset baskının aksine kıvamlı mürekkepler yerine akışkanlığı yüksek çabuk buharlaşan sıvı mürekkepler kullanılır.

Genelde bakır veya çinko silindirik klişeler üzerine açılan oyuklar hem çok küçük hem de farklı derinlikte oldukları için ofset baskıya oranla daha titiz ve temiz bir çalışma gerektirir. Çok özel kâğıtlar gerektirdiği için de daha masraflı bir tekniktir. Geçmişte kaliteli dergilerin, kumaş ve duvar kâğıtlarının basımında kullanılmıştı. Günümüzde posta pulları, bazı banknotlar ve hisse senetlerinin basımında kullanılmaktadır.

Tifdruk baskı sisteminin en önemli özelliği net, yumuşak ve her kopyası birbirinin tam benzeri baskılar vermesidir. Ayrıca kalitesini bozmadan yüksek tirajlı baskı yapabilmesi nedeniyle yoğun baskılarda tercih edilmektedir.

Klişe üzerinde oyuklar oluşturuluyor. Bu resimde kabaca gösterilen oyuklar mikroskobik boyutlarda olabilir.

Klişe mürekkeple kaplanır.

Fazla mürekkep klişe üzerinden sıyrılır, sadece oyukların içinde mürekkep kalır.

Kağıt klişe üzerine konarak ağır bir silindirle preslenir.

Kağıt kaldırıldığında oyuklardaki mürekkep kağıda aktarılmış olur.