Uluslararası PEN Kulübü
| Uluslararası PEN | |
|---|---|
 Uluslararası PEN'in logosu | |
| Kuruluş | 1921 |
| Tür | Sivil toplum kuruluşu |
| Merkez | Londra, Birleşik Krallık |
| Hizmet bölgesi | Dünya geneli |
| Resmî site | pen-international.org |
Uluslararası PEN Kulübü, 5 Ekim 1921'de İngiliz yazar Catherine Amy Dawson Scott ile John Galsworthy ve arkadaşları tarafından Londra'da kurulan, uluslararası yazarlar birliğidir.
PEN, İngilizce, poets (şairler), playwrights (piyesçiler), essayists (denemeciler) ve novelists (romancılar) kelimelerinin baş harflerinden oluşmakta, kuruluşundan bu yana da bütün bu kelimeler yerine sadece kısaltması olan PEN kullanılmaktadır. pen aynı zamanda İngilizcede "kalem" anlamına gelmektedir.
I. Dünya Savaşı'ndan sonra İngiltere'de birkaç yazarın bir araya geldiği, kendi inisiyatiflerinde sık sık ziyaret ettikleri bir kulüpte öncelikle arkadaş grubu olarak ortaya çıkmış ancak daha sonra kurumsal bir yapıya dönüşmüştür.
Uluslararası ofisi Londra'da olan bu kuruluş, bütün siyasal sıfatlandırmaların uzağında durmaya çalışarak özellikle düşünce, ifade ve basın özgürlüğünün sağlanması, yazarların haklarının dünya ölçüsünde korunması için çaba göstermektedir.
1926 yılında PEN'e üye olan ülke sayısı 25 idi. Günümüzde 102 ülkenin üye olduğu ve 144 merkezi olan Uluslararası PEN Kulüpleri Federasyonu aynı zamanda UNESCO'nun insan hakları danışmanlığını yapmaktadır. Her ülkenin PEN merkezi kendi içinde kendine has bir örgütlenme biçimine sahiptir. Uluslararası PEN Kongresi her yıl başka bir PEN merkezinin evsahipliğinde düzenlenir. Kongre yapılabilmesi için ülkede insan haklarına saygılı demokratik bir rejim olması önem taşır.
PEN kongrelerinde, öncelikle hükûmetlerin yazarlar karşısındaki tutumları, sansür ve cezaevinde bulunan yazarların durumları ele alınmaktadır. Bu konuda yayımlanan çağrı ve bildirilerle bir kamuoyu yaratılmaya çalışılmaktadır.Bu nedenle 1960 yılında Writers in Prison committee (Tutuklu Yazarlar Komitesi) oluşturuldu. Ancak yazarların kendi ülkelerindeki durumlarına ilişkin her zaman dışarıdan fazla bir etki yaratamadıklarından bu kez de 1990'lı yılların sonlarında Writers in Exile Network (Sürgün Yazarlar Ağı) kuruldu. Ve bu grup dışlanan, ülkesinden ayrılmaya mecbur bırakılan yazarlara insan haklarına saygılı ve güvenli bir ülke bulmak hatta orada hayatını sürdürmeyi sağlamakla görevi. Son yıllarda bu alanda uzmanlaşan ICORN ile güçbirliği yapılıyor.
Birliğe üyelik şartı İngiltere'deki kulübün prensipleri doğrultusunda gelişmiştir. Irk, dil, millet, ülke, din ayrımı olmaksızın en az iki eseri yayınlanmış olan ve her yazar üye olabilmektedir. Ancak üyelik için başvuru yerine tavsiyeler göz önüne alınmaktadır. Kişisel başvurular genellikle kabul görmez.
PEN uluslararası yönetim kurulu başkanı, yazar Burhan Sönmez'dir. Başkan yardımcıları arasında Orhan Pamuk, Svetlana Alexievich, J.M. Coetzee gibi yazarlar yer almaktadır.[1]
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Uluslararası PEN22 Eylül 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- PEN Türkiye 10 Şubat 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- https://pen-international.org/ 29 Ağustos 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ International, P. E. N. (2 Şubat 2018). "Board and Vice Presidents". PEN International (İngilizce). 29 Mart 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ocak 2022.
