Vikipedi:Yeterlilik gereklidir
 | Burası bir bilgilendirme sayfasıdır. İçerikte Vikipedi topluluğunun projede uygulanmasına olumlu baktığı düsturlar ve teamüller açıklanmaktadır. Topluluğun etraflı incelemesinden geçmediği için Vikipedi'nin politika ya da yönergelerinden biri değildir. |
| Özellikle de başka bir kullanıcıyla anlaşmazlık yaşadığınızda, katılımcı üzerine yorum yapma olarak değerlendirebileceğini göz önünde bulundurarak, bu sayfaya atıfta bulunma konusunda dikkatli olun. |
 | Ceviz kabuğuna sığacak şekilde bu sayfa: Kimi zaman kullanıcılar iyi niyetli olsalar da tam anlamıyla olumlu değişiklik yapma konusunda yeterli değildirler ve başkalarının toparlaması gereken çalışmalar gerçekleştirirler. |
Vikipedi, birçok kullanıcının yer aldığı ve her birinin işlerin nasıl yapılacağına dair kendi fikirlerinin olduğu geniş bir ortamdır. Temel yönergelerimizden biri, iyi niyet varsayılması gerektiğidir. Bu tavsiye, herhangi bir anlaşmazlık yaşadığımız zaman bize, dahil olan herkesin (genellikle) en iyisini düşündüğü şeyi yapmaya çalıştığını hatırlatır. Elbette bu ortama istemli bir şekilde zarar veren kişilerle karşılaşsak da bunlarla başa çıkılması genellikle kolaydır. İhtiyaç hâlinde değişikliklik yapmaları engellenebilir ve bu durum, pek fazla tepki ya da tartışmaya yol açmaz.
Yardımcı olmayan çalışan kullanıcıların istemsizce ve genellikle bilmeden işleyişi aksatıcı davranması konusunda sık sık büyük tartışmalar görürüz. Bu durumlarda kimi zaman, genellikle işe yarayan iyi niyet varsayma kavramının istemsiz yan etkilerini görebiliriz. Birçok kullanıcı bu ilkeye çok fazla odaklanarak iyi niyetli olmanın faydalı katkılar veren bir kullanıcı olmak için gerekenin tamamının bundan ibaret olduğu algısına kapılır. Ne yazık ki durum böyle değildir, yeterlilik de gereklidir. Yardımcı olma amacı güden samimi çabalarla ortaya çıkan karmaşa da nihayetinde bir karmaşadır. Bundan ötürü, belli bir davranış örgüsü çerçevesinde, yapıcı anlamda katkı verebileceği konusunda şüpheler bulunan bir kullanıcıya, topluluğun müdahale etmesi gerekliliği doğar.
Herkes, sınırlı bir yeterliliğe sahiptir. Örneğin nükleer fizik alanında yeterli olan bir kişi, bale alanında yetersiz olabilir. Bazıları ise Vikipedi'yi değiştirmek için gereken becerilere sahip olmayabilir. Bu kullanıcıları aşağılayıcı bir şekilde "yetersiz" olarak tanımlamaktansa, mümkün olan en samimi ve nazik biçimde, itibarlarını zedelemeden Vikipedi topluluğundan uzaklaştırmak gerekir.
"Yeterlilik gereklidir" ile ne kastedilir?
[kaynağı değiştir]Temelde, Türkçe Vikipedi'de değişiklik yapanların şu yeterliliklere sahip olmaları beklenir:
- Maddelere anlaşılmaz içerikler eklemeyecek ve toplulukla etkin iletişim kurabilecek kadar Türkçe okuma ve yazma becerisi.
- Kaynakları okuyabilme ve güvenilirliklerini değerlendirebilme becerisi. Kullanıcılar, Vikipedi'nin güvenilir kaynaklarla ilgili yönergesini anlamalı ve kaynakların, maddelerde kullanılabilir olup olmadıklarına karar verebilmelidirler.
- Diğer kullanıcılarla iletişim kurma ve fikir birliğine riayet etme becerisi.
- Kendi beceri ve yeterliliklerini anlama, başkalarının toparlamasını gerektirecek önemli hatalar yapmanın önüne geçilmesi amacıyla, yetenek veya bilginin yetersiz olduğu alanlarda değişiklik yapmaktan kaçınma becerisi.
"Yeterlilik gereklidir" ile ne kastedilmez?
[kaynağı değiştir]- Birisi hata yaptığı zaman ona sert bir şekilde, topyekun yüklenilmesi anlamına gelmez. Kullanıcılara, özellikle de yeni kullanıcılara biraz zaman vermek ve düzgün değişiklik yapma konusunda yardımcı olmak gerekir. Hatalar, Vikipedi'deki faaliyetlerimizin kaçınılmaz bir parçasıdır.
- Mükemmel olmak gerektiği anlamına gelmez. Maddeler, tek bir hamlede mükemmel olarak hazırlanmaktan ziyade küçük adımlarla geliştirilir.
- Anadilinizin Türkçe olması gerektiği anlamına gelmez. Türkçeyi daha iyi konuşan kullanıcılara herhangi bir ayrıcalık tanınmaz. Ufak dilbilgisi ve imla hataları başka kullanıcılar tarafından düzeltilebilir. Ancak, maddelere anlaşılabilir içerik eklenmesini engelleyecek kadar zayıf Türkçe seviyesine sahip olunması durumunda, o maddenin tartışma sayfasında bir değişiklik talebinde bulunulabilir.
- Orta seviyede Türkçe bilen bir kullanıcı, bakım gerektiren alanlarda gayet iyi faaliyet gösterebilir.
- İnsanları görmezden gelmemiz ve yeterliliklerini arttırma konusunda yardımcı olmayacağımız anlamına gelmez.
- Kullanıcıları yetersiz olarak etiketlememiz anlamına gelmez. Birisine "yetersiz" demek kişiye yönelik bir yorumdur ve bir yardımı olmaz. Her zaman katılımcı üzerine değil, katkılar üzerine yorum yapın ve savunma pozisyonu almayı gerektirecek, kendilerine veya karakterlerine saldırı niteliği taşıyan ifadelerden kaçının.
- Yeterlilik gereken kullanıcılarla konuşurken Vikipedi'nin nezaket politikasının yok sayılacağı anlamına gelmez. Kaba ve nezaketsiz ifadeler heves kırıcıdır ve kişilerin hatalarını görme veya yeterliliklerini geliştirme noktasında psikolojik engeller yaratır.
Yeterlilik eksikliği şüphesine tepki verme
[kaynağı değiştir]Herhangi bir kullanıcıda yeterlilik eksikliği olduğu sezildiğinde tepki verilirken dikkatli davranılmalı, yeterliliğin ne olup olmadığından emin olunmalı ve durumun arka planı öğrenilmelidir. Yetersizlik, bilgi eksikliği anlamı taşımaz.
- Dil sorunları: Türkçeye yeteri kadar hâkim olunmaması, kavramada bazı sorunlara yol açabilir. Kimi zaman kullanıcılar, daha faydalı katkıda bulunabilecekleri, katkılarına ihtiyaç duyan, kendi anadillerinde bir Vikipedi olduğunun farkında olmayabilirler. Dil engelinden ötürü sorunlar ortaya çıkmaya başlarsa, bu kullanıcıların anadillerindeki Vikipedilere yönlendirilmeleri düşünülebilir.
- Tekrarlanan hatalar: Bir kullanıcı aynı hataları tekrar tekrar yapıyorsa, kendisine konuyla ilgili bir tavsiye verildiğinden veya nasıl katkı yapılacağına dair doğru bilgilendirme yapıldığından emin olun. Çoğu kullanıcı yapıcı katkı verme niyetinde olsa da bunu nasıl yapacağını bilmemektedir. Eğer değişikliklerindeki sorunları hiç kimse açıklamamışsa, bunu yapmak her daim ilk adım olmalıdır. Birincisi doğrudan açıklama, ikincisi ise daha iyi yolu gösterme olmak üzere hataları açıklamanın iki yolu vardır. Her iki durumda da kullanıcıların mesaj sayfalarında kendinizi tanıtın, sorunları açıklarken sürüm farkları gösterin ve onları, konuyla ilgili olabilecek sayfalara ya da danışma masasına yönlendirin. Çoğu durumda bu yapılanlar yeterli olacak ve daha fazlasının yapılması gerekmeyecektir.
- Yetersizlik iddiasında bulunma: Genel olarak bir kullanıcıya veya değişikliklerine "yetersiz" demek tavsiye edilmez. Sorunların doğrudan belirtilmesi önerilse de bunu, kullanıcı üzerine yorum yapmadan gerçekleştirebilmek mümkündür. Kullanıcılara, çalışmalarının yetersiz olduğunun söylenmesi genellikle bu çalışmaları geliştirmeleri konusunda herhangi bir fayda sağlamak yerine onları savunma pozisyonuna sokarak yapılan bilgilendirmeleri kavramasını zorlaştıracaktır.
- Tamamı başarısızlıkla sonuçlanırsa: Sorunları düzeltmek için yukarıdaki yolların tamamı denenmiş ve başarı elde edilememişse, son çözüm olarak engelleme ya da yasaklama yaptırımları düşünülebilir. Herhangi bir konuyu şikayet, hizmetli duyuru panosu ya da kullanıcı engelleme talepleri sayfalarına getirmeden önce, kullanıcıyla iletişime geçme ve davranışlarını düzeltme konularındaki tüm mantıklı girişimleri denemiş olmanız gerekir.