İçeriğe atla

Witold Hurewicz

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Witold Hurewicz
Doğum29 Haziran 1904(1904-06-29)
Łódź, Polonya
Ölüm06 Temmuz 1956 (52 yaşında)
Uxmal, Meksika
Mezun olduğu okul(lar)Viyana Üniversitesi
Kariyeri
DalıMatematik
Çalıştığı kurumlarPrinceton University
Radcliffe College
Massachusetts Institute of Technology
TezÜber eine Verallgemeinerung des Borelschen Theorems (1926)
Doktora
danışmanı		Hans Hahn
Karl Menger
Doktora öğrencileriFelix Browder
Allen Shields
Yael Dowker
James Dugundji
Barrett O'Neill

Witold Hurewicz (29 Haziran 1904 - 6 Eylül 1956), Polonyalı matematikçi.

Hayatın erken dönemi ve eğitim

[değiştir | kaynağı değiştir]

Witold Hurewicz, ekonomisi tekstil endüstrisine odaklanmış Polonya'nın ana sanayi merkezlerinden biri olan Łódź'da doğdu.

Hurewicz, Alman kontrolündeki Polonya'da okula devam etti, ancak Liseye başlamadan önce I. Dünya Savaşı'nın başlamasıyla, Polonya'da büyük değişiklikler oldu. Ağustos 1915'te Polonya'yı uzun yıllar elinde tutan Rus kuvvetleri geri çekildi. Almanya ve Avusturya-Macaristan ülkenin çoğunun kontrolünü ele geçirdi ve Varşova Üniversitesi yeniden kuruldu ve bir Polonya üniversitesi olarak faaliyete başladı. Hızlı bir şekilde, topoloji ana konulardan biri olan Varşova Üniversitesi'nde güçlü bir matematik okulu kuruldu. Hurewicz, Polonya'da incelenen topolojiyi yakından bilmesine rağmen, çalışmalarına devam etmek için Viyana'ya gitmeyi seçti.

1926'da Viyana'da Hans Hahn ve Karl Menger'den doktora derecesi aldı. Hurewicz, 1927-28 yıllarını Amsterdam'da geçirmesini sağlayan bir Rockefeller bursu ile ödüllendirildi. 1928'den 1936'ya kadar Amsterdam'daki LEJ Brouwer'ın asistanıydı. Amerika Birleşik Devletleri'nde geçirmeye karar verdiği bir yıl için çalışma izni verildi. New Jersey, Princeton'daki İleri Araştırma Enstitüsü'nü ziyaret etti ve ardından Amerika Birleşik Devletleri'nde kalmaya ve Amsterdam'daki pozisyonuna geri dönmemeye karar verdi.

Hurewicz ilk olarak Chapel Hill'deki North Carolina Üniversitesi'nde çalıştı, ancak II. Dünya Savaşı sırasında uygulamalı matematik araştırmalarıyla savaş çabalarına katkıda bulundu. Özellikle, o dönemde servomekanizmalar üzerine yaptığı çalışmalar askeri önemi nedeniyle sınıflandırıldı. 1945'ten ölümüne kadar Massachusetts Teknoloji Enstitüsü'nde çalıştı.

Hurewicz'in ilk çalışmaları küme teorisi ve topoloji üzerineydi.

Genel topoloji alanında katkıları boyut teorisine odaklanmıştır. Henry Wallman ile 1941'de yayınlanan Boyut Teorisi üzerine önemli bir metin yazdı.[1]

Hurewicz en çok matematiğe yaptığı üç önemli katkı ile hatırlanır: 1935-36'da daha yüksek homotopi gruplarını keşfi, 1941'de fibrasyonlar için uzun tam homotopi dizisini keşfi ve homotopi ve homoloji gruplarını birbirine bağlayan Hurewicz teoremi. Çalışmaları homolojik cebire yol açtı. Hurewicz'in Amsterdam'da Brouwer'in asistanı olduğu dönemde daha yüksek homotopi grupları üzerinde çalışma yaptı.

1940'ların sonunda Yael Dowker'in doktora danışmanıydı.

Hurewicz'in ölümünden sonra ikinci bir ders kitabı yayımlandı. Sıradan diferansiyel denklemler üzerine dersler,[2] düşüncesinin netliğini ve yazılarının kalitesini yine yansıtan sıradan diferansiyel denklemlere bir giriştir.

Meksiko'daki National Autonomous University of Mexico'da Uluslararası Cebirsel Topoloji Sempozyumu'na katıldıktan sonra öldü. Meksika, Uxmal'da bir gezi sırasında bir Maya basamaklı piramidin tepesinden düştü.

Eserleri

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. Hurewicz, Witold (1925). "Über eine Verallgemeinerung des Borelschen Theorems". Math. Zeit. 24: 401-421. 
  2. Hurewicz, Witold (1926). "Über schnitte von Punktmengen". Proc. Akad. van Wetenschappen. 29: 163-165. 
  3. Hurewicz, Witold (1926). "Stetige bilder von Punktmengen. I". Proc. Akad. van Wetenschappen. 29: 1014-1017. 
  4. Hurewicz, Witold (1927). "Stetige bilder von Punktmengen. II". Proc. Akad. van Wetenschappen. 30: 159-165. 
  5. Hurewicz, Witold (1928). "Über unendlich-dimensionale Punktmengen". Proc. Akad. van Wetenschappen. 31: 916-922. 
  6. Hurewicz, Witold (1931). "Dimensionstheorie und Cartesische Räume". Proc. Akad. van Wetenschappen. 34: 399-400. 
  7. Hurewicz, Witold (1932). "Über die henkelfreie Kontinua". Proc. Akad. van Wetenschappen. 35: 1077-1078. 
  8. Hurewicz W.; Knaster B. (1933). "Ein Einbettungessatz uber henkelfreie Kontinua". Proc. Akad. van Wetenschappen. 36: 557-560. 
  9. Hurewicz, Witold (1935). "Höher-dimensionale Homotopiegruppen". Proc. Akad. van Wetenschappen. 38: 112-119. 
  10. Hurewicz, Witold (1935). "Homotopie und Homologiegruppen". Proc. Akad. van Wetenschappen. 38: 521-528. 
  11. Hurewicz, Witold (1936). "Klassen und Homologietypen von Abbildungen". Proc. Akad. van Wetenschappen. 39: 117-126. 
  12. Hurewicz, Witold (1936). "Asphärische Räumen". Proc. Akad. van Wetenschappen. 39: 215-224. 
  13. Hurewicz, Witold (1927). "Über Folgen stetiger Funktionen". Fund. Math. Warszawa. 9: 193-204. 
  14. Hurewicz, Witold (1932). "Relativ perfekte Teile von Punktmengen und Mengen". Fund. Math. Warszawa. 12: 78-109. 
  15. Hurewicz, Witold (1932). "Une remarque sur ľhypotése du continu". Fund. Math. Warszawa. 19: 8-9. 
  16. Hurewicz, Witold (1930). "Theorie der Analytischen mengen". Fund. Math. Warszawa. 15: 4-17. 
  17. Hurewicz, Witold (1933). "Über Schnitte in topologischen Räume". Fund. Math. Warszawa. 20: 151-162. 
  18. Hurewicz, Witold (1927). "Normalbereiche und Dimensionstheorie". Math. Ann. 96: 736-764. 
  19. Hurewicz W.; Menger K. (1928). "Dimension und Zusammenhangsstufe". Math. Ann. 100: 618-633. 
  20. Hurewicz, Witold (1929). "Über ein topologisches Theorem". Math. Ann. 101: 210-218. 
  21. Hurewicz, Witold (1929). "Über der sogenannter Produktsatz der Dimensionstheorie". Math. Ann. 102: 305-312. 
  22. Hurewicz, Witold (1930). "Zu einer arbeit von O. Schreier". Abh. Math. Sem. Hansischen Univ. 8: 307-314. 
  23. Hurewicz, Witold (1927). "Grundiss der Mengerschen Dimensionstheorie". Math. Ann. 98: 64-88. 
  24. Hurewicz, Witold (1927). "Über das Verhältniss separabel Räume zu kompakten Räumen". Proc. Koninkl. Akad. Amsterdam. Amsterdam. 30 Ser. A (3): 425-430. 
  25. Hurewicz, Witold (1927). "Über Stetige Bilder von Punktmengen (Zweite Mittelung)". Proc. Koninkl. Akad. Amsterdam. Amsterdam. 30 Ser. A (1): 159-165. 
  26. Hurewicz, Witold (1930). "Zur Theorie der analytischen Mengen". Fund. Math. Warszawa. 15: 4-17. 
  27. Hurewicz, Witold. "Satz uber stetige Abbildungen". Fund. Math. Warszawa. 23: 54-62. 
  28. Hurewicz, Witold (1935). "Homotopie, homologie und lokaler Zusammenhang". Fund. Math. Warszawa. 25: 467-485. 
  29. Hurewicz W.; Freudental H. (1936). "Dehnungen, Verkürzungen, Isometrien". Fund. Math. Warszawa. 26: 120-122. 
  30. Hurewicz, Witold (1930). "Ein Theorem der Dimensionstheorie". Ann. of Math. 31: 176-180. 
  31. Hurewicz, Witold (1932). "Stetige abbildungen topologischer Räume". Proc. International Congress Zurich. Zurich. 2: 203. 
  32. Hurewicz, Witold (1930). "Einbettung separabel Räume in gleich dimensional kompakte Räume". Monatshefte fur Mathematik. 37: 199-208. 
  33. Hurewicz, Witold (1933). "Über dimensionserhöhende stetige Abbildungen". J. reine angew. Math. 169: 71-78. 
  34. Hurewicz, Witold (1933). "Über Abbildungen von endlichdimensionalen Räumen auf Teilmengen Cartesischer Räume". Sitzungsber. Preuss. Akad. Wiss. 34: 754-765. 
  35. Hurewicz, Witold (1935). "Über Abbildungen topologischer Räume auf die n-dimensionale Sphäre". Fund. Math. 24: 144-150. 
  36. Hurewicz, Witold (1935). "Beiträge zur Topologie der Deformationen (I. Höherdimensionale Homotopiegruppen)". Proc. Koninkl. Akad. Amsterdam. Amsterdam. 38 Ser. A (1): 112-119. 
  37. Hurewicz, Witold (1935). "Beiträge zur Topologie der Deformationen (II. Homotopie- und Homologiegruppen)". Proc. Koninkl. Akad. Amsterdam. Amsterdam. 38 Ser. A (5): 521-528. 
  38. Hurewicz, Witold (1936). "Beiträge zur Topologie der Deformationen (III. Klassen und Homologietypen von Abbidungen)". Proc. Koninkl. Akad. Amsterdam. Amsterdam. 39 Ser. A (1): 117-126. 
  39. Hurewicz, Witold (1936). "Beiträge zur Topologie der Deformationen (IV. Asphärische Räumen)". Proc. Koninkl. Akad. Amsterdam. Amsterdam. 39 Ser. A (2): 215-224. 
  40. Hurewicz, Witold (1933). "Über einbettung topologischer Räume in cantorsche Mannigfaltigkeiten". Prace Matematyczno-Fizyczne. Warszawa. 40: 157-161. 
  41. Hurewicz, Witold (1937). "Ein Einfacher Beweis des Hauptsatzes über einbettung topologischer Räume in cantorsche Mannigfaltigkeiten". Prace Matematyczno-Fizyczne. Warszawa. 44: 157-161. 
  42. Hurewicz W.; Steenrod N. E. (1941). "Homotopy relations in fibre spaces". Proc. Nat. Acad. Sci. U.S.A. 27: 60-64. 
  43. Hurewicz W (1955). "On the concept of fibre spaces". Proc. Nat. Acad. Sci. U.S.A. 41: 956-961. 
  44. Hurewicz W.; Fadell E. (1955). "On the spectral sequence of a fibre space". Proc. Nat. Acad. Sci. U.S.A. 41: 961-964. 
  45. Hurewicz W.; Fadell E. (1957). "On the spectral sequence of a fibre space". Proc. Nat. Acad. Sci. U.S.A. 43: 241-245. 
  46. Hurewicz, Witold. "On duality theorems". Bull. Amer. Math. Soc.: 47-47-329. 
  47. Dowker C. H.; Hurewicz W. (1956). "Dimension of metric spaces". Fund. Math. 43: 83-88. 
  48. Hurewicz W.; Wallman H. (1941). Dimension Theory. Princeton University Press. 
  49. Four reports on servomechanisms for the Massachusetts Institute of Technology Radiation Laboratory
  50. Greenberg H.; Hurewicz W. (1944). "Stability of mechanical systems". N. D. R. C. Report. 
  51. Hurewicz W. (1947). "5. Filters and servosystems with pulsed data". [Hubert M. James; Nathaniel B. Nicholas; Ralph S. Phillips (Ed.). Theory of servomechanisms (PDF). MIT, Radiation Laboratory Series. New York: MacGrew-Hill. ss. 231-261. 29 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 29 Temmuz 2021. 
  52. Hurewicz W. (1958). Lectures of Ordinary Differential Equations (PDF). Massachusetts Institute of Technology Press. [ölü/kırık bağlantı]

Ayrıca bakınız

[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ Smith, P. A. (1942). "Review: Dimension Theory, by W. Hurewicz and H. Wallman". Bull. Amer. Math. Soc. 48 (9, Part 1): 641-642. doi:10.1090/S0002-9904-1942-07723-8. 6 Eylül 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ağustos 2020. 
  2. ^ Coddington, Earl A. (1959). "Review: Lectures on ordinary differential equations, by W. Hurewicz". Bull. Amer. Math. Soc. 65 (1): 25-26. doi:10.1090/s0002-9904-1959-10266-4. 6 Eylül 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ağustos 2020. 

Dış bağlantılar

[değiştir | kaynağı değiştir]
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Witold_Hurewicz&oldid=33986961" sayfasından alınmıştır