Иоанн Павел I

	Иоанн Павел I; Ioannes Paulus PP. I
	[[Файл:\|280px\|Иоанн Павел I]]
Байрак	263-нче Рим папасы
26 август — 28 сентябрь 1978
Сайлау:	26 август
Тәхеткә менү:	3 сентябрь 1978
Чиркәү:	Рим католик чиркәве
Элгәре:	Павел VI
Варис:	Иоанн Павел II
Белем алу:	Григориан папа университеты
Гыйльми дәрәҗә:	теология докторы
Туганда исем:	Альбино Лучани
Туганда исем ; оригиналда:	итал. Albino Luciani
Туу:	17 октябрь 1912; Форно ди Канале-д'Агордо, Италия корольлеге
Үлем:	28 сентябрь 1978 (65 яшь); Ватикан
Күмелгән:	Изге Петр җәмигы
Рухани дәрәҗәсен алу:	7 июль 1935
Епископлык хиротониясе:	27 декабрь 1958
Кардинал:	5 март 1973

Иоа́нн Па́вел I (лат. Ioannes Paulus PP. I, итал. Giovanni Paolo I; тәхеткә менүгә кадәр — Альбино Лучани, итал. Albino Luciani; 17 октябрь 1912 ел, Форно ди Канале-д’Агордо, Италия корольлеге — 28 сентябрь 1978 ел, Ватикан) — Рим папасы, 33 көн дәвамында — 1978 елның 26 августыннан 28 сентябренә кадәр Рим католик чиркәвенең башлыгы. Әлегә вакытка соңгы италияле папа.

1935 елдан рухани, 1958 елдан епископ булып хезмәт итә. Павел VI тарафыннан кардиналыкка күтәрелгән. Сайланганчы Венеция патриархы була. Сайлаудан соң бер ай үтеп кинәт вафат булуы аның шәхси сыйфатларына, гадилегенә, демократизмына, папа институтын яңартуына игътибарны арттыра. Аны «елмаючы папа» (итал. II Papa del Sorriso) һәм «билгесез папа» дип атаганнар.

Тормыш юлы

Балачак һәм яшьлек

Альбино Лучани 1912 елның 17 октябренә Төньяк Италиядә, Белунно епархиясенә караган Форно ди Канале җирлегендә туа. Аның әтисе, социалист, башта сезонлы эшче була, ә улы тугач, Венециядә калып, пыяла ясаучы һөнәрен ала. Лучанилар гаиләсендә дүрт бала була,һәм Альбино эшчеләр язмышына төшә торган барча авырлыкларны балачактан ук белә.

1923 елда Альбино Фельтр кече семинариясенә укырга керә, соңрак Беллунога күчә. 1935 елның 7 июлендә аңа рухани дәрәҗәсе бирелә, шуннан соң ул Григориан папа университетында укуын дәвам итеп, теология докторы була. Аның докторлык диссертациясе католик дин әһеле, бер китабы тыелган китаплар индексына кертелгән Антонио Росминига багышлана.

Епископ һәм кардинал

1954 елда Лучанины Беллуно епархиясенең баш рухание итеп билгелиләр. 1958 елның декабрендә исә папа Иоанн XXIII аны епископлыкка багышлый һәм Витторио Венето дигән җирлеккә күчерелә. 1962 елда епископ Лучани Икенче Ватикан җыенында катнаша.

1969 елда Павел VI тарафыннан Лучани Венеция патриархы дип игълан ителә, ә 1973 елның 5 мартыннан ул кардинал була.

1976 елда кардинал Лучани «Illustrissimi» дигән китап бастырып чыгара.

Конклав

1978 елның 6 августында Кастель-Гандольфо резиденциясендә папа Павел VI вафат була. 20 көннән соң, 26 августта папалык тарихында иң кыска конклавларның берсе башлана. Лучани беренче көнне үк, ләкин дүртенче сайлаудан соң папа итеп сайлана. Конклав ахырында камерарий Жан Вийо яңа пападан сайлау хакында фикерен сорый. Ул исә: «Ходай сезне бу эшегез өчен кичерсә иде», - ди.

Сентябрь понтификаты

Лучани XX гасырда туган беренче папа. Ул бөтен католик чиркәве тарихында беренче тапкыр икеле (ике исемнән торган) исем ала. Иоанн Павел исемен ике алдагы папа: Иоанн XXIII һәм Павел VI хөрмәтенә сайлый. Тиздән башка төрле яңалыклар да килеп чыга. Лучани урта гасырлардан калган таҗ кидерү бәйрәменнән баш тарта һәм аны Изге Петр җәмигы янында тантаналы месса белән алыштыра. Ул тиарадан да баш тарта. Ләкин тәхеткә менү – интронизация чарасы – вакытында фаҗигале хәл дә була. Чарада Рус православ чиркәвеннән делегация катнаша. Аның җитәкчесе – Ленинград һәм Новгород митрополиты Никодим (Ротов) чара барышында инфаркттан үлеп китә.

Вазифасын башкару чорында папа бер энциклика да, аның эшчәнлеге хакында җитди фикер йөртерлек бер документ та чыгармый. Ләкин папаның Ватиканда үзен элеккеге папаларга караганда бөтенләй башкача тотуы, тыйнаклыгы һәм иркен карашлары аны аерып тора.

Папа 33 көнлек идарәдән соң, 1978 елның 28 сентябрендә вафат була. Рәсми хәбәр буенча, үлеменең сәбәбе – миокард инфаркты. Аның идарәсе иң кыска понтификатларның берсе.

Шәхси сыйфатлар

Папаның яраткан язучылары арасында Марк Твен, Франческо Петрарка, Вальтер Скотт, Чарльз Диккенс, Гилберт Кит Честертон мактаулы урында торганнар. Шунысы кызык, Марк Твен дәһри, исемлектәге тагын ике язучы протестант була. Петрарка католик булса да, папалыкны фәхеш йорты белән чагыштыра. Бары Честертон гына чын мәгънәсендә дини кеше булган. Шулай итеп, Иоанн Павел I нең әдәби кызыксынуларын католик дин әһелләренә хас стереотипка туры килмәгән.

Лучани италияле коммунистлар тәкъдим иткән «тарихи компромисс» сәясәтенә каршы чыга. Дәһричелек хакында әйткәндә, ул аның сәбәпләренең берсе дип католикларның сүзләре һәм эшләре арасындагы каршылыкны атый.

Үлемнән соң

2003 елда папаның беатификациясе, ягъни әүлияләр рәтенә кертү башланды.
Patti Smith Group төркеменең «Wave» альбомы папага багышланган.
The Fall төркеменең Иоанн Павел I хакында Hey! Luciani җыры бар.

Сылтамалар

к·б·ү Рим папасы
I гасыр	Петр • Лин • Клет • Климент I • Эварист
II гасыр	Александр I • Сикст I • Телесфор • Гигин • Пий I • Аникет • Сотер • Елевферий • Виктор I • Зефирин
III гасыр	Каликст I • Урбан I • Понтиан • Антер • Фабиан • Корнелий • Луций I • Стефан I • Сикст II • Дионисий • Феликс I • Евтихий • Гай • Марцеллин
IV гасыр	Марцелл I • Евсевий • Мильтиад • Сильвестр I • Марк • Юлий I • Либерий • Дамасий I • Сириций • Анастасий I
V гасыр	Иннокентий I • Зосима • Бонифаций I • Целестин I • Сикст III • Лев I • Гиларий • Симплиций • Феликс III (II) • Геласий I • Анастасий II • Симмах
VI гасыр	Гормизд • Иоанн I • Феликс IV (III) • Бонифаций II • Иоанн II • Агапит I • Сильверий • Вигилий • Пелагий I • Иоанн III • Бенедикт I • Пелагий II • Григорий I
VII гасыр	Сабиниан • Бонифаций III • Бонифаций IV • Адеодат I • Бонифаций V • Гонорий I • Северин • Иоанн IV • Теодор I • Мартин I • Евгений I • Виталий • Адеодат II • Домн • Агафон • Лев II • Бенедикт II • Иоанн V • Конон • Сергий I
VIII гасыр	Иоанн VI • Иоанн VII • Сизинний • Константин • Григорий II • Григорий III • Захарий • Стефан II • Стефан II (III) • Павел I • Стефан III (IV) • Адриан I • Лев III
IX гасыр	Стефан IV (V) • Пасхалий I • Евгений II • Валентин • Григорий IV • Сергий II • Лев IV • Бенедикт III • Николай I • Адриан II • Иоанн VIII • Марин I • Адриан III • Стефан V (VI) • Формоз • Бонифаций VI • Стефан VI (VII) • Роман • Теодор II • Иоанн IX • Бенедикт IV
X гасыр	Лев V • Сергий III • Анастасий III • Ландон • Иоанн X • Лев VI • Стефан VII (VIII) • Иоанн XI • Лев VII • Стефан VIII (IX) • Марин II • Агапит II • Иоанн XII • Лев VIII • Бенедикт V • Иоанн XIII • Бенедикт VI • Бенедикт VII • Иоанн XIV • Иоанн XV • Григорий V • Сильвестр II
XI гасыр	Иоанн XVII • Иоанн XVIII • Сергий IV • Бенедикт VIII • Иоанн XIX • Бенедикт IX • Сильвестр III • Бенедикт IX • Григорий VI • Климент II • Бенедикт IX • Дамасий II • Лев IX • Виктор II • Стефан IX (X) • Николай II • Александр II • Григорий VII • Виктор III • Урбан II • Пасхалий II
XII гасыр	Геласий II • Каликст II • Гонорий II • Иннокентий II • Целестин II • Луций II • Евгений III • Анастасий IV • Адриан IV • Александр III • Луций III • Урбан III • Григорий VIII • Климент III • Целестин III • Иннокентий III
XIII гасыр	Гонорий III • Григорий IX • Целестин IV • Иннокентий IV • Александр IV • Урбан IV • Климент IV • Григорий X • Иннокентий V • Адриан V • Иоанн XXI • Николай III • Мартин IV • Гонорий IV • Николай IV • Целестин V • Бонифаций VIII
XIV гасыр	Бенедикт XI • Климент V • Иоанн XXII • Бенедикт XII • Климент VI • Иннокентий VI • Урбан V • Григорий XI • Урбан VI • Бонифаций IX
XV гасыр	Иннокентий VII • Григорий XII • Мартин V • Евгений IV • Николай V • Каликст III • Пий II • Павел II • Сикст IV • Иннокентий VIII • Александр VI
XVI гасыр	Пий III • Юлий II • Лев X • Адриан VI • Климент VII • Павел III • Юлий III • Марцелл II • Павел IV • Пий IV • Пий V • Григорий XIII • Сикст V • Урбан VII • Григорий XIV • Иннокентий IX • Климент VIII
XVII гасыр	Лев XI • Павел V • Григорий XV • Урбан VIII • Иннокентий X • Александр VII • Климент IX • Климент X • Иннокентий XI • Александр VIII • Иннокентий XII • Климент XI
XVIII гасыр	Иннокентий XIII • Бенедикт XIII • Климент XII • Бенедикт XIV • Климент XIII • Климент XIV • Пий VI • Пий VII
XIX гасыр	Лев XII • Пий VIII • Григорий XVI • Пий IX • Лев XIII
XX гасыр	Пий X • Бенедикт XV • Пий XI • Пий XII • Иоанн XXIII • Павел VI • Иоанн Павел I • Иоанн Павел II
XXI гасыр	Бенедикт XVI • Франциск
Исемлек гасырлар буенча понтификат башлану датасы нигезендә төзелгән