Acacallis
Akakallida yoki Akalla (qadimgi Ἀκακαλλίς, Ἀκάλλη) — qadimgi yunon mifologiyasidagi personaj. Afsonaning turli variantlariga koʻra, Krit qiroli Minosning uyidagi nimfa yoki malika. Apollon yoki Germesning maʼshuqasi. Qadimgi yunon manbalarida u Qadimgi Elladaning turli shaharlari va viloyatlarining bir qancha qahramonlari-eponimlarning onasi deb ataladi.
Zamonaviy gʻoyalarga koʻra, Akakallida haqidagi afsonalar umumiy ellin delfi va krit eʼtiqodlari oʻrtasidagi yaqin munosabatni aks ettirgan.
Afsonalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]Qadimgi yunon manbalarida Akakallida yoki Akalla qirol Krit Minos va Pasifayaning[1] yoki Kritaning qizi deb koʻrsatilgan[1].
Turli manbalarda Akakallida Apollon va/yoki Germesning maʼshuqasi deb atalgan, afsonalarning turli xil variantlarida ulardan farzandlari Amfitemis[1], Kidon, Naksos, Filakida, Mileta va Oaksa[2] boʻlgan.
Antonin Liberal soʻzlariga koʻra, Akakallida otasining gʻazabidan qoʻrqadi va Milet ismli bolani oʻrmonda qoldirib ketadi. Apollonning ixtiyoriga koʻra, choʻponlar chaqaloqni topguniga qadar, uni boʻrilar sut bilan boqqalar[3][4].
Milodiy II asrdagi qadimgi yunon geografi ning fikricha, Kritning Elir shahri aholisi Delfiga ikki goʻdak — Akakallida va Apollonning oʻgʻillari Filakid va Filandrni boqayotgan mis echki haykalini yuborishgan. Mahalliy afsonaga koʻra, xudo Tarra shahrida Karmanor[5][4] uyida nimfa bilan birlashgan.
Akakallida haqidagi afsonalarning talqini
[tahrir | manbasini tahrirlash]Akakallida mifologik personaj boʻlib, unda umumiy ellin delfi va Krit eʼtiqodlari oʻrtasidagi yaqin aloqalar mavjud. Krit afsonalariga koʻra, Pifon oʻldirilganidan keyin Apollon diniy tozalanish uchun Kritga joʻnaydi. Marosim ruhoniy Karmanorning uyida boʻlib oʻtdi, unda Apollon Akakallida bilan uchrashadi. Keyinchalik, Akakallida haqidagi tasavvur ikkiga boʻlinadi, buning natijasida nimfa va qirol Minosning qizi haqidagi afsonalar paydo boʻldi[6].
Akakallida avlodlari turli shahar va viloyatlarning qahramonlari-eponimlari tomonidan ifodalanadi. Bu afsonalar ayrim qabilalar va shaharlarning olimpiya xudolari Germes yoki Apollonni, shuningdek, afsonaviy Krit qiroli Minosni oʻz ajdodlari sifatida koʻrish istagi natijasi. Ularda u yoki bu qahramonning tugʻilgan sharoiti va dastlabki yillarini batafsil tasvirlab beruvchi Akakallidaning ishqiy munosabatlarining yorqin erotik motivlari yoʻq[7].
Manbalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- ↑ 1,0 1,1 1,2 Псевдо-Аполлодор 1972, III, I, 2.
- ↑ Bernhard & 1884—1890, kol. 204.
- ↑ Антонин Либерал 1997.
- ↑ 4,0 4,1 Bernhard & 1884—1890.
- ↑ Павсаний 1996.
- ↑ Toepffer 1893.
- ↑ Лосев 1957.
Adabiyotlar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- Antonin Liberal. Metamorfozi // Vestnik drevney istorii / Perevod s drevnegrecheskogo, vstupitelnaya statya i kommentarii V.N. Yarxo. — 1997. — № 3—4.
- Псевдо-Аполлодор. Мифологическая библиотека. Л.: Наука, 1972.
- Аполлоний Родосский. Аргонавтика, 1000 экз, Тбилиси: Мецниереба, 1964.
- Павсаний. Описание Эллады. СПб.: Алетейя, 1996. ISBN 5-89329-006-2.
- Лосев А. Ф.. Античная мифология в её историческом развитии. М.: Государственное учебно-педагогическое издательство министерства просвещения РСФСР, 1957.
- Bernhard. Akakallis // Ausführliches Lexikon der griechischen und römischen Mythologie : [nem.] / Roscher Wilhelm Heinrich. — Leipzig: Druck und Verlag von B. G. Teubner, 1884—1890. — Bd. I. — Kol. 204.
- Topfer I.[de]. Akakallis 1 : [nem.] // Paulys Realencyclopädie der classischen Altertumswissenschaft. — 1893. — Bd. I, 1. — Kol. 1139.