Girija Devi
Girija Devi (1929-yil 8-may — 2017-yil 24-oktabr) Seniya va Banaras gharanasning hind klassik qoʻshiqchisi edi. U mumtoz va engil klassik musiqalarni ijro etdi va thumri profilini koʻtarishga yordam berdi. U 2017-yil 24-oktabrda vafot etdi.
Yoshligi
[tahrir | manbasini tahrirlash]Girija Devi 1929-yil 8-mayda Varanasi shahrida zamindor Ramdeo Ray oilasida tugʻilgan.[1] Uning otasi garmon chalib, musiqadan dars bergan, Girija Devi esa besh yoshidan boshlab vokalchi va sarangi ijrochi Sarju Prasad Misradan khyal va tappa kuylash boʻyicha saboq olgan.[2] U toʻqqiz yoshida " Yaad Rahe " filmida rol oʻynadi va Chand Misra qoʻl ostida turli uslublarda oʻqishni davom ettirdi.[2]
Karyera ijrosi
[tahrir | manbasini tahrirlash]
Girija Devi oʻzining ommaviy debyutini 1949-yilda Butun Hindiston radiosi Allohobodda, taxminan 1946-yilda tadbirkorga turmushga chiqqanidan soʻng qildi, lekin onasi va buvisining qarshiliklariga duch keldi, chunki anʼanaga koʻra, hech qanday yuqori sinf ayol omma oldida chiqish qilmasligi kerak edi.[1][2][3] Girija Devi boshqalar uchun alohida chiqish qilmaslikka rozi boʻldi, lekin 1951-yilda Bixarda oʻzining birinchi ommaviy kontsertini berdi.[2] U 1960-yillarning boshlarida vafot etguniga qadar Shri Chand Misra bilan birga tahsil olgan, 1980-yillarda Kalkuttadagi ITC Sangeet tadqiqot akademiyasi va 1990-yillarning boshlarida Banaras Hindu universiteti oʻqituvchisi boʻlib ishlagan va bir qancha talabalarga uning musiqiy merosini saqlab qolishni oʻrgatgan.[2] Girija Devi 2009-yilda tez-tez gastrollarda boʻlishni davom etgan.[2][4]
Girija Devi Banaras gharanada kuyladi va anʼanaga xos purabi ang thumri uslubini ijro etishi uning mavqeini oshirishga yordam berdi.[3][5] Uning repertuarida yarim klassik kajri, chaiti va xoli janrlari bor edi va u khyal, hind xalq musiqasi va tappa kuyladi.[3][6] Musiqa va musiqachilarning yangi Grove lugʻati bir marta uning yarim klassik qoʻshiq aytishi uning klassik mashgʻulotini Bihar va sharqiy Uttar-Pradesh qoʻshiqlarining mintaqaviy xususiyatlari bilan birlashtirganligini aytdi.[2]
Girja Devi 2017-yil 24-oktabrda 88 yoshida Kalkuttadagi BM Birla yurak tadqiqot markazida yurak xurujidan keyin vafot etdi.[7]
Mukofotlar
[tahrir | manbasini tahrirlash]
- Padma Shri (1972)
- Padma Bhushan (1989)
- Padma Vibhushan (2016)[8]
- Sangeet Natak Akademi mukofoti (1977)
- Sangeet Natak Akademi stipendiyasi (2010)[9]
- Maha Sangeet Samman mukofoti (2012)[10]
- Sangeet Samman mukofoti (Dover Leyn musiqa konferensiyasi)
- GiMA mukofotlari 2012 (Umr boʻyi muvaffaqiyat)
- TanaRiri Puraskar
Manbalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- ↑ 1,0 1,1 Ramnarayan, Gowri. „Queen of thumri“. The Hindu (11-noyabr 2008-yil). 6-aprel 2018-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 11-aprel 2009-yil. Manba xatosi: Invalid
<ref>tag; name "TH081111" defined multiple times with different content - ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 2,6 Dutta, Amelia (2001). "Devi, Girija". in Sadie, Stanley. The New Grove dictionary of music and musicians. 7 (2nd nashri). London: Macmillan Publishers. 265–266 b. ISBN 978-0-333-60800-5. Manba xatosi: Invalid
<ref>tag; name "NewGrove" defined multiple times with different content - ↑ 3,0 3,1 3,2 Tandon, Aditi. „Future of folk music uncertain, warns Girija Devi“. The Tribune (17-fevral 2004-yil). Qaraldi: 11-aprel 2009-yil. Manba xatosi: Invalid
<ref>tag; name "TT040217" defined multiple times with different content - ↑ Trivedi, Sukumar. „Pandit Hariprasad Chaurasia works a charm with his magic flute“. The Indian Express (5-yanvar 2009-yil). Qaraldi: 11-aprel 2009-yil.
- ↑ Dorian, Frederick. World Music: The Rough Guide. Rough Guides, 2000 — 91-bet. ISBN 978-1-85828-636-5.
- ↑ Kumar, Raj. Essays on Indian music. Discovery Publishing House, 2003. ISBN 978-81-7141-719-3.
- ↑ „Girija Devi passes away at 88; condolences pour in for thumri queen on Twitter“ (inglizcha). The Indian Express (25-oktabr 2017-yil). Qaraldi: 1-fevral 2021-yil.
- ↑ „Padma Awards“. Ministry of Home Affairs, Government of India (2015). 15-oktabr 2015-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 21-iyul 2015-yil.
- ↑ „Padma Awards“. Ministry of Communications and Information Technology. 17-fevral 2012-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 11-mart 2009-yil.
- ↑ „Sangeet Natak Akademi Awards – Hindustani Music – Vocal“. Sangeet Natak Akademi. 1-fevral 2016-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 29-dekabr 2009-yil.