Oyakodon
Oyakodon (yaponcha 親子丼) — yapon oshxonasi taomi, omletli domburi, unga terisiz va suyaksiz tovuq go‘shti va piyoz qo‘shiladi (shiitake qo‘ziqorinlari ham qo‘shilishi mumkin). Taomning nomi tom maʼnoda „ota-ona va bola“ degan maʼnoni anglatadi: ota-ona deganda tovuq, bola deganda esa tuxum nazarda tutiladi; „don“, „domburi“ so‘zining qisqartmasi.
Tarixi
[tahrir | manbasini tahrirlash]Oyakodon Meydzi davrida ixtiro qilingan[1]. Oyakodon ko‘chadagi do‘konlardan, shuningdek, izakaya va yakitori restoranlarida sotiladi[2].
1760-yilda tashkil etilgan Tokiodagi „Tama Hide“ restorani „oyakodon“ taomining kelib chiqqan joyi sifatida mashhur. Urishqoq xoʻrozdan tayyorlangan taomlarga ixtisoslashgan „Tamatetsu“ restorani avlodlar davomida syogun saroyida lochinbozlar tomonidan boshqarilgan. Tovuqni eng yuqori sifatli pichoq bilan soʻyish, syogun oldida turna goʻshtini kesish marosimidan boshlab, lochinning ishi hisoblangan. Taʼkidlanishicha, restoran egasi go‘shtni suyakdan shunchalik tez ajratish mahoratini namoyish etganki, ko‘rganlar qushning qonini ko‘ra olmasdi, shuningdek, go‘shtni qo‘l bilan tegizmasdan yupqa qilib to‘g‘raydi. 1887-yilda bir mehmon tovuq goʻshtini tugatgandan soʻng, tovuq va ziravorli bulonga yana tuxum qoʻshib, hammasini guruch bilan yedi. Ularga bu g‘oya yoqdi va Yaponiyada birinchi marta buyurtma asosida „oyakodon“ berishni boshladilar. Taom mashhur boʻldi. Muassasaning beshinchi egasi Xidekichi ostida „Tamatetsudan Hide-san“ sevimli nomi tufayli restoran „Tama Hide“ deb nomlana boshladi[3].
Pishirish jarayoni
[tahrir | manbasini tahrirlash]Dashi, soya sousi, mirin va shakarli güveç sousini aralashtiring. Tovuq filetosini mayda boʻlaklarga kesib oling, piyozni yarim halqalarga, yashil piyoz poyalarini halqalarga kesib tashlang. Tuxumni idishga soling va ularni ozgina uring, lekin koʻpiklanmaguncha.
Sosni kichkina skovorodkaga quying va oʻrtacha olovda qaynatib oling. Tovuq boʻlaklari, piyoz va yashil piyozning yarmini panga qoʻshing. Tovuqni pishganicha pishiring, taxminan 5 daqiqa.
Tuxumni panning tarkibiga toʻkib tashlang. Qolgan yashil piyozga seping va yopilgan holda yana 1-2 daqiqa pishiring (tuxum tayyor boʻlguncha).
Xizmat koʻrsatish idishida (yoki plastinkada) issiq qaynatilgan oq guruchning bir qismini sous bilan birga panning tarkibi bilan birga qoʻying. Koʻpincha guruch ustiga omlet qoʻyiladi.
Variantlar
[tahrir | manbasini tahrirlash]"Ona va bola" soʻzlari ustida oʻyin mavzusini davom ettiruvchi donburining boshqa variantlari mavjud. Oyakodonga oʻxshash tarzda tayyorlanadi, ammo tovuq goʻshti oʻrniga yupqa toʻgʻralgan (gyudon / butadon uchun) mol yoki choʻchqa goʻshti ishlatiladi. Qizil ikra oyakodon odatda tuzlangan va pishirilgan yoki issiq dudlangan qizil ikra boʻlaklaridan va qaynatilgan guruch ustiga bir necha qoshiq qizil ikradan iborat.
Manbalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]Adabiyotlar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- Elisabeth Lambert Oritz, Mitsuko Endo. The Complete Book of Japanese Cooking. M Evans, 2014. ISBN 978-0-871313-321-8.
- „親子丼“, デジタル大辞泉. 小学館. Arxivnaya kopiya ot 19 marta 2022 na Wayback Machine
- „親子丼“, 和・洋・中・エスニック 世界の料理がわかる辞典. 講談社. Arxivnaya kopiya ot 19 marta 2022 na Wayback Machine
- Ivan Orkin, Chris Ying, Aubrie Pick. The gaijin cookbook: Japanese recipes from a chef, father, eater, and lifelong outsider. Boston: A Rux Martin Book, Houghton Mifflin Harcourtn, 2019. ISBN 978-1-328-95440-4.
- Токио Моногатари ― Токио глазами токийцев. История и современность. Токио: Ассоциация переводчиков-русистов, 2011 — 202-bet. ISBN 978-4-89981-215-9.