anglamoq
Oʻzbekcha (uz)
[tahrirlash]
Oʻzbekcha (uz)Morfologik va sintaktik xususiyatlari
[tahrirlash]ang-la-moq
Feʼl
[tahrirlash]anglamoq
Etimologiyasi
[tahrirlash]AŊLA- ’tushunib yet-’, ’uq-’, 'fahmla-’. Sizga aytib xato qilganimni endi angladi m. Bu soʻz qadimgi turkiy tildagi ’aql—idrok’ maʼnosini ang— latgan a:ŋ otidan -la qoʻshimchasi bilan yasalgan (ЭСТЯ, I, 153); keyinroq a: unlisining choʻziqlik belgisi yoʻqolgan (Devon, I, 285; DS, 47); oʻzbek tilida a unlilari ä unlilariga almashgan: a:ŋ + la = aŋla- > äŋlä-.
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (I-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.
Maʼnoviy xususiyatlari
[tahrirlash]Maʼnosi
[tahrirlash]- Gap, fikr-mulohaza va shu kabilarning mazmunini bilib olmoq; tushunmoq. ◆ Gyapingizni-ku angladim.. "Sharq yulduzi ". ◆ Bu soʻzlarni anglamayinmerganlar, Ikkovi ham boʻlib ketdi gunohkor. "Malikai ayyor ".
2 Idrok etmoq, fahmlamoq. ◆ Eshqobil togʻasining rais oldida girdikapalak boʻlish sabablarini bir qadar anglagandayboʻldi. M. Hazratqulov, „Jurʼat“ . ◆ Bobosh birdan angla- diki, mana shu maxluqdan qutulish uchun, tanimay oʻtib ketarmikan, deb Boboshga yopishgan. A. Muxtor, „Boʻronlarda bordek halovat“ . ◆ ..hayotga qarashim chuqurlashdi, adabiyotni yangicha anglayboshladim. Gazetadan .
- Oʻzlikni anglamoq (oʻzni anglamoq, oʻzoʻzini anglamoq) Oʻzining asli va hozir kim ekanligini idrok etmoq (q. oʻz, oʻzlik). ◆ Biz mustaqillik tufayli oʻzligimizni anglaganimiz sari Imom al-Buxoriyning muborak siymosini yanada yaqqolroq tasavvur etamiz. Gazetadan . ◆ Boshqacha aytganda, tarixga murojaat etish oʻz-oʻzini anglashdemakdir. Gazetadan . ◆ Oʻzni anglashesa, yurtboshimiz yoʻl koʻrsatganlaridek, ona-Vatandagi tabarruk joylarni, ulugʻlarning qadamjolarini ziyorat etishdan boshlanadi. Gazetadan .
Sinonimlari
[tahrirlash]Antonimlari
[tahrirlash]OʻTIL
Tillar
[tahrirlash]- Turkcha: anlamak