SLIM
Smart Lander for Investigating Moon (viết tắt là SLIM; tạm dịch: Tàu đổ bộ thông minh thăm dò Mặt Trăng) là một tàu đổ bộ Mặt Trăng của Cơ quan vũ trụ Nhật Bản (JAXA). Tàu đổ bộ này được ra mắt lần đầu vào năm 2021[2][6] nhưng đã bị trì hoàn đến năm 2023.[7] Vào ngày 6 tháng 9 năm 2023 lúc 23:42 UTC (ngày 7 tháng 9 8:42 JST),[3] XRISM đã được phóng thành công, và SLIM đã tách ra từ XRISM.
.png) Mô hình tỷ lệ 1/2 của SLIM trong cấu hình hạ cánh | |
| Tên | SLIM |
|---|---|
| Dạng nhiệm vụ | Tàu đổ bộ Mặt Trăng và xe tự hành Mặt Trăng |
| Nhà đầu tư | JAXA |
| Trang web | Website chính thức  |
| Thời gian nhiệm vụ | 1 năm, 2 tháng, 1 ngày (tổng thời gian) (kể từ lúc phóng) 9 tháng, 18 ngày (kể từ lúc hạ cánh) |
| Các thuộc tính thiết bị vũ trụ | |
| Nhà sản xuất | MELCO |
| Khối lượng phóng | 590 kg[1] |
| Khối lượng khô | 120 kg[2] |
| Kích thước | 1,5 × 1,5 × 2 m (4 ft 11 in × 4 ft 11 in × 6 ft 7 in)[1] |
| Bắt đầu nhiệm vụ | |
| Ngày phóng | 6 tháng 9 năm 2023, 23:42:11 UTC[3] |
| Tên lửa | H-IIA 202 |
| Địa điểm phóng | Trung tâm vũ trụ Tanegashima |
| Nhà thầu chính | Mitsubishi Heavy Industries |
| Phi thuyền quỹ đạo Lunar | |
| Vào quỹ đạo | 25 tháng 12 năm 2023, 07:51 UTC[4] |
| Xe tự hành Lunar | |
| Thời điểm hạ cánh | 19 tháng 1 năm 2024, 15:20:00 UTC[4] |
| Địa điểm hạ cánh | Gần hố va chạm Shioli 13°18′58″N 25°15′04″Đ / 13,316°N 25,251°Đ[5] |
Vào ngày 1 tháng 10 năm 2023, SLIM tiến hành di chuyển theo quỹ đạo mới hướng tới Mặt Trăng. Tàu đổ bộ đã đi vào thành công quỹ đạo Mặt Trăng vào ngày 25 tháng 12 năm 2023 và hạ cánh vào ngày 19 tháng 1 năm 2024 lúc 15:20 UTC, đưa Nhật Bản trở thành một trong những quốc gia đã đưa tàu vũ trụ hạ cánh mềm (soft landing) xuống Mặt Trăng, sau Hoa Kỳ, Liên Xô, Trung Quốc và Ấn Độ.[8]
Nhiệm vụ
sửaĐịa điểm hạ cánh của tàu SLIM là hố va chạm Shioli, cách nơi hạ cánh tàu Apollo 11 của NASA khoảng hơn 300 km. SLIM đã hạ cánh thành công xuống Mặt Trăng, nhưng lại tiếp đất với tư thế bị lộn ngược. Hai tàu thăm dò Mặt Trăng, được triển khai trong khi tàu đổ bộ đang lơ lửng ngay trước khi nó chạm xuống, đang hoạt động theo kế hoạch, với LEV-1 liên lạc độc lập với các trạm mặt đất Mặt Trăng.[9] LEV-1 đã tiến hành 6 bước nhảy (hop) trên bề mặt Mặt Trăng. Hình ảnh được chụp tự động bởi Sora-Q (khả năng là nó chia sẻ với chiếc xe tự hành cùng loại)[10] cho thấy SLIM đã hạ cánh một góc 90°, trên mũi của nó, do đó đã làm hỏng bị mất ống xả động cơ trong quá trình hạ xuống và thậm chí có thể làm hỏng ăngten hướng Trái Đất của nó.[11] Dù bị lộn ngược nhưng tàu SLIM vẫn đạt mục tiêu hạ cánh chính xác trong phạm vi 100 mét so với vị trí mà JAXA xác định từ trước.[12][13] Sau khi hạ cánh vào ngày 19 tháng 1 năm 2024, mức pin trên tàu SLIM giảm xuống còn 12%.[14] Mức pin này khiến tàu tự động tắt nguồn để bảo vệ pin, cũng như dành nguồn năng lượng còn lại cho các hoạt động khôi phục. Trước khi ngừng hoạt động, SLIM đã đưa thành công 2 xe tự hành mini lên Mặt Trăng mà nó mang theo, LEV-1 và LEV-2. LEV-2 sẽ chụp ảnh bề mặt Mặt Trăng, còn LEV-1 truyền tín hiệu xuống trạm ở Trái Đất.[10]
Sau khi ngừng hoạt động vào ngày 19 tháng 1 năm 2024, những người điều hành chuyến bay này vẫn hy vọng rằng tàu đổ bộ sẽ hoạt động trở lại sau vài ngày nữa khi anh nắng Mặt Trời chiều vào các tấm pin Mặt Trời đang bị lệch hướng.[9] Hai xe tự hành LEV-1 và Sora-Q tiếp tục hoạt động tự chủ theo kế hoạch.[10]
Vào ngày 29 tháng 1, tàu đổ bộ đã hoạt động trở lại sau một tuần ngừng hoạt động. JAXA cho biết họ đã thiết lập lại liên lạc với tàu đổ bộ và pin Mặt Trời của nó đang hoạt động trở lại sau khi thay đổi điều kiện ánh sáng cho phép nó đón được ánh sáng Mặt Trời.[15]
Tham khảo
sửa- ^ a b “小型月着陸実証機(SLIM)プロジェクト移行審査の結果について” (PDF) (bằng tiếng Nhật). JAXA. 14 tháng 7 năm 2016. Bản gốc (PDF) lưu trữ ngày 15 tháng 7 năm 2016. Truy cập ngày 2 tháng 9 năm 2016.
- ^ a b “小型探査機による高精度月面着陸の技術実証（SLIM）について” (PDF) (bằng tiếng Nhật). 3 tháng 6 năm 2015. Lưu trữ (PDF) bản gốc ngày 22 tháng 6 năm 2015. Truy cập ngày 23 tháng 6 năm 2015.
- ^ a b Davenport, Justin (6 tháng 9 năm 2023). “Japanese H-IIA launches X-ray telescope and lunar lander”. NASASpaceFlight. Lưu trữ bản gốc ngày 7 tháng 9 năm 2023. Truy cập ngày 7 tháng 9 năm 2023.
- ^ a b “JAXA | Moon Landing of the Smart Lander for Investigating Moon (SLIM)”. Lưu trữ bản gốc ngày 5 tháng 12 năm 2023. Truy cập ngày 7 tháng 12 năm 2023.
- ^ “NASA's LRO Spots Japan's Moon Lander”. 26 tháng 1 năm 2024. Lưu trữ bản gốc ngày 26 tháng 1 năm 2024. Truy cập ngày 27 tháng 1 năm 2024.
- ^ Hongo, Jun (12 tháng 11 năm 2015). “Japan Plans Unmanned Moon Landing”. The Wall Street Journal. Lưu trữ bản gốc ngày 3 tháng 3 năm 2018. Truy cập ngày 22 tháng 6 năm 2016.
- ^ “Missions of Opportunity (MO) in Development – X-Ray Imaging and Spectroscopy Mission (XRISM)”. GSFC. NASA. Lưu trữ bản gốc ngày 6 tháng 9 năm 2021. Truy cập ngày 6 tháng 9 năm 2021.
- ^ “Japans SLIM mission aims for historic lunar landing 2023” (bằng tiếng English). 20 tháng 1 năm 2024. Lưu trữ bản gốc ngày 20 tháng 1 năm 2024. Truy cập ngày 19 tháng 1 năm 2024.Quản lý CS1: ngôn ngữ không rõ (liên kết)
- ^ a b Sample, Ian (19 tháng 1 năm 2024). “Japan's SLIM spacecraft lands on moon but struggles to generate power”. The Guardian (bằng tiếng Anh). ISSN 0261-3077. Lưu trữ bản gốc ngày 19 tháng 1 năm 2024. Truy cập ngày 20 tháng 1 năm 2024.
- ^ a b c “Moon lander hits target, looks to be upside-down - PressReader”. Lưu trữ bản gốc ngày 27 tháng 1 năm 2024. Truy cập ngày 27 tháng 1 năm 2024 – qua PressReader.
- ^ 小型月着陸実証機（SLIM）および小型プローブ（LEV）の月面着陸の結果・成果等 の記者会見 (bằng tiếng Anh), lưu trữ bản gốc ngày 25 tháng 1 năm 2024, truy cập ngày 25 tháng 1 năm 2024
- ^ Jones, Andrew (22 tháng 1 năm 2024). “Japan's moon lander forced to power down but may yet be revived”. SpaceNews (bằng tiếng Anh). Truy cập ngày 25 tháng 1 năm 2024.
- ^ “SLIM Project Press Kit” (PDF). JAXA. Lưu trữ (PDF) bản gốc ngày 8 tháng 9 năm 2023. Truy cập ngày 25 tháng 8 năm 2023.
- ^ “After landing on 1/20 0:20 JST, power from the solar cells could not be confirmed. At a battery level of 12%, the battery was disconnected (as planned) to avoid being unable to restart for a recovery operation due to over-discharge. SLIM therefore powered down at 01/20 2:57 JST”. X (Formerly Twitter). Lưu trữ bản gốc ngày 22 tháng 1 năm 2024. Truy cập ngày 22 tháng 1 năm 2024.
- ^ “Japan: Moon lander Slim comes back to life and resumes mission”. 29 tháng 1 năm 2024. Truy cập ngày 31 tháng 1 năm 2024 – qua www.bbc.com.