Azərbaycan marşı
Azərbaycan Respublikasının Dövlət Himni | |
Quốc ca của Azerbaijan | |
Lời | Ahmad Javad |
---|---|
Nhạc | Uzeyir Hajibeyov |
Được chấp nhận | 1920 1992 (hiện tại) |
Cho đến | 1922 |
Mẫu âm thanh | |
"Azərbaycan Marşı" |
"Azərbaycan Marşı"[a] (Hành khúc Azerbaijan) là quốc ca nước Cộng hoà Azerbaijan. Phần nhạc được sáng tác bởi Uzeyir Hajibeyov, với lời bài hát của nhà thơ Ahmad Javad. Chính phủ Cộng hòa Azerbaijan đã chính thức thông qua bài quốc ca vào năm 1920 với việc thông qua sắc lệnh, "Bài thánh ca của nhà nước Cộng hòa Azerbaijan."[1] Năm 1992, sau khi Liên Xô tan rã, chính phủ của Azerbaijan đã chính thức khôi phục "Azərbaycan Marşı" làm quốc ca.[2]
Chính phủ Azerbaijan cũng đã chính thức tuyên bố quốc ca là "biểu tượng thiêng liêng của nhà nước Azerbaijan, sự độc lập và thống nhất của Azerbaijan."[1]
Kể từ năm 2006, một đoạn lời bài hát từ quốc ca được viết trên tờ tiền mặt sau của tờ 5 manat Azerbaijan.[3] Vào năm 2011, để kỷ niệm 20 năm độc lập của Azerbaijan từ Liên Xô, chính phủ đã phát hành một con tem kỷ niệm quốc ca. Nó có giá 1 manat và với số lượng phát hành là 5.000.[4]
Lịch sử
[sửa | sửa mã nguồn]Thời kì dân chủ cộng hòa và Xô viết
[sửa | sửa mã nguồn]Một phần của loạt bài về |
Văn hóa Azerbaijan |
---|
Lịch sử |
Dân tộc |
Ngôn ngữ |
Văn học |
Vào năm 1919, nước Cộng hòa Dân chủ Azerbaijan được sáng lập, chính quyền mới tuyên bố tổ chức cuộc thi sáng tác quốc ca, quốc huy và con dấu nhà nước. Giải thưởng trị giá 15.000 rúp sẽ được trao cho người chiến thắng trong phần thi sáng tác quốc ca.[5]
Trong hoàn cảnh đó, nhà soạn nhạc người Azerbaijan Uzeyir Hajibeyov đã cho ra đời hai bài hành khúc. Năm 1919, tác phẩm này nhận được giải thưởng đầu tiên do chính phủ Cộng hòa Dân chủ Azerbaijan công bố.[6] Bài khúc quân hành còn lại là "Hành khúc Azerbaijan" (Azərbaycan marşı). Nhà âm nhạc học người Thổ Etem Üngör từng nhận xét: "Vào những năm đó, khi Azerbaijan chưa đánh mất nền độc lập của chính mình, bản hành khúc vẫn thường được cất lên tại các trường quân đội trước giờ học".[7]
Năm 1922, chính phủ của nền Cộng hoà Xô viết mới thành lập đã thay thế "Azərbaycan marşı" thành bài "Quốc tế ca" – quốc ca Liên Xô lúc bấy giờ. Năm 1944, trong cuộc Chiến tranh thế giới thứ hai, "Quốc tế ca" được thay thế bằng quốc ca mới của Liên bang Xô viết, đồng thời một bài quốc ca của Cộng hòa Xã hội chủ nghĩa Xô viết Azerbaijan cũng được áp dụng một năm sau đó. Bài tụng ca được sáng tác bởi Uzeyir Hajibeyov, đồng tác giả bài Azərbaycan marşı.[8][9] Lời bài hát được thay đổi năm 1978 khi Suleyman Rustam, Samad Vurgun và Huseyn Arif loại bỏ phần lời liên quan đến Joseph Stalin.
Năm 1989, sau nhiều năm thay đổi do chính sách perestroika (cải tổ) mang lại, nhà soạn nhạc Aydin Azimov đã thu xếp một bản thu âm hiện đại của bài quốc ca, được cử hành bởi một dàn giao hưởng và hợp xướng. Mùa thu năm đó, "Azərbaycan marşı" được phát sóng trên truyền hình và radio ở Azerbaijan, 70 năm sau khi nó được giới thiệu.[5][10]
Thời kì hậu Xô viết
[sửa | sửa mã nguồn]Với sự sụp đổ của Khối Đông và Liên Xô, vào mùa xuân năm 1992, các nhà lãnh đạo của chính phủ Azerbaijan độc lập đã đề xuất rằng bài quốc ca gốc từ thời tiền cộng sản nên được khôi phục làm quốc ca của một nước Azerbaijan mới. Milli Mejlis (Quốc hội) đã ký nó thành luật vào ngày 27 tháng 5 năm 1992.[2]
Milli Mejlis nước Cộng hoà Azerbaijan[b] quyết định:
- Phê chuẩn Quy định về Quốc ca nước Cộng hòa Azerbaijan:
- Phê chuẩn bài "Hành khúc Azerbaijan" do Uzeyir Hajibeyov soạn nhạc và Ahmed Javad viết lời là Quốc ca nước Cộng hòa Azerbaijan
Luật nước Cộng hòa Azerbaijan: Về việc phê chuẩn Quy định về Quốc ca nước Cộng hòa Azerbaijan
Milli Mejlis nước Cộng hòa Azerbaijan quyết định:
- Phê chuẩn Quy định về Quốc ca nước Cộng hòa Azerbaijan (đính kèm).
- Quy định về Quốc ca nước Cộng hòa Xã hội chủ nghĩa Xô viết Azerbaijan được phê chuẩn theo Sắc lệnh của Đoàn Chủ tịch Xô viết tối cao Cộng hòa Xã hội chủ nghĩa Xô viết Azerbaijan ngày 12 tháng 9 năm 1984 (Điều 152, Mục 17, Thông tin về Xô viết tối cao Cộng hòa Xã hội chủ nghĩa Xô viết Azerbaijan, 1984) sẽ được coi là không hợp lệ.
- Luật này có hiệu lực kể từ ngày ký.
Milli Mejlis,[11] ngày 2 tháng 3 năm 1993
Vào tháng 11 năm 2018, nghị sĩ Tahir Karimli từng kiến nghị giảm thời lượng của bài quốc ca và loại bỏ những nốt trầm buồn. Tuy nhiên, bản kiến nghị không được xã hội đồng tình hoan nghênh.[12]
Lời bài hát
[sửa | sửa mã nguồn]Lời tiếng Azerbaijan
[sửa | sửa mã nguồn]Ký tự Latinh | Ký tự Kirin | Ký tự Ả Rập |
---|---|---|
Azərbaycan! Azərbaycan! |
Азәрбајҹан! Азәрбајҹан! |
آذربایجان! آذربایجان! |
Trong các bảng chữ cái khác
[sửa | sửa mã nguồn]Ký tự Latinh (phiên bản 1992) | Ký tự Kirin (phiên bản 1939) | Ký tự Latinh (1933–1939) | Ký tự Latinh (1929–1933) | Ký tự Gruzia | Chuyển tự IPA |
---|---|---|---|---|---|
Azärbaycan! Azärbaycan! |
Азәрбайҹан! Азәрбайҹан! |
Azərʙajçan! Azərʙajçan! |
Azərbajcan! Azərbajcan! |
აზა̈რბაჲჯან! აზა̈რბაჲჯან! |
[ɑ̝.z̪æ̞ɾ.bɑ̝j.ˈd͡ʒɑ̝n ǀ ɑ̝.z̪æ̞ɾ.bɑ̝j.ˈd͡ʒɑ̝n ‖] |
Lời tiếng Việt
[sửa | sửa mã nguồn]- Azerbaijan! Azerbaijan!
- Hỡi Tổ quốc ơi, vinh quang và đầy những anh hùng!
- Toàn dân ơi hãy chiến đấu vì độc lập, tự do!
- Và xin dâng cả máu cho đất nước này, cho đồng bào ta!
- Quốc kỳ chúng ta tung bay là cuộc sống tươi đẹp!
- Quốc kỳ chúng ta tung bay là cuộc sống tươi đẹp!
- Hàng trăm năm qua, đã bao hy sinh,
- Mảnh đất quê ta – mảnh đất ướm máu!
- Kìa bao công dân đã phải ra đi
- Đổi lấy chiến thắng cho cả đất nước
- Hãy trở về với vườn hoa đất Mẹ,
- Vĩnh viễn luôn toả ngát hương thơm!
- Chúng con thề sẽ sống chết vì Người,
- Vì trái tim này nguyện mãi thủy chung!
- Dũng cảm đương đầu, bảo vệ đất nước,
- Để lá quốc kỳ hiên ngang đẹp tươi,
- Để dân tộc này sẽ được hạnh phúc,
- Tuổi trẻ chúng ta xung phong tiền tuyến!
- Quê hương của ta! Quê hương của ta!
- Azerbaijan! Azerbaijan!
- Azerbaijan! Azerbaijan!
Chuyển thể âm nhạc
[sửa | sửa mã nguồn]Nhạc cổ điển
[sửa | sửa mã nguồn]Vào năm 2012, Philip Sheppard cùng Dàn nhạc Giao hưởng Luân Đôn đã thu âm bài hát cho Thế vận hội Mùa hè 2012 và Thế vận hội Paralympics Mùa hè 2012.[16]
Xem thêm
[sửa | sửa mã nguồn]Ghi chú
[sửa | sửa mã nguồn]- ^ Hành khúc Azerbaijan trong văn tự Kirin: Азәрбајҹан Маршы, văn tự Ả Rập – Ba Tư: آذربایجان مارشی, phát âm [ɑːzæɾbɑjˈdʒɑn mɑɾˈʃɯ]
- ^ Tức Quốc hội nước Cộng hoà Azerbaijan
- ^ Từng được sử dụng ở Dagestan (Nga) bởi cộng đồng thiểu số người Azerbaijan và trước đây được sử dụng từ năm 1958–1991 ở Cộng hoà Xã hội chủ nghĩa Xô viết Azerbaijan.
- ^ Được sử dụng ở Azerbaijan thuộc Iran và trước đây được sử dụng bởi toàn bộ người Azerbaijan cho đến năm 1929.
Tham khảo
[sửa | sửa mã nguồn]- ^ a b “The National Symbols of the Republic of Azerbaijan” (bằng tiếng Anh). Heydar Aliyev Foundation. Bản gốc lưu trữ ngày 29 tháng 10 năm 2019. Truy cập ngày 23 tháng 1 năm 2015.
- ^ a b “Azərbaycan Respublikasının Dövlət himni haqqında” (PDF) (bằng tiếng Azerbaijan). mfa.gov.az. Bản gốc (PDF) lưu trữ ngày 14 tháng 2 năm 2019. Truy cập ngày 3 tháng 12 năm 2018.
- ^ “National currency: 5 manat” (bằng tiếng Azerbaijan). Ngân hàng Trung ương Azerbaijan. Bản gốc lưu trữ ngày 22 tháng 10 năm 2018. Truy cập ngày 23 tháng 1 năm 2015.
- ^ “11.10.2011. Azərbaycan Respublikasının Dövlət Müstəqilliyinin bərpasının 20-ci ildönümünə həsr olunmuş marka” (bằng tiếng Anh). azermarka.az. Bản gốc lưu trữ ngày 4 tháng 3 năm 2016. Truy cập ngày 5 tháng 9 năm 2020.
- ^ a b “History of creation of the National Anthem of the Republic of Azerbaijan”. azerbaijans.com (bằng tiếng Anh). Truy cập ngày 14 tháng 8 năm 2014.
- ^ Əliyev, Ilqar (2008). Azərbaycan Respublikasınn Dövlət Rəmzləri (bằng tiếng Azerbaijan). Baku: Nurlan.
- ^ Üzeyir bəy Hacıbəyov ensiklopediyası [Bách khoa toàn thư của Uzeyir Hajibeyov] (bằng tiếng Azerbaijan). Baku. 1996. tr. 21.
- ^ “National Anthem of Azerbaijan in the Soviet period (p. 4)” (PDF). Administrative Department of the President of the Republic of Azerbaijan Presidential Library (bằng tiếng Anh).
- ^ Soviet Music and Society under Lenin and Stalin: The Baton and Sickle. Routledge. 2009. tr. 264. ISBN 978-0415546201.
- ^ “Üzeyir Hacıbəyli. Aydın K. Azim - Azərbaycan Respublikasının Dövlət Himni”. YouTube (bằng tiếng Azerbaijan).
- ^ “Regulations on the national anthem of the republic of Azerbaijan” (bằng tiếng Anh). Truy cập ngày 14 tháng 8 năm 2014.
- ^ “Dövlət himni qalmaqalı və Tahir Kərimlinin sovet nostaljisinə cavab”. Sputnik (bằng tiếng Azerbaijan). Truy cập ngày 4 tháng 11 năm 2018.
- ^ “142 - Azərbaycan Respublikasının Dövlət himni haqqında”. www.e-qanun.az (bằng tiếng Azerbaijan). Bản gốc lưu trữ ngày 23 tháng 9 năm 2015. Truy cập ngày 25 tháng 11 năm 2017.
- ^ “Azərbaycan Respublikası Dövlət Himni”. kivdf.gov.az (bằng tiếng Azerbaijan). Bản gốc lưu trữ ngày 1 tháng 12 năm 2017. Truy cập ngày 25 tháng 11 năm 2017.
- ^ “АТРИБУТЫ АЗЕРБАЙДЖАНА”. maxmuland.nethouse.ru.
- ^ “London Philharmonic Orchestra & Philip Sheppard Azerbaijan: Azerbaijan Marsi”. doremi.lv (bằng tiếng Azerbaijan). Bản gốc lưu trữ ngày 19 tháng 8 năm 2014. Truy cập ngày 14 tháng 8 năm 2014.
Liên kết ngoài
[sửa | sửa mã nguồn]- Tải xuống bài Azerbaijan Marsi (có lời)
- Azerbaijan Marsi (không lời) trên website của Cơ quan Bản quyền Cộng hòa Azerbaijan
- Biểu tượng quốc gia Azerbaijan trên website của Tổng thống Azerbaijan