შინგ-შენ ჩერნი
| შინგ-შენ ჩერნი | |
| ჩინ. 陳省身 ინგლ. Shiing-Shen Chern | |
 შინგ-შენ ჩერნი 1976 წანას | |
| დაბადებაშ თარიღი: | |
|---|---|
| დაბადებაშ აბანი: | |
| ღურაშ თარიღი: |
ქირსეთუთა 3, 2004 (93 წანერი) |
| ღურაშ აბანი: | |
| მენოღალობა: | |
| ომენცარე სფერო: | |
| სამუშაშ აბანი : |
ცინხუაშ უნივერსიტეტი |
| ალმა-მატერი: | |
| ომენცარე ხემანჯღვერი: | |
| ჯოხოშინელი მოგურაფეეფი: |
ტომას ბანხოფი |
| ჯილდოეფი დო პრემიეფი: |
შოვენეშ პრემია (1970) |
შინგ-შენ ჩერნი (ჩინ. 陳省身
ინგლ. Shiing-Shen Chern; დ. 28 გჷმათუთა, 1911, ცეიასინი, ჯეძიანი, ცინიშ იმპერია — ღ. 3 ქირსეთუთა, 2004, ტიანძინი, ჩინეთი) — ჩინარი-ამერიკალი მათემატიკოსი დო პოეტი.
ბიოგრაფია
[რედაქტირაფა | წყუშ რედაქტირაფა]შინგ-შენ ჩერნი გურაფულენდჷ ნანკაიშ დო ჰამბურგიშ უნივერსიტეტეფს. გურაფაშ თებაშ უკული მუშენდჷ შხვადოშხვა ომენცარე ინსტიტუტეფს. 1943–45 წანეფს იმუშუ ამერიკაშ უმაღალაში გონათაფაშ ინსტიტუტის (პრინსტონი, ნიუ-ჯერსი). უკულ ოცხოვრებშა დო ომუშებუშა ჩიკაგოშა გეგნორთჷ, სოდეთ 1949-1960 წანეფს მუშენდჷ ჩიკაგოშ უნივერსიტეტის. კალიფორნიაშ უნივერსიტეტიშ (ბერკლი) მუშობაშ ბორჯის შინგ-შენ ჩერნიქ, 1982 წანას დარსხუ მოსოფელს შინელი მათემატიკური მენცარობეფიშ რკვიებეფიშ ინსტიტუტი, ნამუთ ასე ხოლო მათემატიკაშ ომენცარე ლიდერი ცენტრი რე. ცენტრიშ შხვა დუმარსხუაფალეფი რდეს ამერიკალი მათემატიკოსეფი: კელვინ მური დო იზადორ ზინგერი. შინგ-შენ ჩერნიშ ომენცარე ინსტიტუტეფიშ სფერო რდჷ: დიფერენციალური გეომეტრია დო ტოპოლოგია. ჩერნიშ ჯოხონობაშ რე ჩერნი-გაუსი-ბონეშ თეორემა, ჩერნი-საიმონსიშ თეორია, ჩერნიშ კლასი დო შხვა თეორიეფი. ჸათე თეორიეფს ასე ხოლო დიდი შანულობა უღჷ მათემატიკას, გეომეტრიას, ტოპოლოგიას, თაშნეშე ფიზიკაშ შხვადოშხვა დარგეფს. შინგ-შენ ჩერნი მერჩქინელი რე XX ოშწანურაშ ართ-ართ უდიდაშ მათემატიკოსო დო თის დიფერენციალური გეომეტრიაშ მუმას ხოლო უძახჷნა. ჩერნი რდჷ ვოლფიშ პრემიაშ, შოვენეშ პრემიაშ, ლობაჩევსკიშ პრემიაშ დო შხვა ჯილდოეფიშ ლაურეატი. 1975 წანას მიპალუ მენცარობაშ ერუანული მენდალი. რდჷ ლონდონიშ ომაფე ჯარალუაშ მაკათური. მათემატიკაშ საირქიანო რსხუქ 2010 წანას დარსხუ შინგ-შენ ჩერნიშ ჯოხონობაშ მენდალი, ნამუთ ირ ოთხ წანას გინმაჩამუ გიშარჩქინელ მენცარეფს, ნამუეფი მოღალენა მათემატიკაშ დარგის.
ჯილდოეფი დო პრემიეფი
[რედაქტირაფა | წყუშ რედაქტირაფა]- 1970: შოვენეშ პრემია
- 1975: მენცარობაშ ერუანული მენდალი
- 1982: ჰუმბოლდტიშ პრემია
- 1983: სტილიშ პრემია
- 1984: ვოლფიშ პრემია მათემატიკას
- 2002: ლობაჩევსკიშ მენდალი
- 2004: შაოშ პრემია
- 1948: სინიკაშ აკადემიაშ აკადემიკოსი
- 1950: ინდოეთიშ მათემატიკური ჯარალუაშ საპატიო მაკათური
- 1950: ფუნდამენტალური რკვიებეფიშ ტატაშ ინსტიტუტიშ საპატიო მაკათური
- 1961: ამერიკაშ მენცარობეფიშ ერუანული აკადემიაშ მაკათური
- 1963: ამერიკაშ მენცარობეფიშ დო ხელუანობეფიშ აკადემიაშ მაკათური
- 1971: ბრაზილიაშ მენცარობეფიშ აკადემიაშ მაკათური-კორესპონდენტი
- 1983: მოსოფელიშ მენცარობეფიშ აკადემიაშ ასოცირაფილი დუმარსხუაფალი-მაკათური
- 1985: ომაფე ჯარალუაშ მაკათური
- 1986: ლონდონიშ მათემატიკური ჯარალუაშ მაკათური
- 1986: პელორიტანაშ აკადემიაშ მაკათური-კორესპონდენტი
- 1987: ნიუ-იორკიშ მენცარობეფიშ აკადემიაშ საპატიო მაკათური
- 1989: დეი ლინჩეიშ აკადემიაშ მაკათური
- 1989: საფრანგეთიშ მენცარობეფიშ აკადემიაშ ურცხოალი მაკათური
- 1989: ამერიკაშ ფილოსოფიური ჯარალუაშ მაკათური
- 1994: ჩინეთიშ მენცარობეფიშ აკადემიაშ მაკათური
რესურსეფი ინტერნეტის
[რედაქტირაფა | წყუშ რედაქტირაფა]
- UC Berkeley obituary
- 1998 interview in Notices of the American Mathematical Society
- Shiing-shen Chern: 1911–2004 by H. Wu, biography and overview of mathematical work.
- "Shiing-Shen Chern (1911–2004)", Notices of the American Mathematical Society (Providence, Rhode Island: American Mathematical Society) 58 (9): 1226–1249, October 2011, http://www.ams.org/notices/201109/rtx110901226p.pdf
- Chern's Work in Geometry, by Shing-Tung Yau