Aurelianus

Lucius Domitius Aurelianus
Keiser van die Romeinse Ryk
Borsbeeld van Aurelianus (of Claudius II?).
Regeer	270 -275
Voorganger	Quintillus
Opvolger	Tacitus

Lucius Domitius Aurelianus was 270-275 keiser van die Romeinse Ryk.

Hoewel hy net vyf jaar geregeer het, het hy 'n belangrike rol gespeel in die hereniging van die ryk en die beeindiging van wat die krisis van die derde eeu genoem word.

Bronne

Uit sy eie tyd is ongelukkig min oor hom bekend. Aurelius Victor Eutropius en die Historia Augusta, wat taamlik onbetroubaar is, stam van 'n eeu later. Daarnaas is Zosimus (5de-6de eeu) en Zonaras (11de-12de) belangrike Bisantynse bronne.

Soldaat

Aurelianus is waarskynlik 9 September 214 of 215 in Sirmium of Dacia ripensis op die Balkanskiereiland gebore. Hy was van taamlik lae afkoms, maar het in die Romeinse leër 'n loopbaan gehad.

Hy word as militêre tribuun in Moguntiacum geleër by die Sesde Legio Gallicana en in 254-258 help hy in Gallië om 'n inval van die Franke te onderdruk. Hy raak bekend om sy hardheid en genadeloosheid. Sy rol onder Gallienus is nie duidelik nie, maar Vopiscus skryf dat Aurelianus onder Claudius omtrent 267-269 teen die Gote en Heruli optree en die opperbevel kry.

Keiser

Die verdeelde ryk in 271

Keiser Claudius II het in September 270 van die pes gesterf en sy broer Quintillus het geprobeer om hom op te volg. Die soldate van Sirmium het in opstand gekom en pleks van hom Aurelianus as keiser uitgeroep. Aurelianus het Quintillus verslaan. Die omstandighede van Quintillus se dood is nie duidelik nie. Aurelianus het homself as Claudius se opvolger gesien.

Hy het onmiddellik begin om die keiserlike mag in die chaotiese ryk te herstel. Hy onderdruk opstande van mededingers om die troon soos Septimius, Urbanus, Domitianus en Felicissimus. In Noord-Italië en naby die Donau verslaan hy die Vandale, die Juthungi en die Sarmatiers.

In sy tyd het die oostelike provinsies rond Palmyra die ryk van Zenobia gevorm. In 272-273 verower hy hierdie gevaarlike mededinger. In die weste bestaan sedert 260 die Galliese ryk van Tetricus. In 274 word ook hierdie ryk opnuut by Rome ingelyf. Zenobia het dalk nog naby Rome geleef en Tetricus het corrector in Lucania geword.

Herstel

In 274-275 het die keiser geprobeer om die vertroue in die Romeinse munt die antoninianus te herstel en het hy ook op godsdienstige vlak geprobeer om die eenheid van die ryk te versterk deur die godheid Sol Invictus tot die amtelike hoofgod van die ryk te maak.

Dood

Aurelianus het gedink dat die Romeinse Ryk nou opnuut sterk genoeg is om met sy grootste vyand, die Sassaniediese Perse in die ooste af te reken. Hy word egter op die pad na die ooste tussen Perinthus en Bisantium deur sy eie soldate gedood. 'n Korrupte sekretaris wat angs gehad het dat die keiser hom wou bestraf, het glo vir die soldate gesê dat hulle tereggestel gaan word.

Sien ook

• Lys van Romeinse keisers