Carl Peter Thunberg

	Carl Peter Thunberg
Gebore	11 November 1743; Jönköping, Swede
Oorlede	8 Augustus 1828 (op 84); Thunaberg, Uppland, Swede
Nasionaliteit	Swede
Vakgebied	Biologie

Carl Peter Thunberg (1743–1828) was 'n Sweedse plantkundige wat die Kaap besoek het op sy reise. Vanaf 1770 tot 1776 het hy in Europa, Afrika en die Ooste gereis. Hy het lank in die Kaap gebly. Hy het sy reise in Latyn gepubliseer maar dit is in 1795 in Engels vertaal. Hy het oor die flora van die Kaap en Japan geskryf.

Sy botaniese afkorting is: Thunb. .

Suid-Afrika

Tydens sy drie jaar lange verblyf vervolmaak Thunberg sy Nederlands en bestudeer hy die kultuur van die Khoikhoi, (onder die Nederlanders bekend as "Hottentotten"), die inheemse bevolking van Wes-Suid-Afrika. Die Khoikhoi was die eerste nie-Europese kultuur wat hy teëgekom het. Hulle gebruike en tradisies het beide sy afsku en bewondering ontlok. Hy het byvoorbeeld die gewoonte om hul vel met vet en stof te smeer, beskou as 'n onaangename gewoonte waaroor hy in sy reisverhaal geskryf het: "Vir onreinheid het die Hottentotte die grootste liefde. Hulle smeer hul hele liggaam met vetterige stowwe en bo-oor dit beesmis, vet of iets dergeliks." Tog word hierdie harde oordeel gematig deur die rede wat hy vir hierdie praktyk ingesien het, en so gaan hy voort: "Dit stop hul porieë toe en hul vel is bedek met 'n dik laag wat dit beskerm teen hitte in die somer en koue in die winter." Hierdie ingesteldheid - om rituele wat hy nie verstaan nie - te probeer regverdig, was ook 'n kenmerk van sy ontmoetings met Japannese mense.

Aangesien die hoofdoel vir sy reise was om monsters vir die tuine in Leiden te versamel, het Thunberg gereeld reise na die binneland van Suid-Afrika onderneem. Tussen September 1772 en Januarie 1773 vergesel hy die Nederlandse superintendent van die VOC-tuin, Johan Andreas Auge. Hulle reis neem hulle na die noorde van Saldanhabaai, oos langs die Breedevallei, deur die Langkloof tot by die Gamtoosrivier en deur die Klein-Karoo het hulle teruggekeer.

Tydens hierdie ekspedisie en later het Thunberg gereeld kontak gemaak met geleerdes in Europa, veral Nederland en Swede, maar ook met ander lede van die VOC wat vir hom dierevelle gestuur het. Kort nadat hy teruggekeer het, ontmoet Thunberg vir Francis Masson, 'n Skotse tuinier wat na Kaapstad gekom het om plante te versamel vir die Royal Botanic Gardens in Kew. Hulle is aangetrek deur hul gedeelde belangstellings. Tydens een van hul reise het Robert Jacob Gordon, met verlof van sy regiment in Nederland, by hulle aangesluit. Saam het dié wetenskaplikes twee verdere binnelandse ekspedisies onderneem.

Tydens sy drie ekspedisies na die binneland het Thunberg baie monsters van flora en fauna versamel. Op inisiatief van Linnaeus gradueer hy by Uppsala in absentia as doktor in geneeskunde terwyl hy in 1772 aan die Kaap was. Thunberg verlaat die Kaap na Batavia op 2 Maart 1775. Hy arriveer op 18 Mei 1775 in Batavia en vertrek na Japan op 20 Junie.

Sien ook

Lys van botaniste volgens outeursafkorting

Bronne

Rosenthal, Eric, Ensiklopedie van Suidelike Afrika, 1967

Jung, C. (2002). Kaross und Kimono: „Hottentotten“ und Japaner im Spiegel des Reiseberichts von Carl Peter Thunberg, 1743 – 1828. [Kaross and Kimono: “Hottentots” and Japanese in the Mirror of Carl Peter Thunberg's Travelogue, 1743 – 1828]. Franz Steiner Verlag, Stuttgart, Germany
Skuncke, Marie-Christine (2014). Carl Peter Thunberg: Botanist and Physician.Swedish Collegium for Advanced Studies, Uppsala, Sweden

Eksterne skakels

Wikimedia Commons het meer media in die kategorie Carl Peter Thunberg.