Gaan na inhoud

Iran-Irakse Oorlog

in Wikipedia, die vrye ensiklopedie
Iran-Irakse Oorlog
Deel van die Persiese Golf-konflikte

Kloksgewys van links heel bo: Die deelname van kinders aan die Iranse front; ’n Iranse soldaat dra ’n gasmasker; pro-Irakse magte wat gesneuwel het in Operasie Mersad; ’n ZU-23-2 wat deur die Iranse weermag gebruik is; Irakse oorlogsgevangenes ná die herverowering van Khorramshahr deur Iran; die Amerikaanse skip USS Stark nadat ’n Irakse vegvliegtuig dit per ongeluk aangeval het.
Datum 22 September 1980 – 20 Augustus 1988
Ligging Persiese Golf-gebied
Resultaat Skaakmat; albei kante beweer hulle het gewen
Strydende partye
Vlag van Iran Iran Vlag van Irak Irak
Aanvoerders
Vlag van Iran Roeholla Chomeini
(opperleier van Iran) 		Vlag van Irak Saddam Hoesein
(president van Irak)
Sterkte
Aan die begin van die oorlog:[1]
110 000 - 150 000 soldate,
1 700 - 2 100 tenks,[2]
1 000 pantservoeruie,
485 bomwerpers,[3]
750 helikopters 		Aan die begin van die oorlog:[4]
200 000 soldate,
2 800 tenks,
4 000 pantservoertuie,
380 bomwerpers,
350 helikopters
Ongevalle en verliese
123 220 - 160 000 dood en 60 711 vermis (volgens Iran)[5][6]
200 000 - 600 000 gedood (ander ramings) [5][7][8][9][10][11][12][13][14]
800 000 gedood (volgens Irak)[5]

320 000 - 500 000 gewond[8][15][16]
40 000 - 42 875 gevange geneem[15][16]
11 000 - 16 000 burgerlikes gedood[5][6]

105 000 - 375 000 gedood[15][17][18][19]
250 000 - 500 000 (ander ramings)[20]
400 000 gewond[18]

70 000 gevange geneem[8][18]

100 000+ burgerlikes aan albei kante gedood[21]
(nie ingereken: 50 000 - 200 000 Koerdiese burgerlikes wat in die Al-Anfal-volksmoord dood is)[22]
Iran-Irakse Oorlog - 22 September 1980 - Teheran

Die Iran-Irakse Oorlog, soms ook die Eerste Golfoorlog genoem, het op 22 September 1980 begin toe Irak Iran binnegeval het, en dit het op 20 Augustus 1988 geëindig toe Iran die VN-bemiddelde skietstilstand aanvaar het. Irak wou Iran vervang as die oorheersende staat in die Persiese Golf-gebied en was bekommerd dat die Iranse rewolusie van 1979 die Sjia-meerderheid in Irak sou inspireer om teen die Baathregering te rebelleer. Die oorlog het ook gevolg op ’n lang geskiedenis van grensdispute.

Verloop

[wysig | wysig bron]

Hoewel Irak die chaos in Iran ná die rewolusie probeer uitbuit het, het hulle min vordering gemaak en is hulle vinnig teruggedryf; Iran het teen Junie 1982 feitlik al sy verlore grondgebied herwin. Vir die volgende ses jaar, tot naby die einde van die oorlog, was Iran op die aanval.[23][18] Daar was ’n paar niestaatsdeelnemers – veral die Volksmoedjahidien van Iran, wat aan Irak se kant geveg het, en Irakse Koerdiese guerrillastryders aan Iran se kant. Die VSA, Brittanje, die Sowjetunie, Frankryk en die meeste Arabiese lande het egter Irak polities en logisties ondersteun, terwyl Iran in ’n groot mate geïsoleer was.

Ná agt jaar het oorloguitputting, ekonomiese probleme, ’n afname in moreel, herhaalde Iranse mislukkings en toenemende Irakse suksesse, die gebruik deur laasgenoemde land van massavernietigingswapens en ’n gebrek aan internasionale simpatie gelei tot ’n skietstilstand wat deur die VN bemiddel is.

Die konflik is al met die Eerste Wêreldoorlog vergelyk in terme van taktiek, insluitende grootskaalse loopgraafoorlogvoering met doringdraad wat oor gefortifiseerde verdedigingsposisies gespan is, bemande masjiengeweer-posisies, bajonetaanvalle, die uitgebreide gebruik van chemiese wapens deur Irak en, later in die oorlog, doelbewuste aanvalle op burgerlike teikens. ’n Spesiale eienskap van die oorlog was ’n martelaarstaktiek wat in die jare voor die rewolusie in Iran ontwikkel is: "menslikegolfaanvalle". Dit het ’n blywende impak op die dinamika van die oorlog gemaak.[24]

Na raming het sowat 500 000 Irakse en Iranse soldate gesneuwel, asook ’n kleiner aantal burgerlikes. Die einde van die oorlog het geen skadeloosstellings of veranderde grense tot gevolg gehad nie.

Verwysings

[wysig | wysig bron]
  1. ↑ Pollack, p, 186
  2. ↑ Farrokh, Kaveh, 305 (2011)
  3. ↑ "Archived copy". Geargiveer vanaf die oorspronklike op 2 Oktober 2018. Besoek op 9 Desember 2018.{{cite web}}: CS1 maint: archived copy as title (link)
  4. ↑ Pollack, p. 186
  5. ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 Hiro, Dilip (1991). The Longest War: The Iran–Iraq Military Conflict. New York: Routledge. p. 205. ISBN 978-0-415-90406-3. OCLC 22347651.
  6. ↑ 6,0 6,1 Abrahamian, Ervand (2008). A History of Modern Iran. Cambridge, VK; New York: Cambridge University Press. pp. 171–175, 212. ISBN 978-0-521-52891-7. OCLC 171111098.
  7. ↑ Rajaee, Farhang (1997). Iranian Perspectives on the Iran - Iraq War. Gainesville: University Press of Florida. p. 2. ISBN 978-0-8130-1476-0. OCLC 492125659.
  8. ↑ 8,0 8,1 8,2 Mikaberidze, Alexander (2011). Conflict and Conquest in the Islamic World: A Historical Encyclopedia. Santa Barbara, California: ABC-CLIO. p. 418. ISBN 978-1-59884-336-1. OCLC 775759780.
  9. ↑ Hammond Atlas of the 20th Century (1999) pp. 134 - 135
  10. ↑ Dunnigan, A Quick and Dirty Guide to War (1991)
  11. ↑ Dictionary of Twentieth Century World History, by Jan Palmowski (Oxford, 1997)
  12. ↑ Clodfelter, Michael, Warfare and Armed Conflict: A Statistical Reference to Casualty and Other Figures, 1618 - 1991
  13. ↑ Chirot, Daniel: Modern Tyrants : the power and prevalence of evil in our age (1994)
  14. ↑ "B&J:" Jacob Bercovitch and Richard Jackson, International Conflict : A Chronological Encyclopedia of Conflicts and Their Management 1945 - 1995 (1997) p. 195
  15. ↑ 15,0 15,1 15,2 Potter, Lawrence G.; Sick, Gary (2006). Iran, Iraq and the Legacies of War. Basingstoke: Palgrave Macmillan. p. 8. ISBN 978-1-4039-7609-3. OCLC 70230312.
  16. ↑ 16,0 16,1 Zargar, Moosa; Araghizadeh, Hassan; Soroush, Mohammad Reza; Khaji, Ali (Desember 2012). "Iranian casualties during the eight years of Iraq-Iran conflict" (PDF). Revista de Saúde Pública. São Paulo: Faculdade de Higiene e Saúde Pública da Universidade de São Paulo. 41 (6): 1065–1066. doi:10.1590/S0034-89102007000600025. ISSN 0034-8910. OCLC 4645489824. PMID 18066475. Besoek op 2 November 2013.
  17. ↑ Rumel, Rudolph. "Centi-Kilo Murdering States: Estimates, Sources, and Calculations". Power Kills. University of Hawai'i. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 11 Oktober 2017.
  18. ↑ 18,0 18,1 18,2 18,3 Karsh, Efraim (2002). The Iran–Iraq War, 1980–1988. Oxford: Osprey Publishing. p. 89. ISBN 978-1-84176-371-2. OCLC 48783766.
  19. ↑ Koch, Christian; Long, David E. (1997). Gulf Security in the Twenty-First Century. Abu Dhabi: Emirates Center for Strategic Studies and Research. p. 29. ISBN 978-1-86064-316-3. OCLC 39035954.
  20. ↑ Ian Black (23 September 2010). "Iran and Iraq remember war that cost more than a million lives". the Guardian (in Engels). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 19 Maart 2020.
  21. ↑ Rumel, Rudolph. "Lesser Murdering States, Quasi-States, and Groups: Estimates, Sources, and Calculations". Power Kills. University of Hawai'i. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 15 April 2019.
  22. ↑ Sinan, Omar (25 Junie 2007). "Iraq to hang 'Chemical Ali'". Tampa Bay Times (in Engels). Associated Press. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 11 Oktober 2017.
  23. ↑ Molavi, Afshin (2005). The Soul of Iran: A Nation's Journey to Freedom (Hersiene uitg.). Engeland: W. W. Norton & Company. p. 152. ISBN 978-0-393-32597-3.
  24. ↑ Gölz, "Martyrdom and Masculinity in Warring Iran. The Karbala Paradigm, the Heroic, and the Personal Dimensions of War." , Behemoth 12, no. 1 (2019): 35–51, 35.

Eksterne skakels

[wysig | wysig bron]
Ontsluit van "https://af.wikipedia.org/w/index.php?title=Iran-Irakse_Oorlog&oldid=2448830"