Kreef (sterrebeeld)
- Vir ’n artikel oor die sterreteken, sien Kreef (sterreteken).
| Kreef | ||||
| ||||
| Latynse naam | Cancer | |||
| Genitief | Cancri | |||
| Afkorting | Cnc | |||
| Waarnemingsdata (Epog J2000) | ||||
| Regte klimming | 9 h | |||
| Deklinasie | 20º | |||
| Grootte | 506 vk. grade (31ste) | |||
| Kwadrant | NQ2 | |||
| Besonderhede | ||||
| Hoofsterre | 5 | |||
| Helderste ster | Altarf (Beta Cancri) | |||
| Naaste ster | DX Cancri | |||
| Sterre helderder as 3 m | 0 | |||
| Sterre met planete | 4 | |||
| Messier-voorwerpe | 2 | |||
| Bayer-/Flamsteed-sterre | 76 | |||
| Meteoorreëns | Delta Cancrids | |||
| Aangrensende sterrebeelde | ||||
| Rooikat, Tweeling, Groot Hond, Noordelike Waterslang, Leeu, Klein Leeu (hoek) | ||||
| ||||
Die Kreef (Latyn: Cancer) is ’n klein, dowwe sterrebeeld in die noordelike hemelruim en een van die 12 sterrebeelde van die diereriem. Dit word ook dikwels as ’n krap, miskruier of waterkewer uitgebeeld.
Ruimtevoorwerpe
[wysig | wysig bron]Sterre
[wysig | wysig bron]
Die Kreef is die dofste van die diereriem-sterrebeelde en het net twee sterre met ’n skynbare magnitude van groter as 4.[1] Die helderste ster in die sterrebeeld is die dubbelster Beta Cancri, ook bekend as Tarf of Al Tarf, met ’n magnitude van 3,5. Die primêre ster is ’n oranje K-tipe reusester 290 ligjare van die Aarde af. Die sekondêre ster, met ’n magnitude van 14, is 29 boogsekondes van hom af geleë.
Delta Cancri (Asellus Australis) is die tweede helderste ster. Dit is ’n oranje reus van 3,9 mag sowat 136 ligjare van hier. Sy gewone naam beteken "suidelike donkie".[1] Die ster spog met die langste naam, Arkushanangarushashutu, wat afgelei is van Antieke Babilonies en beteken "die suidoostelike ster in die Kreef". Danksy Delta Cancri is dit ook maklik om X Cancri te vind wat die rooiste sigbare ster in die ruimte is.
Iota Cancri, met ’n magnitude van 4,03, is nog ’n ster wat helderder as Alpha Cancri is. Dit is ’n dubbelster wat bestaan uit ’n G-tipe geel reus en ’n A-tipe hoofreeksster. Albei kan deur ’n klein teleskoop gesien word.
Alpha Cancri (Acubens) is ’n dubbelster met ’n komponent van 4,3 mag wat 173 ligjare van die Aarde af is en een van 12 mag wat met klein teleskope gesien kan word. Sy gewone naam beteken "knypers".[1]
Gamma Cancri (Asellus Borealis) is ’n wit ster van 4,7 mag sowat 158 ligjare van hier. Sy gewone naam beteken "noordelike donkie".[1]
Zeta Cancri of Tegmine ("die dop") is ’n veelvoudige ster 83 ligjare van die Aarde af. Dit bestaan uit minstens vier komponente. Die helderste twee komponente, Zeta 1 Cancri, is ’n dubbelster van 5 en 6,2 mag wat elke 1 100 jaar om mekaar wentel. Die helderste komponent is self ’n dubbelster met ’n periode van 59,5 jaar. Dié twee komponente sal in 2018 die verste van mekaar af wees in hul wentelbaan.[1] Zeta 2 Cancri bestaan uit ’n G-tipe geel ster en ’n metgesel van 10 mag wat óf ’n rooi dwerg óf twee rooi dwerge na aan mekaar is.
Diepruimtevoorwerpe
[wysig | wysig bron]Die Kreef is onder sterrekykers die bekendste vir die Byekorf-sterreswerm (Messier 44), ’n oop sterreswerm 577 ligjare van die Aarde af wat reg in die middel van die Kreef lê. M44 bevat sowat 50 sterre, waarvan die helderste een ’n helderheid van 6 mag het. Dit is een van die naaste oop swerms aan die Aarde en een van die grootstes wat met die blote oog gesien kan word; dit beslaan 1,5 vierkante grade, of drie keer die grootte van die volmaan.[1] Dit is een van die eerste voorwerpe wat Galilei in 1609 in sy teleskoop gesien het. Hy het 40 sterre gesien, maar daar is sowat 1 010 sterre in die swerm, waarvan die meeste rooi dwerge is.
Die sterrebeeld bevat ook ’n kleiner, digter oop swerm, Messier 67, wat 2 500 ligjare van hier is. Dit beslaan sowat 0,5 vierkante grade, of die grootte van die volmaan. Dit het sowat 200 sterre, waarvan die helderste 10 mag is.[1]
Mitologie
[wysig | wysig bron]
Die Antieke Griekse digter Aratos, en later Hipparchos en Ptolemaeus, het die krap "Karkinos" genoem. In die Griekse mitologie word hy tydens een van Hercules se twaalf take deur Hera gestuur om Hercules se aandag af te lei terwyl hy teen ’n waterslang veg. Hercules raak egter gou van Karkinos ontslae deur hom so hard te skop dat hy tot in die hemelruim trek. In ander weergawes gryp Karkinos Hercules se toon met sy knypers vas, maar Hercules trap hom eenvoudig dood. Hera gee toe vir Karkinos ’n plek in die lug uit dankbaarheid vir sy heroïese poging.
Verwysings
[wysig | wysig bron]Eksterne skakels
[wysig | wysig bron]- The Deep Photographic Guide to the Constellations: Cancer
- Star Tales – Cancer
Wikimedia Commons het meer media in die kategorie Kreef (sterrebeeld).
Hierdie artikel is vertaal uit die Engelse Wikipedia
