Bengala

Bengala
Alministración
País	India
Estáu federáu	[[Bengala Occidental\|{{{2}}}
Tipu d'entidá	rexón histórica
Nome llocal	বঙ্গ (bn); বাংলা (bn)
Xeografía
Coordenaes	23°59′20″N 88°43′52″E / 23.9888°N 88.7311°E
Superficie	236322 km²
Demografía

Bengala ye una rexón asitiada nel nordeste del Subcontinente Indiu. Anguaño ta estremada en dos: la República de Bangladex y l'estáu de Bengala Occidental (na República de la India).

N'India, l'antigua Bengala pertenez al estáu de Bengala Occidental anque delles zones que formaron parte de l'antigua rexón esistente nel periodu del Imperiu británicu tán agora nos estaos de Bihar, Tripura y Orissa.

La historia de Bengala puede estremase en gran parte d'alcuerdu a la relixón que profesaron los sos gobernantes.

Historia antigua

Magadha

Dende'l sieglu VI e.C. , la mayor parte de Bengala formaba parte del poderosu reinu de Magadha, que yera un antiguu reinu indoario de l'antigua India, mentáu (como Vanga) tantu nel Ramáiana como nel Majábharata.

Tamién yera unu de los cuatro reinos principales de la India na dómina de Buda, que se desenvolvieron mientres los “reinaos” de Bimbisara (c. 544 a 491 e.C. ) y el so fíu Ayata Satru (c. 491 a 460 e.C. ). Magadha espandir hasta incluyir la mayor parte de les rexones de Bijar y Bengala.

Según la tradición, nesta dómina Magadha yera unu de los 16 mahā jana pada (en sánscritu mahā: ‘gran'; jana: ‘xente, pueblu'; pada: ‘seición, organización, comunidá'), sociedaes republicanes, como Rajakumara. El términu janapada (comunidá popular) oponer a rājya, ‘reinu' (hereditariu, absolutista, antidemocráticu) y probablemente foi utilizáu como términu peyorativu polos enemigos d'esti sistema. Cada aldega (grāmaka) tenía la so propia asamblea. L'alministración taba estremada en funciones executives, xudiciales y militares.

El rei Bimbisara tenía bones rellaciones tanto colos jainistas como colos budistes, anque trató de caltener fuera del so reinu les nueves idees occidentales del brahmanismu (más xenófobu y misóxinu que les de les otres dos relixones) y suspendió los cobros nel encruz de los ríos pa tolos ascetes (inclusive los hinduistes), dende una ocasión en que Buda nun pudo cruciar el ríu Ganges porque nun tenía dineru pa paga-y al barqueru.

Alexandru Magnu

Nel añu 326 e.C. , l'exércitu d'Alexandru Magnu llegó hasta la frontera occidental de Magadha. L'exércitu —exhausto y apavoriáu cola idea d'atopase nel ríu Ganges con dalgún otru inmensu exércitu indiu— remontar nel ríu Hyphasis (actual ríu Beas) y negáronse a colar más al este. Alejandro, dempués de dialogar col so oficial Coenus, convencer de que lo meyor yera retornar a Macedonia.

Magadha foi la sede del imperiu Maurya —fundáu por Chandragupta— que baxu Ashoka el Grande estendíase práuticamente por tol sur d'Asia y partes d'Irán y Afganistán. Más tarde formó parte del poderosu Imperiu gupta, qu'ocupó la mesma zona.

Una de les primeres referencies históriques estranxeres de Bengala apaez nel añu 100 e.C. cuando la rexón apaez citada polos griegos como Gangaridai. Créese que'l términu vien de la pallabra Ganga-hridai (lliteralmente en bengalí ‘corazón del ríu Ganges' o ‘tierra col Ganges nel so corazón') y créese que fai referencia al área de Bengala.

Gandaridai, una nación que tien el númberu más grande d'elefantes y ye la más grande en tamañu.

Diodoro Sículo (c. 90 e.C. al 30 e.C. )

Budistes

Bengala convertir nuna entidá política nel sieglu VII, dómina na que gobernó'l primer rei independiente de Bengala, Shashanka (que'l so reináu empezó aproximao nel 606 de nuesa yera).

El primer rei de la dinastía budista de los Pala, el rei Gopala I, llegó al poder nel añu 750 en Gaur tres un procesu eleutoral. Esti fechu ta reconocíu como'l primer eventu democráticu n'Asia del sur dende los maha jana pada. Los reis más poderosos d'esta dinastía, Dharmapala (que reinó ente'l 775 y el 810) y Devapala (que reinó ente'l 810 y el 850) unificaron Bengala y fixeron que la familia Pala convertir nuna de les dinastíes más importantes de la India. Foi una dómina de desarrollu del idioma y la lliteratura bengalí, l'agricultura florió y aumentó el comerciu. La dinastía entró en cayente mientres el reináu de Naráian Pala (ente 854 y 908), llenu d'escesos alministrativos y lluches intestinas.

Mientres el reináu de Majipala I (977-1027) la dinastía tuvo una pequeña renacencia que remató cola guerra contra la poderosa dinastía Chola. L'ascensu de la dinastía Chandra aceleró'l cayente de los palas. L'últimu rei d'esta dinastía, Madanpala, morrió en 1161.

Hinduistes

La dinastía Malla surdió en Bengala nel sieglu VII. Al contrariu que los palas y los chandras (que yeren budistes), los mallas profesaben el hinduismu. Construyeron templos y espectaculares monumentos relixosos mientres el so reináu en Bengala.

So la Dinastía sen, que duró dende 1095 hasta 1260, el bengalí empezó a ser un importante idioma nel norte de la India y l'hinduismu empezó a mover al budismu como relixón principal.

Musulmanes

La invasión de la India per parte d'exércitos provenientes de Turkmenistán producir a principios del sieglu XIII. Los invasores (lideraos por Muhammad Bajtiar Jalyi) ganaron al vieyu rei Lakshman Sen na so capital Nábadwip nel añu 1203 o 1204. La familia Deva, última dinastía hinduista que gobernó Bengala, reinó de volao la zona este de la rexón y fueron derrocaos a mediaos del sieglu XIV.

Mientres los entamos del periodu musulmán, l'antiguu reinu convertir nel sultanatu de Bangala, gobernáu de manera intermitente dende'l sultanatu de Delhi. Nesta dómina vivió'l santu bengalí Chaitania (1486-1534), nacíu nel pueblu de Nabadwip, qu'impulsó una caña del krisnaísmo (que yá s'espublizó por tola India), la doctrina gaudía (de Gauda: ‘[tierra de la] caña d'azucre', Bengala).

Los caóticos vaivenes del poder ente los sultanes afganistanus y turcos llegaron al so fin cuando'l imperiu mogol establecer en Bengala mientres el sieglu XVI.

En 1534 el líder afganistanu Sher Shah Suri (tamién conocíu como Farid Khan, un home de gran talentu militar y políticu) ganó a les bien cimeres fuercies mogoles lideraes por Humayun, en Chausa (1539) y Kannauj (1540). Sher Shah avanzó hasta prindar Delhi y Agra y estableció el reinu bengalí más poderosu y ampliu qu'enxamás esistió, tomando hasta'l Panyab. Les sos habilidaes alministratives facilitaron los trabayos públicos, incluyendo la primera gran carretera en tola zona que xunía Sonargaon (en Bengala) con Peshawar (nel Hindu Kush). Sher Shah gobernó hasta la so muerte en 1545, anque esos cinco años de reináu tuvieron una poderosa influyencia na sociedá, la política, la economía y l'imaxinariu de la India.

El socesor de Sher Shah nun tenía nenguna de les sos habilidaes alministratives y el so imperiu perdió fuercia. Humayun vio la oportunidá de restablecer el so imperiu y, en 1554, conquistó Lahore y Delhi. La muerte de Humayun en 1556 llevó a l'ascensión d'Akbar, el mayor emperador mogol, que ganó a los gobernantes Karani de Bengala en 1576 y reinó per mediu de gobernadores. El reináu de Akbar foi una dómina de gran prosperidá en Bengala y tol norte de la India.

La prosperidá de Bengala impresionó tanto a los mogoles que llegaron a llamar a la rexón el paraísu de les naciones”. La corte imperial mogol estableció diversos gobernadores p'alministrar la rexón lo que llevó a cuatro décades de semi independencia pa la rexón so gobiernu de los nawabs. Los nawabs dieron permisu a la Compañía Francesa de les Indies Orientales por que se estableciera un puntu de comerciu en Chandernagore (en 1673) y a la Compañía Británica de les Indies Orientales por que fixera lo mesmo en Calcuta (en 1690).

Imperiu británicu

Cuando la compañía británica empezó a endurecer los sos defenses en Fort William (en Calcuta) el nawab Siraj Ud Daulah, animáu polos franceses, atacó. Les tropes britániques y los sos aliaos locales prindaron Chandernagore en marzu de 1757 y ganaron a los nawab el 23 de xunu de 1757.

Los británicos establecieron al so propiu nawab títere en Bengala y estendieron el so control escontra'l sur. Chandernagore foi devueltu a los franceses en 1763. Los bengalíes intentaron recuperar el so territoriu en 1763 estableciendo una alianza col emperador mogol Sha Alam II pero fueron ganaos de nuevu en 1765. El centru comercial y cultural del norte de la India pasó de Delhi a Calcuta al cayer l'imperiu mogol.

Bengala convirtióse, a partir de 1850, n'unu de los principales centros de la industria y el comerciu indiu, concentráu básicamente en Calcuta. La mayoría de la población permaneció, sicasí, dependiente de l'agricultura, ayenos al lideralgu qu'exercía la zona na actividá política ya intelectual de la India.

En 1905 la rexón de Bengala foi estremada polos británicos en dos provincies: la del oeste, de mayoría hindú (qu'incluyía los actuales estaos de Bihar y Orissa) y la del este (incluyendo l'actual Assam) de mayoría musulmana. Esti procesu políticu ye conocíu como la Primer partición de Bengala. Los nacionalistes indios vieron nesta aición una división de la unidá d'una zona, xunida pol llinguaxe y la historia. Tres diversos fregaos violentos, los británicos reunificaron Bengala en 1912 y convirtieron Bihar y Orissa nuna provincia separada.

Independencia

Cola división de la India británica en dominios hindús y musulmanes en 1947, Bengala estremar de nuevu en dos: l'estáu de Bengala Occidental (hindú) y la rexón de Bengala Oriental (musulmana), so dominiu de Paquistán. El procesu ye conocíu como la Segunda partición de Bengala. En 1958 la zona foi renombrada a Paquistán Oriental.

Paquistán del Este darréu remontóse contra'l gobiernu militar paquistanín y —tres una guerra d'independencia sostenida en 1971— convertir na república independiente de Bangladex que significa ‘país de Bengala' (Bangla: Bengal, deśa: ‘rexón'). La parte oeste de Bengala siguió perteneciendo a la India. Sicasí, cultural y sociológicamente, los dos zones de Bengala comparten más qu'un idioma común.

Bengala esperimentó dos fames tarrecibles que costaron numberoses víctimes: la primera en 1770 (apenes a cinco años d'empezáu'l reináu de los británicos) morrió la tercer parte de la población de Bengala, no que proporcionalmente foi una de les fames más grandes del mundu). La segunda foi en 1943 (mientres la Segunda Guerra Mundial), en que morrieron trés millones de bengalíes. Sicasí, la xente de Bengala foi capaz de superar estos desastres y reconstruyir la so tierra no que'l poeta Rabindranath Tagore describió como la "Bengala dorada".

Ver tamién

Renacimientu bengalí

Referencies

Enllaces esternos

Llistáu de gobernantes de Bengala