Saltar al conteníu

Universidá del País Vascu

Coordenaes: 43°19′53″N 2°58′14″W / 43.3314059°N 2.9706058°O / 43.3314059; -2.9706058
Esti artículu foi traducíu automáticamente y precisa revisase manualmente
De Wikipedia
Universidá del País Vascu
Situación
País España
AutonomíaIkurrina País Vascu
Coordenaes 43°19′53″N 2°58′14″W / 43.3314059°N 2.9706058°O / 43.3314059; -2.9706058
Universidá del País Vascu alcuéntrase n'España
Universidá del País Vascu
Universidá del País Vascu
Universidá del País Vascu (España)
Datos
Tipu universidá
Fundación 25 febreru 1980
Rector Eva Ferreira García, Nekane Balluerka, Gregorio Monreal, Emilio Barberá Gillem, Juan José Goiriena de Gandarias, Pello Salaburu, Manuel Montero García, Juan Ignacio Pérez Iglesias (es) Traducir y Iñaki Goirizelaia
Miembru de ORCID, Asociación d'Universidaes Europees, Conferencia de Rectores de las Universidades Españolas (es) Traducir, Unión de Editoriales Universitarias Españolas (es) Traducir y Coalition for Advancing Research Assessment (en) Traducir
Web oficial
Cambiar los datos en Wikidata

La Universidá del País Vascu (n'euskera: Euskal Herriko Unibertsitatea; UPV/EHU) ye la universidá pública del del País Vascu , articulada en trés campus asitiaos en caúna de los trés provincies de la comunidá: Vizcaya, Guipúzcoa y Álava. Heredera de la Universidá de Bilbao, primeramente taba compuesta compuesta pola Facultá de Ciencies Económiques y Empresariales de Sarriko (1955), Medicina (1968) y Ciencies (1968), xuniéronse-y cola Llei Xeneral d'Educación la Escuela Naútica (1784), la Escuela Universitaria d'Estudios Empresariales de Bilbao (1818) y según les Escueles Téuniques d'Inxenieros, hasta llegar la trentena de centros que lu componen na actualidá.

El so lema, n'euskera, ye Eman ta zabal zazu (Dalo y espublízalo), que ye de la mesma un versu del Gernikako Arbola, un himnu vascu del sieglu XIX. El so emblema foi diseñáu pol escultor Eduardo Chillida na década de 1970, y convirtióse en símbolu reivindicativu na Transición. La so actual rectora ye, dende'l 11 de xineru de 2017, Nekane Balluerka. La Universidá del País Vascu formó a numberosos políticos d'orixe vascu, incluyendo a dos lehendakaris: Juan José Ibarretxe y Patxi López.

Antecedentes

[editar | editar la fonte]

1540-1897

[editar | editar la fonte]
Universidá de Oñate

La enseñanza universitaria nel actual País Vascu tien el so antecedente más alloñáu na antigua Universidá de Oñate, creada por Rodrigo Mercado de Zuazola. Fundada en 1540, empezó la so actividá en 1542 na villa de Hernani, pa treslladase al próximu conceyu d'Oñate en 1548, tomando facultaes de Teoloxía, Lleis, Cánones, Artes y Medicina. Dempués de múltiples avatares, en 1901 cerró definitivamente les sos puertes.

Tamién merez mentase'l Real Seminariu de Vergara creáu polos homes de la Real Sociedá Bascongada d'Amigos del País, centru renovador qu'emponía los sos idearios poles corrientes de la Ilustración ya incorporó a científicos y material avanzao procedentes d'Europa y unviada alumnos aventayaos al esterior. Esti centru tien la so etapa de rellumanza ente 1779 y 1793 y trata de dotar al País Vascu d'un centru educativu progresista, siendo atayada'l so pujanza polos avatares políticos d'empiezos del sieglu XIX.

En Vizcaya, la Escuela de Naútica que se constituyera en 1511 so los auspicios del Consuláu de Comerciu recibía en 1784 reconocencia oficial y en 1800 empecipiábase'l proyeutu d'Escuela de Comerciu qu'empezaba les sos actividaes en [[1818].

La Diputación de Navarra presentó en 1866 un proyeutu pa crear la Universidá Vascu Navarra y propunxo a les diputaciones vasques solicitar conjuntamente la creación d'una universidá oficial, nun espolletando l'intentu. Tres dos años de xestiones de les diputaciones, esti proyeutu unitariu pasa a intentar afigurase en proyeutos provinciales metanes la desorientación.

Y asina nun tuvieron continuidá nin l'intentu de la Diputación de Guipúzcoa de restablecer les cátedres de la vieya Universidá de Oñate, nin en Álava la creación de la Universidá Lliteraria de Vitoria (1869-1873), nin el proyeutu d'Universidá Católica Vizcaina de les Xuntes Xenerales de Vizcaya (1870), que sumió cola destitución de la Diputación Xeneral de Vizcaya.

Sicasí sí perduraría la Sociedá Anónima "La Enseñanza Católica" creada en Bilbao en 1883 por trelce vizcainos p'acometer l'establecimientu d'un Centru d'Estudios Cimeros en Bilbao y que fuera inspirada n'especial pol padre Manuel Isasi. La docencia empezaría en 1886 y, col tiempu, acabaría dando llugar a lo que güei la Universidá de Deusto.

Per otra parte, por aciu el Real Decretu del 2 d'abril de 1897 creóse la Escuela d'Inxenieros Industriales de Bilbao (güei conocida como Escuela Téunica Cimera d'Inxeniería de Bilbao).

1918-1955

[editar | editar la fonte]

El 5 de xineru de 1918, el catedráticu de Estética Ángel de Apraiz y Buesa pronuncia en Bilbao un discursu sol títulu "Pro Universidad Vasca", que de dalguna manera foi'l manifiestu fundacional d'un movimientu reivindicativu atayáu al cayer Bilbao na Guerra Civil española.

Con esti lema la Sociedá d'Estudios Vascos impulsó un importante movimientu ente 1918 y 1923, preparando los estatutos de la universidá, movilizando al País y promoviendo l'acción de los senadores en Madrid. Asina, llegar en 1923, a la concreción d'unes bases pal resolución del problema universitariu que cola so memoria unviar a les diputaciones y al Gobiernu. La dictadura de Primo de Rivera fai enmudecer el movimientu que va renacer en 1931, cuando'l Conceyu de Bilbao entama una gran Asamblea Pro-Universidad Vasca.

En 1936, el primer Decretu ellaboráu pol Departamentu de Cultura del Gobiernu Vascu, dirixíu por Leizaola, foi la creación d'una comisión y la creación de les bases del so funcionamientu na que'l trabayu fundamental realizar Ángel de Apraiz. El 1 de xineru de 1936, el lehendakari del Gobiernu Vascu, José Antonio Aguirre, inaugura la Universidá Vasca nel Hospital Civil de Bilbao. La meyora de la Guerra Civil fai que tenga una vida efímera y remate con tomar de Bilbao en 1937.

En 1952, fundóse la Universidá de Navarra, dependiente del Opus Dei, que va empecipiar a partir de 1961 un procesu d'espansión fora del so territoriu, creando centros en San Sebastián, de los qu'anguaño solo permanez la E. T. S. d'Inxenieros Industriales.

Englobadas nesta dómina los trés provincies que güei formen la comunidá autónoma del País Vascu dientro del Distritu Universitariu de Valladolid, el fechu de la creación de la Facultá de Ciencies Económiques y Comerciales en Bilbao en 1955 como continuación de la Escuela de Comerciu, fixo resurdir la vieya reivindicación vizcaina d'una universidá nel territoriu.

Periodu 1963-1980

[editar | editar la fonte]

El Decretu Llei 5/1968, de 6 de xunu, sobre midíes urxentes de reestructuración universitaria, intentando responder a les dificultaes plantegaes poles demandes educatives de les crecientes poblaciones urbanes, a la esistencia d'una masificación de la enseñanza y a la necesidá d'una reforma integral del sistema educativu que s'intentaría cola Llei Xeneral d'Educación de 1970, creó nueves universidaes en Madrid, Barcelona y Bilbao.[1] La Universidá de Bilbao empezó la so andadura cola citada Facultá d'Económiques y les nueves de Medicina y Ciencies, ensin distritu universitariu propiu y, con Juan Echevarría Gangoiti como primer rector.

En Guipúzcoa dende 1963 una comisión xestora que depués sería patronatu, realizaba xestiones en "Pro d'Estudios Cimeros Oficiales", bien recoyíes por Ignacio Barriola nel so clásicu testu. Nel citáu Decreto Llei 5/1968 creó una facultá universitaria en San Sebastián que darréu, nel decretu del 27 de xunetu de 1968 concretar na Facultá de Derechu, adscrita al distritu de Valladolid, magar qu'esistieren otres opciones preferentes, manifestaes polos representantes de Guipúzcoa.

El desenvolvimientu de la Llei Xeneral d'Educación dexó qu'en 1972 les escueles de peritos, normales de profesoráu y empresariales algamaren la condición d'universitaries sol epígrafe d'escueles universitaries, integrándose nes universidaes de los sos respeutivos distritos. Con anterioridá creárase la Escuela Cimera de Belles Artes que se adscribió a la universidá bilbaina, según la incorporación a la mesma de la ETS d'Inxenieros Industriales.

La sociedá civil del País Vascu, que nun se sentía satisfecha coles llimitaciones esistentes y sobre la que pesaben les alcordances rexeneracionistes de 1918, 1922 y 1936, xeneró un importante movimientu en pro d'una universidá vasca nos años setenta, una especie d'ilusión coleutiva que se cuayó sol emblema de Chillida y güei lema d'esta Universidá "eman ta zabal zazu". Gracies a la enerxía creadora d'aquél movimientu, universitarios de gran solvencia profesional incorporar a la nueva Universidá. Sicasí, nun se consiguió que los poderes públicos van plantegar d'una manera efectiva la creación del distritu hasta 1977, y ye n'anguaño cuando a la Universidá de Bilbao sumir los centros universitarios d'Álava y Guipúzcoa.

Finalmente, el 25 de febreru de 1980 la Universidá de Bilbao convertir na Universidá del País Vascu/Euskal Herriko Unibertsitatea, conformando'l sistema universitariu públicu de la comunidá autónoma del País Vascu, del que formen parte los centros universitarios oficiales esistentes nesi momentu nos trés provincies y por un importante grupu d'escueles universitaries que se constituyeron como centros adscritos.

Dende esa fecha'l desenvolvimientu de la UPV condució-y a ser una de les primeres universidaes d'España en cuanto al númberu de titulaciones y d'alumnos.

Campus universitarios

[editar | editar la fonte]

Una de les carauterístiques d'esta universidá ye la dispersión de les sos facultaes y escueles. Estremar en trés campus universitarios, correspondiendo cada unu d'ellos a una de los trés provincies vasques, esto ye, a Vizcaya, a Guipúzcoa y a Álava. La Universidá emplega, oficialmente, los sos nomes n'euskera salvu nel casu d'Álava, esto ye, Campus de Bizkaia, Campus de Gipuzkoa y Campus d'Álava.

Campus de Vizcaya

[editar | editar la fonte]
Campus de Leioa, la Biblioteca central.
Artículu principal: Campus de Vizcaya (Universidá del País Vascu)

El Campus de Vizcaya ye'l más estensu y allegáu, tien la so sede central en Leioa, a 11 km del centru de Bilbao, na sede de l'antigua Universidá de Bilbao. Sicasí, esisten más centros y facultaes nel mesmu términu municipal de Bilbao, Barakaldo y Portugalete. D'esta forma, el Campus de Vizcaya queda esvalixáu en 4 zones: árees de Leioa-Erandio, Bilbao, Barakaldo y Portugalete. Dende 2011 cuenta tamién con un centru de representación, el Bizkaia Aretoa, na zona de Abandoibarra, que, demás d'allugar delles dependencies de la universidá acueye tamién numberosos congresos, esposiciones, etc.

Leioa-Erandio

[editar | editar la fonte]

L'estensu campus orixinal de Leioa, inauguráu en 1972, ye un exemplu d'arquiteutura brutalista, con formigón desnudu (béton brute), cubiertes planes y elementos estructurales y funcionales a la vista. Les zones piatonales de la universidá alzaben sobre pilotes, asonsañando a los palafitos, y dexando asina un nivel inferior pa funciones de garaxe y pasu de vehículos. Sicasí, tres el plan de reforma que se ta llevando a cabu, los edificios van dir progresivamente asitiando la so planta baxa a nivel de la cai. Esti nivel inferior camuflar nun desnivel del terrén. El nivel cimeru dispón de zones verdes elevaes, y nél asomen árboles plantaos a nivel del suelu. Esiste un heliosciómetro, un tipu de cortil zodiacal, nel nivel cimeru.

Vista xeneral del Campus de Leioa.

El deterioru del campus de Leioa, que nun foi casi oxetu de rehabilitaciones importantes dende la so creación, fixo necesaria la ellaboración d'un ambiciosu plan de reforma, dotáu con un presupuestu de 123 millones d'euros, destináu a peatonalizar el campus, esaniciar los garaxes descritos baxando asina les facultaes a ras de suelu, anovar toles facultaes según crear una rede de carriles bici, un arboretum y un parque científicu de 188 000 m². Dichos trabayos empezaron tres la finalización del cursu 2005/2006 y espérase la so finalización pal 2017.[2][3]

Por cuenta de la recién estensión del campus fora de les llendes municipales de dicha llocalidá, y dende la inauguración de les nueves instalaciones deportives en 2005, recibe'l nome oficial de Campus de Leioa - Erandio. En dichu centro universitariu atopa'l vicerrectorado del Campus de Vizcaya, según el rectoráu de la Universidá del País Vascu. Les facultaes que s'atopen equí son:

Facultá de Derechu de Bizkaia

  • Escuela Universitaria de Maxisteriu

Bilbao

[editar | editar la fonte]

Na ciudá de Bilbao atópense, amás del nuevu paraninfu de la UPV en Abandoibarra, dalgunos de los centros más importantes de la universidá:

  • Facultá de Ciencies Económiques y Empresariales de Sarrico (Ibarrecolanda)
  • Escuela Téunica Cimera d'Inxeniería de Bilbao (San Mamés)
  • Escuela Universitaria d'Inxeniería Téunica Industrial (San Mamés)
  • Escuela Universitaria d'Inxeniería Téunica de Mines y Obres Públiques (San Mamés)
  • Escuela Universitaria d'Estudios Empresariales (Centru)[4]
  • Unidá Docente de Medicina (Hospital de Basurto)
  • Aules de la Esperiencia (Casco Viejo)
  • Colexu Mayor Miguel de Unamuno (San Ignacio)
  • Residencia d'Estudiantes Blas de Otero *

Colexu Mayor Bidealde

Centros adscritos
[editar | editar la fonte]

En Bilbao hai un centru adscritu a la Universidá del País Vascu:

Portugalete

[editar | editar la fonte]
  • Escuela Téunica Cimera de Náutica y Máquines Navales

Barakaldo

[editar | editar la fonte]

Campus de Guipúzcoa

[editar | editar la fonte]
Aulariu del Campus de Guipúzcoa de la Universidá del País Vascu, en San Sebastián. Trátase d'unu de los ms nuevos y modernos edificios de la universidá.

El Campus de Guipúzcoa distribuyir ente San Sebastián y Éibar.

San Sebastián

[editar | editar la fonte]

En San Sebastián les distintes facultaes y escueles universitaries, que taben antes distribuyíes por tola ciudá fueron arrexuntándose nel barriu de Ibaeta onde formen el llamáu Campus de Ibaeta, onde estudien aproximao'l 25% de los estudiantes de tola universidá. Equí atópense:

  • Facultá de Química *

Facultá de Derechu * Facultá de Psicoloxía * Facultá de Filosofía y Ciencies de la Educación

  • Facultá d'Informática
  • Escuela Téunica Cimera d'Arquiteutura
  • Escuela Universitaria Politéunica de San Sebastián
  • Escuela Universitaria d'Estudios Empresariales
  • Escuela Universitaria de Maxisteriu de San Sebastián
  • Escuela Universitaria d'Enfermería (Ciudá Sanitaria de San Sebastián)
  • Unidá Docente de Medicina (Hospital Universitariu Donostia)
  • Aules de la Esperiencia

Éibar

[editar | editar la fonte]

Centros adscritos

[editar | editar la fonte]

En Elgoibar hai un centru adscritu a la Universidá del País Vascu:

  • Escuela d'Inxeniería IMH n'Alternanza (Institutu de Máquina-Ferramienta)

Campus d'Álava

[editar | editar la fonte]
Facultá de Farmacia nel Cámpus d'Álava en Vitoria.
Aulariu y biblioteca del Campus d'Álava en Vitoria

El Campus d'Álava engloba al 15 % de los estudiantes de la universidá. Atópase na zona sur de Vitoria ya inclúi una residencia, una biblioteca, aulariu, un pabellón universitariu y los siguientes centros:

Centros adscritos

[editar | editar la fonte]

En Vitoria hai un centru públicu adscritu a la Universidá del País Vascu:

Residencies y colexos mayores

[editar | editar la fonte]

Campus de Vizcaya

[editar | editar la fonte]
  • Colexu Mayor Miguel de Unamuno
  • Residencia Blas de Otero *

Colexu Mayor Bidealde

Campus de Guipúzcoa

[editar | editar la fonte]
  • Residencia Manuel Agud Querol

Campus d'Álava

[editar | editar la fonte]
  • Residencia Universitaria San José Unibertsitate Egoitza
  • Residencia Tomás Alfaro Fournier

Cursos de branu

[editar | editar la fonte]

La Universidá del País Vascu realiza los sos cursos de branu, creaos en 1981, nel Palaciu de Miramar de San Sebastián.

Trátase d'una serie de conferencies, charres, cursos y clases maxistrales sobre diverses materies de los distintos campos del saber. El so prestíu ye creciente y ente los conferenciantes de la edición 2006 (la so XXV aniversariu) atópase, por casu, Noam Chomsky, amás d'otres destacaes personalidaes.

Doctores honoris causa

[editar | editar la fonte]

Personalidaes amestaes a la universidá

[editar | editar la fonte]

Profesores

[editar | editar la fonte]

Alumnos

[editar | editar la fonte]

Ver tamién

[editar | editar la fonte]

Referencies

[editar | editar la fonte]
  1. ↑ «Decreto-llei 5/1968, de 6 de xunu, sobre midíes urxentes de reestructuración universitaria». Boletín Oficial del Estáu (7 de xunu de 1968). Consultáu'l 23 d'agostu de 2014.
  2. ↑ «Remodelación de la UPV/EHU». universia.es (23 d'ochobre de 2007). Archiváu dende l'orixinal, el 29 de payares de 2015. Consultáu'l 2 de febreru de 2009.
  3. ↑ «El parque científicu de la UPV va cuntar con una inversión de 123 millones». elpais.com (5 d'avientu de 2007). Consultáu'l 2 de febreru de 2009.
  4. ↑ http://www.enpresa-bilbao.ehu.es/p228-home/ye
  5. ↑ «Rafael Bengoa, unu de los 'padres' de Osakidetza. El Correo». Consultáu'l 1 d'abril de 2016.

Enllaces esternos

[editar | editar la fonte]


Sacáu de «https://ast.wikipedia.org/w/index.php?title=Universidá_del_País_Vascu&oldid=4226191»