Амяла

Амяла
Амяла белая (Viscum album)
Навуковая класіфікацыя
Дамен:  Эўкарыёты Царства:  Расліны Аддзел:  Кветкавыя Клас:  Двухдольныя Парадак:  Santalales Сямейства:  Санталавыя Род:  Амяла
Міжнародная навуковая назва
Viscum L. (1753)
Тыпавы від
Viscum album L. — Амяла белая
Сістэматыка на Віківідах Выявы на Вікісховішчы ITIS   27905 NCBI   3971 GRIN   g:12727 IPNI   25374-1

Амяла́, Аме́ла (Viscum) — род паўпаразітных кустоў сямейства Santalaceae, раней уключаліся ў сямейства Амяловыя (Viscaceae). Растуць на галінах дрэў. Каля 70 відаў, галоўным чынам у трапічнай і субтрапічнай Афрыцы, некалькі — у трапічнай Азіі, на поўначы Аўстраліі, у Еўразіі. У Беларусі 2 віды: амяла белая (Viscum album) і амяла рыхлаватая (Viscum laxum). Лісце амялы можа здзяйсняць фотасінтэз, але расліна не мае сапраўдных каранёў і не можа атрымліваць ваду і мінеральныя рэчывы з глебы.

Ягады амялы не маюць лятальнага апарату і распаўсюджваюцца з дапамогаю птушак — драздоў і амялушак (апошнія атрымалі сваю беларускую назву менавіта ад амялы). Насенне амялы наліпае на дзюбы птушак, якія харчуюцца ягадамі. Птушка спрабуе вызваліцца ад насення, аціраючы дзюбу аб кары дрэва. Насенне наліпае на дрэва і прарастае на ім.

Класіфікацыя

Род уключае больш 70 відаў, некаторыя з іх:

Viscum coloratum на асіне

• Viscum album L. typus — Амяла белая, ці Вяха, ці Амела белая, ці Амяла
• Viscum articulatum Burm.f.
• Viscum coloratum (Kom.) Nakai
• Viscum cruciatum Sieber ex Boiss.
• Viscum diospyrosicola Hayata
• Viscum fargesii Lecomte
• Viscum laxum Boiss. et Reut. — Амяла рыхлаватая
• Viscum liquidambaricola Hayata
• Viscum loranthi Elmer
• Viscum minimum Harv.
• Viscum monoicum Roxb. ex DC.
• Viscum multinerve (Hayata) Hayata
• Viscum nudum Danser
• Viscum triflorum DC.
• Viscum yunnanense H.S.Kiu

У культуры

Амяла здаўна мела магічнае значэнне ў многіх культурах. Кельцкія друіды збіралі яе кожную зіму. У скандынаўскай міфалогіі страла з амялы забівае Бальдра, бога вясны. У Англіі выкарыстоўвалася як навагодняя расліна да пачатку выкарыстоўвання ялінак.

Літаратура

• Определитель высших растений Беларуси / Под ред. В. И. Парфенова. — Мн.: Дизайн ПРО, 1999.
• Природа Белоруссии: Попул. энцикл. / Белорус. Сов. Энцикл.; И. П. Шамякин (гл. ред.) и др. — 2-е изд. — Мн.: БелСЭ, 1989.
• Энцыклапедыя прыроды Беларусі: У 5-і т. / Рэдкал.: І. П. Шамякін (гал. рэд.) і інш. — Мн.: Беларус. Сав. Энцыклапедыя, 1983.