Курт Вонегут

Курт Вонегут
Kurt Vonnegut
Асабістыя звесткі
Дата нараджэння	11 лістапада 1922(1922-11-11)[…]
Месца нараджэння	Індыянапаліс, ЗША
Дата смерці	11 красавіка 2007(2007-04-11)[…] (84 гады)
Месца смерці	Нью-Ёрк, ЗША
Грамадзянства	ЗША
Бацька	Kurt Vonnegut, Sr.[d]
Маці	Edith Vonnegut[d]
Жонка	Jill Krementz[d]
Дзеці	Mark Vonnegut[d] і Edith Vonnegut[d]
Альма-матар	Чыкагскі ўніверсітэт Карнельскі ўніверсітэт Універсітэт Карнегі — Мелан Універсітэт Тэнесі Shortridge High School[d]
Месца працы	Гарвардскі ўніверсітэт Чыкагскі ўніверсітэт Аяўскі ўніверсітэт
Прафесійная дзейнасць
Род дзейнасці	празаік, эсэіст
Гады творчасці	1950—2005
Кірунак	постмадэрнізм
Жанр	сатыра, навуковая фантастыка
Мова твораў	англійская
Дэбют	«Механічнае піяніна» (1952)
Грамадская дзейнасць
Член у	Амерыканская акадэмія мастацтваў і літаратуры[d] Амерыканская акадэмія мастацтваў і навук
Прэміі	Carl Sandburg Literary Award[d] (2001) Нацыянальная кніжная прэмія[d] (1970)
Узнагароды	грант Гугенхайма Гуманіст года[d] (1992) Зала славы навуковай фантастыкі і фэнтэзі[d] (2015) прэмія «Х’юга» за найлепшую пастаноўку[d] (1973) Eugene V. Debs Award[d] (1981)
Подпіс
www.vonnegut.com
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Курт Во́негут малодшы (англ.: Kurt Vonnegut jr.; 11 лістапада 1922 — 11 красавіка 2007) — амерыканскі пісьменнік-фантаст.

Біяграфія

Нарадзіўся ў горадзе Індыянапаліс, штат Індыяна, у сям’і архітэктара. Яго бацькі паходзілі з сем’яў нямецкіх перасяленцаў.

Першы досвед пісьменніцтва Вонегут атрымаў яшчэ ў школе, дзе на працягу двух год рэдагаваў першую і адзіную штодзённую школьную газету ЗША. Ён паступіў ва ўніверсітэт Батлера (Butler University). Аднак кінуў вучобу пасля слоў аднаго з выкладчыкаў пра тое, што піша Вонегут не надта добра. З 1941 па 1943 гг. праходзіць навучанне ва ўніверсітэце Корнел (Cornell University) у штаце Нью-Ёрк. Ён вывучаў хімію і вёў калонку ў студэнцкай газеце «Cornell Daily Sun». Вучыўся ён досыць пасрэдна, і ў 1943 годзе яго хутчэй за ўсё адлічылі б за непаспяховасць, калі б ён не запісаўся ў армію.

У снежні 1944 года Вонегут трапіў у нямецкі палон, а ў лютым 1945 г., яшчэ знаходзячыся ў палоне, становіцца сведкам бамбардзіроўкі Дрэздэна авіяцыяй саюзнікаў. Яго ўражанні адлюстраваныя ў розных творах, асабліва ў адным з самых вядомых раманаў Вонегута «Бойня нумар пяць, ці Крыжовы паход дзяцей». Ён быў адным з сямі амерыканскіх палонных, якія здолелі перажыць гэтую бамбардзіроўка, схаваўшыся ў сутарэннях пад бойняй.

Пасля вяртання з Другой сусветнай вайны Курт Вонегут паступіў у аспірантуру ўніверсітэта Чыкага па спецыяльнасці антрапалогія. Адначасова ён працаваў паліцэйскім рэпарцёрам у бюро навін горада Чыкага. Пасля правалу на абароне сваёй дысертацыі ў 1947 г. пераязджае з Чыкага ў горад Скенектэды, штат Нью-Ёрк, дзе пачынае працаваць у аддзеле сувязяў з грамадскасцю карпарацыі «Джэнерал Электрык». Там і пачалася яго пісьменніцкая кар’ера: у лютым 1950 года часопіс «Collier’s» надрукаваў яго апавяданне «Справаздача аб эфекце Барнгаўза». У наступным годзе Вонегут звольніўся з «Джэнерал Электрык» і разам з сям’ёй пераехаў у штат Масачусетс, у раён мыса Код, які неаднаразова ўзгадваецца ў яго творах. Да 1959 года, калі пабачыў свет яго раман «Сірэны Тытана», Вонегут здолеў апублікаваць дзясяткі апавяданняў, папрацаваць настаўнікам у школе для разумова адсталых дзяцей, быў гандлёвым прадстаўніком канцэрну «Сааб».

У 1970—1980 гг. Вонегут працягвае актыўна пісаць і публікавацца. Яшчэ пасля вяртання з вайны Вонегут ажаніўся з Джэйн Мары Кокс, аднак яны развяліся ў 1979 годзе. Яго другая жонка — вядомы фатограф Джыл Крэменц.

31 студзеня 2000 года пажар пашкодзіў дом Вонегута, а сам ён быў гаспіталізаваны. Пісьменніка выратавалі, аднак агонь знішчыў яго асабісты архіў. Пасля выхаду са шпіталя, Вонегут пераехаў у Нортгемптан, штат Масачусетс.

А апошні яго раман «Tіme Quake», надрукаваны ў 1997 годзе, стаў адной з найвыдатнейшых падзей амерыканскай літаратуры 1990-х. Пасля публікацыі гэтага рамана Вонегут абвясціў аб сваім сыходзе з літаратуры. ПІсаў для часопіса «In These Times», тэмы вагліся ад крытыкі адміністрацыі Джорджа Буша да апісання візіта на пошту. У 2005 годзе шмат якія з яго эсэ былі сабраныя ў новую кнігу «Чалавек без краіны» (A Man Without A Country). Папулярнасць гэтай кнігі Вонегут азначыў як «прыемны бакал шампанскага на заходзе жыцця».

Асаблівасці творчасці

Галоўны парадокс мастацкага метаду Вонегута ў тым, што пра самыя крытычныя, трагічныя моманты чалавечага жыцця ён распавядае са смехам. У яго раманах назіраецца смяротная гульня ў жыццё, у якую грае чалавек. Менавіта спалучэнне глыбокага філасофскага сэнсу са знешняй карнавальнасцю стварае непаўторны аўтарскі стыль.

Гратэск, сатыра і горкая іронія, парадоксы, якія ствараюць эфект падманутых чаканняў, — усе гэтыя элементы стылістыкі, гульні са словамі, якія сустракаюцца ў Вонегута, не ёсць самаметай. Дзіўны, на першы погляд, прыём рэагаваць смехам на невырашальныя праблемы мае сур’ёзнае абгрунтаванне. "Самыя смелыя жарты вырастаюць з самых глыбокіх расчараванняў і роспачных страхаў, " — лічыць пісьменнік.

У творах Вонегута часта можна сустрэць скептычныя выказванні датычна рэлігіі. Пісьменнік лічыць рэлігію спробай людзей пераадолець сваю адзіноту. Ён таксама досыць скептычна ставіцца да кахання і яго ўплыву. Паводле Вонегута, людзям патрэбнае не столькі каханне, колькі агульнае ўменне паводзіць сябе ў дачыненні да іншых.

Бібліяграфія

Раманы

1950-я: Player Piano (1952) | The Sirens of Titan (1959)

1960-я: Mother Night (1961) | Cat’s Cradle (1963) | God Bless You, Mr. Rosewater, or Pearls Before Swine (1965) | Slaughterhouse-Five, or The Children’s Crusade (1969)

1970-я: Breakfast of Champions, or Goodbye, Blue Monday (1973) | Slapstick or Lonesome No More (1976) | Jailbird (1979)

1980-я: Deadeye Dick (1982) | Galápagos (1985) | Bluebeard (1988)

1990-я: Hocus Pocus (1990) | Timequake (1996)

Апавяданні і аповесці

1950-я: The Report on the Barnhouse Effect (1950) | EPICAC (1950) | More Stately Mansions (1951) | The Foster Portfolio (1951) | The Euphio Question (1951) | All the King’s Horses (1951) | Unready to Wear (1953) | Tom Edison’s Shaggy Dog (1953) | D.P. (1953) | Tomorrow and Tomorrow and Tomorrow (The Big Trip Up Yonder) (1954) | The Powder-Blue Dragon (1954) | Custom-Made Bride (1954) | Bagombo Snuff Box (1954) | Ambitious Sophomore (1954) | Adam (1954) | Unpaid Consultant (1955) | Next Door (1955) | The Kid Nobody Could Handle (1955) | Deer in the Works (1955) | This Son of Mine (1956) | Miss Temptation (1956) | The Boy Who Hated Girls (1956) | A Night for Love (1957) | Hal Irwin’s Magic Lamp (1957) | The Manned Missiles (1958)

1960-я: Long Walk to Forever (1960) | Who Am I This Time? (1961) | Runaways (1961) | Harrison Bergeron (1961) | Find Me a Dream (1961) | The Lie (1962) | Go Back to Your Precious Wife and Son (1962) | 2BRO2B (1962) | Welcome to the Monkey House (1968) | The Hyannis Port Story (1968) | Fortitude (1968)

1970-я: The Big Space Fuck (1972)

1990-я: Thanasphere (1999) | Souvenir (1999) | A Present for Big Saint Nick (1999) | Poor Little Rich Town (1999) | The Package (1999) | The No-Talent Kid (1999) | Mnemonics (1999) | Lovers Anonymous (1999) | Der Arme Dolmetscher (1999) | The Cruise of THE JOLLY ROGER (1999) | Any Reasonable Offer (1999)

Эсэ

Where I Live (1964) | New Dictionary (1966) | The Worst Addiction of Them All (1984) | Gates Worse Than Death (1984) | Coda to My Career as a Writer for Periodicals (1999)

Зборнікі аповесцяў

Canary in a Cathouse (1961) | Welcome to the Monkey House (1968) | Bagombo Snuff Box (1999)

Зборнікі эсэ

Wampeters, Foma and Granfalloons (1974) | Palm Sunday, An Autobiographical Collage (1981) | Fates Worse than Death, An Autobiographical Collage (1990) | God Bless You, Dr. Kevorkian (2001) | A Man Without a Country (2005)

П’есы

Happy Birthday, Wanda June (1970) | Between Time and Timbuktu, or Prometheus Five: A Space Fantasy (1972) | Make Up Your Mind (1993) | Miss Temptation (1993) | L’Histoire du Soldat (1993)

Беларускія пераклады

У 2005 годзе апублікаваны пераклад апавядання «Доўгі шпацыр у бясконцасць» («Long Walk to Forever»; «Наша Ніва», № 13). У 2011 годзе выйшаў беларускі пераклад рамана «Бойня № 5, або Крыжовы паход дзетак» (пераклад Паўла Касцюкевіча, Мінск: Логвінаў). Апавяданне «Der Arme Dolmetscher» пераклаў у 2013 годзе Юрась Ускоў.

Спасылкі

• Курт Вонегут ў сацыяльнай сетцы «Twitter»
• Kurt Vonnegut, Novelist Who Caught the Imagination of His Age, Is Dead at 84
• Курт Вонегут на сайце «Internet Movie Database» (англ.)
• Афіцыйны сайт Курта Вонегута
• Калонка, якую Курт Вонегут вёў для часопіса In These Times Архівавана 3 верасня 2006.
• Фота-галерэя Архівавана 20 ліпеня 2006.
• Апавяданне «Доўгі шпацыр у бясконцасць» па-беларуску
• Der Arme Dolmetscher. Апавяданне Архівавана 18 студзеня 2021.