Прывілей 1434 года
Прывілей 1434 года — заканадаўчы акт, выданы 6 мая 1434 вялікім князем літоўскім Жыгімонтам Кейстутавічам. Акт абвяшчаў для праваслаўнай і каталіцкай арыстакратыі саслоўную роўнасць, але не поўную; 9-ы параграф Гарадзельскай пастановы не быў скасаваны, і вышэйшыя дзяржаўныя пасады засталіся недаступнымі для праваслаўных арыстакратаў.
Акт складаўся з прэамбулы і васьмі пунктаў, якімі «рускім» князям і баярам дараваліся права свабоднага распараджэння спадчыннымі маёнткамі паводле прыкладу іншых тагачасных краін, права атрымання ў спадчыну зямельных уладанняў жонкай і дзецьмі; княжацкія і баярскія падданыя вызваляліся ад некаторых дзяржаўных падаткаў і паіннасцяў. Праваслаўнай шляхце дазвалялася мець гербы і знакі дваранства нароўні з каталіцкай шляхтай.
Прывілей быў выданы ў час феадальнай вайны ў ВКЛ (1432—1437) і быў безумоўнай перамогай феадалаў ВКЛ праваслаўнага веравызнання ў іх барацьбе за раўнапраўе. Аднак няпоўнасць акту не выкараніла прычынаў палітычнай напружанасці ў ВКЛ і абумовіла працяг гэтай барацьбы.
Літаратура
[правіць | правіць зыходнік]- Нарысы гісторыі Беларусі. У 2-х ч. Ч. 1. М. П. Касцюк, У. Ф. Ісаенка, Г. В. Штыхаў і інш. — Мн.: Беларусь, 1994. — 527 с.: іл. ISBN 5-338-00929-3 (ч. 1), ISBN 5-338-01083-6. С.125, 126.
- Грыцкевіч, А. П. Прывілей 1434 // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 13: Праміле — Рэлаксін / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 2001. — Т. 13. — С. 58. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0216-4 (т. 13).